هشتم بهمن ماه نکوداشت ۵٠ سالگی بورس ایران در ایران برگزار می شود.در نوشتار قبلی دریافتیم که جرقه های تاسیس بورس در ایران به سال ١٣١۵ بر می گردد ، درست زمانی که بحران اقتصادی ١٩٢٩ به اتمام رسیده بود.در نوشتار پیش رو بیشتر درباره ریشه تشکیل بورس در ایران می خوانیم و این که بر سر این که نخستین بار چه بورسی در کشور تشکیل شود بحث زیادی در گرفته بوده ، بورس کالا یا بورس سهام...؟؟
بورس24 : هشتم بهمن ماه نکوداشت 50 سالگی بورس ایران در ایران برگزار می شود. در نوشتار قبلی دریافتیم که جرقه های تاسیس بورس در ایران به سال 1315 بر می گردد ، درست زمانی که بحران اقتصادی 1929 به اتمام رسیده بود.در نوشتار پیش رو بیشتر درباره ریشه تشکیل بورس در ایران می خوانیم و این که بر سر این که نخستین بار چه بورسی در کشور تشکیل شود بحث زیادی در گرفته بوده ، بورس کالا و بورس سهام .
با بررسی فضای اقتصادی و سیاسی کشور در سال 1315 ضمن نمایش دورنمایی بر اندیشه ایجاد بورس در کشور علت تاخیر چند ساله در آغاز بکار آن تشریح می شود.
پس از پایان جنگ جهانی اول و خروج اشغالگران از ایران قانون تاسیس بانک ملی ایران در جلسه مورخ 14 اردیبهشت سال 1306 به تصویب مجلس رسید و بانک ملی در شهریور سال 1307 به طور رسمی در تهران آغاز به کار کرد.
با شروع بکار بانک ملی وظیفه تولید آمارهای ملی بر عهده بانک ملی قرار گرفت و به این ترتیب اداره آمار و بررسی های اقتصادی در سال 1313 راه اندازی شد و این مقدماتی بود برای تاسیس سایر موسسات مالی در کشور.
تا قبل از طرح موضوع تاسیس بورس در ایران اقدامات متعددی در خصوص تکمیل سبد خدمات مالی به انجام رسیده بود. با شکل گیری فعالیت صرافان، بانک دارها و حتی خدمات بیمه ای پس از سال 1307 فعالیت نهاد های مالی در ایران بومی شد به این ترتیب با تاسیس بورس خدمات مالی شکل کاملی به خود می گرفت که می توانست یکی از علل طرح چنین اندیشه ای در فضای اقتصادی آن روز باشد.
از زمان پیشنهاد تاسیس بورس تا زمان تاسیس آن رویداد های سیاسی بین سال های 1315 تا 1337فضایی برای طرح مجدد ایده تاسیس بورس باقی نگذاشت و عملا این موضوع را با تاخیری 18 ساله مواجه ساخت.البته در سال 1333 اتاق بازرگانی ماموریت ایجاد بورس را بر عهده گرفت.
اما طرح مزبور در دبیر خانه آن اتاق به فراموشی سپره شد. در قانون تاسیس اتاق های بازرگانی مصوب سال 1333 مقرر گردیده بود که وزارت اقتصاد نظریات اتاق های بازرگانی را راجع به مسائل بورس مورد توجه قرار دهد از پاییز سال 1337 هر روز از موضوع بورس در جراید رد پایی مشاهده می شد.اواخر مهر ماه دکتر شیبانی رئیس اداه صادرات وزارت بازرگانی از تاسیس بورس در ایران سخن گفت و تشکیل و نظارت بر آن را امری مرتبط به دولت دانست.گرچه همزمان موضوع تاسیس بورس کالا نیز مطرح بود اما به اعتقاد وی امکان تشکیل بورس کالا در کشور بسیار کمتر از تشکیل بورس سهام بود.
در این بین برخی صاحب نظران به علل منع قانونی ، تاسیس بورس را با ابهاماتی همراه می دانستند. این گروه معتقد بودند در قانون تجارت ایران نامی از بورس برده نشده است.
اعضای کمیسیونی که مامور تهیه طرح جدید قانون تجارت بودند برای نخستین بار به وجود و لزوم بورس در ایران توجه کردند و فصلی از طرح جدید قانون تجارت را که در آن موقع مورد تجدید نظر کمیسیون اختصاصی وزارت دادگستری قرار داشت به بورس و مقرراتی که باید پس از ایجاد بورس از طرف سازمان های اقتصادی و مدیران و بازرگانان رعایت شود ، اختصاص دادند.
با توجه به شرایط به نظر نمی آمد که دولت اقدامی برای تاسیس بورس انجام دهد زیرا عقیده بر این بود که چنین کاری نتایج مفیدی در بر نخواهد داشت. مرکز راهنمایی صنایع و معادن ایران که پیشتر مطالعاتی را در راستای ایجاد بورس انجام داده بود برای تکمیل مطالعات خود از نظر تعدادی از کارشناسان خارجی استفاده کرد تا با بررسی بورس های مهم آمریکا و اروپا طرح بورس صنایع و معادن ایران را تهیه کند و عده ای از معتمدین و دلالان بازار را دعوت کرد تا با کمک آن ها ترتیب تشکیل بورس صنایع ایران داده شود.
ادامه دارد...
برگرفته از کتاب تاریخ بازار سرمایه ایران ؛ نوشته علی سعیدی و شادروان شهلا کشاورز نژاد
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.