دنیای اقتصاد / شورای‌عالی شهرسازی و معماری كشور در ادامه چك و كنترل مجوزهایی كه طی دو سال و نیم اخیر برای ساخت‌وسازهای خاص در شهر تهران صادر شده است، به سراغ طرح‌های در دست تدارك برای مهم‌ترین «عرصه تنفسی تهران» رفت و در جلسه دیروز خود، همه این طرح‌ها را ابطال كرد. زمین 291 هكتاری به‌جامانده از پادگان قلعه‌مرغی در جنوب تهران تنها قطعه درشت در بین اراضی در اختیار شهرداری محسوب می‌شود كه با توجه به موقعیت جغرافیایی این عرصه و همچنین احداث یكی از بزرگترین بوستان‌های شهری در قسمتی از آن، ارزش این زمین هم‌اكنون در حكم نقطه‌ای كه می‌تواند «گردش و تصفیه بخشی از هوای آلوده تهران» را موجب شود، ارتقا پیدا كرده است.
هر چند در سایر جهت‌های جغرافیایی تهران پهنه‌های سبز و جنگلی دیگری وجود دارد اما مساحت برخی از این مناطق همچون جنگل لویزان (با حدود 100 هكتار وسعت) در مقایسه با عرصه قلعه‌مرغی به مراتب كوچك‌تر است؛ ضمن اینكه برخی نقاط تنفس‌گاهی همچون منطقه22 كه كانال ورود هوای پاك به پایتخت است، در سال‌های اخیر، به‌خاطر تراكم شدید ساخت‌وسازهای بلندمرتبه، جایگاه زیست‌محیطی‌شان تضعیف شده و به «دیوار باد» و در نتیجه «تشدید كننده آلودگی هوا» تغییر پیدا كرده است.
به این ترتیب در حال‌حاضر پهنه 291 هكتاری قلعه‌مرغی یكی از معدود ریه‌های اصلی شهر تهران است. اعضای شورای‌عالی شهرسازی و معماری كشور در نشست دیروز خود با همین رویكرد نسبت به عرصه پادگان سابق قلعه‌مرغی، هر نوع مطالعه، پیشنهاد مكتوب و طرح‌هایی را كه تا به حال از سوی نهادهای مختلف از جمله كمیسیون ماده 5 تهران، برای ساخت‌وساز در زمین قلعه‌مرغی تهیه شده بود، ابطال و اقدام فیزیكی برای احداث سازه در این زمین را پیش‌از اخذ مجوز از شورای‌عالی ممنوع كردند. عرصه قلعه‌مرغی تا قبل از سال89 در اختیار نیروی هوایی ارتش قرار داشت و در نقش فرودگاه نظامی از آن استفاده می‌شد؛ اما با توافق ارتش این زمین به شهرداری واگذار شد و هفدهم اسفند همان سال در 80 هكتار از این زمین 291 هكتاری، پارك مجهزی به نام بوستان ولایت احداث و بهره‌برداری شد. در سال90 و همزمان با تدوین مراحل نهایی طرح تفصیلی جدید تهران، برخی مدیران شهری وقت و مسوولان شهرسازی شهرداری از مطالعه و بررسی درباره ایجاد «مركز اقتصاد جهانی» در نقطه‌ای از جنوب تهران خبر دادند.
ایست به برج‌سازی احتمالی
ایده احداث برج‌های اقتصاد جهانی در تهران در سال91 با اجرایی شدن طرح تفصیلی تهران، جدی‌تر شد و آن زمان یكی از گزینه‌ها برای این پروژه عظیم ساختمانی، عرصه باقیمانده از زمین قلعه‌مرغی اعلام شد. در طول دو سال اخیر اگرچه اقدام فیزیكی در این عرصه برای هر نوع ساخت‌وساز انجام نشده و فعلا تنها بهره‌برداری از این زمین در قالب بوستان ولایت انجام می‌شود، اما شورای‌عالی شهرسازی و معماری كشور روز گذشته برای مسدود كردن مسیر اقدام احتمالی روی این عرصه، تصویب كرد: هر نوع برنامه فیزیكی یا طرح از سوی مدیریت شهری تهران برای زمین پادگان قلعه‌مرغی باید قبل از اجرا، مراحل بررسی و تصویب نهایی را در شورای‌عالی شهرسازی طی كند.
آنچه باعث شد شورای‌عالی شهرسازی روز گذشته برای زمین پادگان سابق قلعه‌مرغی، مصوبه ممنوعیت ساخت‌وساز صادر كند به مفادی از طرح جامع شهر تهران مصوب سال86 برمی‌گردد. در مجموعه پیوست‌های طرح جامع شهر تهران، دستورالعملی درباره طرح‌های موضعی وجود دارد كه در قالب آن، شهرداری تهران می‌تواند برای ساماندهی مراكز اقتصادی، خدماتی، رفاهی و ... در شهر، پروژه‌هایی را به اجرا دربیاورد. در ذیل این برنامه‌ها، به ایجاد مركز اقتصاد جهانی نیز اشاره شده است.
تركیب فعلی شورای‌عالی شهرسازی برای جلوگیری از تفسیر احتمالی مدیران شهری درباره این بند از پیوست طرح جامع آن هم با توجه به یكی دو مصوبه در كمیسیون ماده5 طی سال‌های اخیر پیرامون ساخت‌وساز در قلعه‌مرغی، روز گذشته تصویب كردند هر نوع برنامه یا طرح برای زمین قلعه‌مرغی باید هم در كمیسیون ماده5 و هم در شورای‌عالی بررسی شود. شورای‌عالی در شرایطی به پیشواز ممانعت از ساخت‌وساز در یكی از عرصه‌های حساس شهر تهران رفته است كه پیش‌تر، مسوولان شهری با استناد به بند دیگری از طرح جامع تهران، كاربری یكی از بوستان‌های شهر را به تجاری- مسكونی تغییر دادند و این مگاپروژه هم‌اكنون به محل اختلاف‌نظر دولت و شهرداری تبدیل شده است. متن مصوبه دیروز شورای‌عالی شهرسازی به شرح زیر است:
شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه مورخ 24/6/93 ضمن بررسی گزارش ارائه شده در خصوص بوستان ولایت و در اجرای رهنمودهای مقام معظم رهبری در خصوص ضرورت تخصیص حداكثری فضای بوستان ولایت برای تامین فضای سبز، موارد زیر را مصوب نمود:
- الزام تصویب نهایی طرح ساماندهی اراضی قلعه مرغی (بوستان ولایت) شامل برنامه فیزیكی و طراحی سایت توسط شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران
- ابطال كلیه مصوبات قبلی كمیسیون ماده 5 شهرتهران در ارتباط با این موضوع و ضرورت ارائه پیشنهاد جدید با درنظرگرفتن تامین حداكثری فضای سبز و حداقل بارگذاری فیزیكی توسط شهرداری تهران (ضوابط پهنه G112)جهت بررسی و تصویب در كمیسیون ماده 5 شهرتهران و ارجاع به شورای‌عالی شهرسازی و معماری جهت تصویب نهایی.
- ضرورت حفاظت از ابنیه تاریخی موجود در محدوده بوستان ولایت (آشیانه‌های پرواز و سایر ساخت‌وسازهای مرتبط) به‌عنوان بخشی از میراث تاریخی شهرتهران و جانمایی آنها در نقشه‌های طرح ساماندهی.
- ممنوعیت هرگونه ایجاد مستحدثات (ساختمان) در محدوده بوستان ولایت (اراضی قلعه مرغی) تا قبل از تصویب نهایی طرح ساماندهی اراضی قلعه مرغی.
«حقیقتا ریه‌های تهران ضعیف است»
بخشی از بیانات مقام معظم رهبری كه به مناسبت روز درختكاری در تاریخ 17/12/89 در بوستان ولایت اظهار فرمودند، به شرح زیر است:
طرح‌هاى فضاى سبزِ اینجا - حالا آقاى شهردار محترم گفتند، قبلا هم من گزارشش را دیدم- نزدیك سیصد هكتار زمین است؛ این خیلى مهم است. ایشان می‌گویند می‌خواهیم دویست و بیست هكتارش را فضاى سبز درست كنیم. شما باید مواظب آن بقیه باشید. هشتاد هكتار زمین وسط شهر، چیز كمى نیست. اینجا زمین‌هایى است كه متر مترش محاسبه دارد. شما اینجا هشتاد هكتار زمین دارید؛ مراقب باشید كه چه اتفاقى بناست براى این زمین‌ها بیفتد. شماها بحمداللَّه خودتان پاكید، اهل هیچ‌گونه استفاده سوء نیستید؛ اما اینجور نیست كه تمام محیط زندگى، خالى از آدم‌هاى سوءاستفاده‌جو باشد. مراقب باشید طرح‌هایى كه می‌خواهید اینجا اجرا كنید، از بیرون محیط شماها برایش طراحى نشده باشد؛ با بعضى از توجیه‌هاى گوناگون، توجیه‌هاى اقتصادى، تاسیس مركز تجارى. همین طور بقیه جاها. حالا اینجا بزرگترین است، اینجا مهم‌ترین است، اما تهران باز هم مراكز دیگر دارد؛ مراكزى كه می‌توان در آنها فضاى سبز درست كرد، می‌توان فضاى تنفسى براى تهران درست كرد، می‌توان ریه‌هاى تهران را تقویت كرد. حقیقتا ریه‌هاى تهران ضعیف است.
با همه زحمت‌هایى كه شما كشیدید، فضاى سبز در این شهر، خیلى كمتر از آن مقدارى است كه باید باشد. مراقب باشید جاهایى كه در مناطق گوناگون شهر در اختیارتان هست، اینها در خدمت فضاى سبز قرار بگیرد. به هر حال بوستان‌ها - همان طور كه عرض كردیم - ریه‌هاى تنفسى شهرند.
موضع آنی شهرداری تهران درباره بوستان ولایت
گروه مسکن- بهشاد بهرامی: روز گذشته همزمان با برگزاری جلسه شورای عالی شهرسازی و معماری کشور در خصوص تصمیم‌گیری درباره عرصه باقی مانده از زمین پادگان قلعه‌مرغی، معاون شهردار تهران نیز در یک نشست خبری موضع مدیریت شهری نسبت به تعیین وضعیت این زمین را اعلام کرد. علیرضا نادری، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران با اشاره به وسعت 291 هکتاری زمین پادگان قلعه‌مرغی اظهار کرد: برای فعالیت ساختمانی و تعیین تکلیف این زمین سه مصوبه در سال های گذشته صادر شده که بر مبنای هر یک از آنها کاربری متفاوتی برای اراضی پادگان قلعه مرغی تعریف شده است. او به اولین مصوبه درباره زمین پادگان قلعه مرغی اشاره کرد و افزود: در این مصوبه که اتفاقا در زمان حضور دبیر فعلی شورای عالی شهرسازی و معماری در همین جایگاه در سال 83 صادر شده است، 50 درصد زمین به کاربری مسکونی و 50 درصد باقی مانده به کاربری خدماتی اختصاص پیدا کرد. او ادامه داد: پس از آن در سال 1385 مجددا مصوبه ای در کمیسیون ماده پنج درباره تعیین کاربری اراضی پادگان قلعه مرغی مطرح شد که براساس آن کاربری مسکونی این زمین حذف و صحبت‌هایی در مورد اختصاص این زمین به ساخت مرکز تجارت جهانی انجام شد. به گفته نادری آخرین مصوبه در خصوص این اراضی به تاریخ 31 خردادماه سال 89 باز‌می‌گردد که برمبنای این مصوبه 75 درصد از زمین به کاربری فضای سبز و باز و 25 درصد باقی مانده به کاربری تجاری-اداری اختصاص پیدا کرد. پس از آن نیز 80 هکتار از مساحت این زمین برای ساخت بوستان ولایت به کار گرفته شد. معاون شهردار تهران تصریح کرد: شهرداری در پادگان قلعه مرغی با بنیاد تعاون ناجا شریک است و به تنهایی نمی‌تواند در مورد کاربری کاری کند؛ به طوری که یک‌سوم مساحت این زمین به بنیاد تعاون ناجا تعلق دارد. او با بیان اینکه هنوز دستور و مصوبه جدید شورای عالی شهرسازی در خصوص کاربری اراضی باقی مانده از پادگان قلعه مرغی به ما ابلاغ نشده است، گفت: به نظر می‌رسد شورای عالی تصمیم داشته باشد سطح اشغال کاربری تجاری- خدماتی این اراضی را تا زیر 10 درصد کاهش دهد. او در بخش دیگری از صحبت‌های خود به دیدگاه شهرداری تهران در خصوص عرصه قلعه مرغی اشاره و تاکید کرد: برای تحقق هدف کاهش فاصله شمال و جنوب شهر نیاز به یکسری محرک‌های توسعه‌ای در جنوب شهر همچون ساخت مرکز تجارت جهانی یا مجتمع های خدماتی وجود دارد. او اضافه کرد: شهرداری از دو سال پیش تاکنون در بوستان ولایت به دنبال آن است که با ساخت کالبد-کارکرد خوب همچون دانشگاه مذاهب بین‌الملل بتواند به حفظ فضاهای سبز و باز در جنوب شهر کمک کند. نادری در عین حال تصریح کرد: نمی‌توان تمامی 291 هکتار این زمین را به فضای سبز و پارک اختصاص داد چون مساله نگهداشت آن دشوار است.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.