دنیای اقتصاد / وزارت راهوشهرسازی نتایج تحقیقات اقتصادی- اجتماعی یك نهاد مطالعه‌كننده پروژه‌های عمرانی از «طرح مسكن‌مهر» را با هدف اتخاذ تصمیم جمعی برای «نحوه برون‌رفت از مشكلات طرح» منتشر كرد.
این تحقیق خردادماه سال90، زمان اوج ساخت‌وسازهای مسكن‌مهر و دوره‌ای كه همه شهرها به كارگاه پیمانكاران طرف قرارداد وزارت مسكن وقت تبدیل شده بود، آغاز می‌شود و مطالعات آن حدود دو سال به طول می‌انجامد، طوری كه در پایان دولت دهم ماحصل پژوهش‌های انجام‌شده از سوی مجری تحقیق، تحویل كارفرما (وزارت راهوشهرسازی) می‌شود.
دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسكن وزارت راهوشهرسازی– رابط اصلی وزارتخانه با نهاد مطالعه‌كننده- هفته گذشته برای اولین‌بار بخش‌های كلیدی تحقیق جامع از مسكن‌مهر را منتشر و فهرست مزایا و معایب را به همراه كلید حل مشكلات طرح اعلام عمومی كرد.
مجری تحقیق و پژوهش از طرح مسكن‌مهر، ماموریت داشته تا پروژه‌های 99ساله در حال‌ساخت در سراسر كشور را طی سال‌های 90 تا اوایل92، در سه حوزه شهرسازی، اقتصادی و اجتماعی مورد ارزیابی قرار دهد و همه نقاط قوت و ایرادهای ظاهری یا نهفته در محله‌ها و ساختمان‌های مسكونی‌مهر را بدون هرگونه ملاحظه‌ای، به دولت ارائه كند.
نتیجه این ارزیابی‌های تازه منتشرشده نشان می‌دهد: طرح مسكن‌مهر در 11 محور تاثیر مثبت بر شاخص‌های اقتصادی بازار مسكن، بازار ساخت‌وساز و بازار كار و اشتغال به جا گذاشته است. از جمله اینكه ساخت‌وسازهای این مدلی در كشور، قیمت تمام‌شده مسكن را برای مخاطبان طرح در مقایسه با نرخ بازار آزاد –واحدهای مسكونی معمولی داخل شهرها- كاهش داد و باعث افزایش دسترسی زوج‌های جوان و خانوارهای كم‌درآمد به مسكن ارزان‌قیمت شد. همچنین اجرای طرح مسكن‌مهر در فاصله 89 تا 91 بخش‌های اقتصادی مرتبط با صنعت ساختمان را رونق داد و به اشتغال مستمر و غیرفصلی كارگران ساختمانی منجر شد.
نتایج مطالعه مسكن‌مهر در ادامه، تصریح می‌كند: طرح مسكن‌مهر حاوی 25 اشكال، نقص یا ایراد است كه عمدتا در داخل طرح اثر منفی ایجاد كرده و به صورت چالش‌هایی همچون نبود خدمات سكونتی، تعارض‌فرهنگی و تمركز جمعیت فقیرنشین در درون مجتمع‌های مسكونی‌مهر بروز كرده است. به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، معاونت امور مسكن وزارت راهوشهرسازی، حجم نتایج حاصل از این تحقیق را كتابی به ابعاد 400 صفحه عنوان می‌كند كه به زودی متن كامل آن منتشر خواهد شد. اما آنچه هم‌اكنون انتشار عمومی شده، قسمت‌های مهم تحقیق را شامل می‌شود كه در 4 صفحه بیرون آمده است.
سه مشكل بزرگ، سه راه‌حل
در این تحقیق صرفا به بیان پارامترهای مثبت و منفی طرح مسكن‌مهر پرداخته نشده است بلكه 10 نوع راهكار برای برون‌رفت از مشكلاتی كه ظاهرا در همان سال‌های تحقیق در پروژه‌های مسكونی‌مهر قابل پیش‌بینی بودند، خطاب به دولت پیشنهاد شده است.
در میان راهكارهای مدنظر مجری ارزیابی مسكن‌مهر، سه كلید حل مشكل برای سه عارضه‌ای كه این روزها گریبان طرح را سخت گرفته و فشار غیرقابل تحملی بر دولت و صاحبان مسكن‌مهر وارد كرده، معرفی شده است.
در حال‌حاضر با توجه به اتمام خط‌اعتباری مسكن‌مهر و خودداری بانك‌مركزی از شارژ دوباره آن -به علت آنچه تاثیر منفی خط‌اعتباری بر رشد پایه‌پولی، تورم و نقدینگی عنوان می‌شود- منابع مالی لازم برای تكمیل و تامین خدمات اجتماعی و عمومی موردنیاز ساكنان مسكن‌مهر موجود نیست و این یكی از بزرگترین چالش‌های فعلی طرح به حساب می‌آید.
همچنین اختلافات ریشه‌داری كه بین دولت، انبوه‌سازان و تعاونی‌ها در برخی پروژه‌های مسكن‌مهر وجود دارد به دلیل بی‌توجهی‌هایی كه در سال‌های اخیر به ضرورت حل آنها شده، مسیر واگذاری تعداد زیادی از آپارتمان‌های مسكن‌مهر را به بن‌بست كشانده است.
چالش مهم سوم نیز به سرعت افت كیفیت ساختمان‌های واگذار شده مسكن‌مهر برمی‌گردد كه به دلیل نداشتن حس تعلق صاحبان این خانه‌ها به ملكی كه عرصه آن تحت مالكیت قطعی دولت و سند اعیان آن نیز كماكان به‌نام دولت است، انگیزه‌ای در ساكنان برای نگهداری اصولی این ساختمان‌ها وجود ندارد و حس خانه‌اجاره‌ای در آنها مانع رسیدگی‌های فنی و دوره‌ای به ساختمان شده است.
در این تحقیق، برای رفع چالش اول –نبود پول برای تامین خدمات- به دولت پیشنهاد شده است منابع مالی ویژه‌ای در بودجه‌های سالانه برای ایجاد زیرساخت‌ها‌ی شهری و نیز تامین و ساخت مراكز خدمات اجتماعی و عمومی، تخصیص دهد.
برای حل مشكل دوم – اختلاف بین سازنده و تعاونی و پیش‌خریداران مسكن‌مهر- نیز از دولت خواسته شده دستور ایجاد شورای حل اختلاف قضایی را برای رسیدگی حقوقی همه‌جانبه به پروژه‌های مشكل‌دار صادر كند.
مجری تحقیق و پژوهش از مسكن‌مهر، برای مشكل سوم، خواستار تسریع در تنظیم اسناد مالكیت اعیانی و همچنین تعیین تكلیف مالكیت زمین‌های 99ساله شده تا با انتقال مسوولیت حقوقی و ملكی واحدهای مسكونی‌مهر به بهره‌برداران، احساس تعلق مكانی در صاحبان این خانه‌ها ایجاد شود و مسوولیت‌‌پذیری در ساكنان مسكن‌مهر نسبت به ساختمان و محله خود به وجود بیاید.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.