دنیای اقتصاد / ریزش 884 واحدی بورس تهران در روز گذشته و زیان بیش از 8 درصدی این بازار از ابتدای سال در شرایطی رقم خورده است كه مجموعه فعالان بورسی و دولتی در مدت 6 ماه گذشته دو بار به تصمیمگیری برای اصلاح روند كاهشی بازار اقدام كردهاند، اما هنوز این افت جبران نشده و شاهد ریزش بیشتر شاخص هستیم.
روز گذشته اما نشست حقوقیها با مسوولان بورسی برای دومین بار تصمیمات متفاوتی را به دنبال داشت؛ تصمیماتی كه مانند قبل از جنس سیاستگذاری نبود، بلكه ساختارسازی و اصلاح ساختارها را مد نظر قرار داده بود. ایجاد نهاد بازارگردان، ایجاد بازار بلوك، جلوگیری از عرضههای خرد توسط سازمان خصوصیسازی، انتشار اوراق فروش تبعی و تاكید بر حمایت حقوقیها از سهام مجموعه خود، تصمیماتی بودند كه دیروز برای تقویت بورس اتخاذ شدند. در این میان روز گذشته در همایش سالانه سیاستهای پولی و ارزی، وزیر اقتصاد با اشاره به این نكته كه ریزش بازار سرمایه در ماههای اخیر بیشتر ناشی از تصمیمات روانی و هیجانی بوده، به ناهماهنگی بین شرایط اقتصادی كشور و روند بورس اشاره كرد و گفت: شرایط اقتصادی از روند كنونی بازار پشتیبانی نمیكند. به گفته وی، بازار سرمایه اصولا بازاری است كه نسبت به عوامل روانی بسیار حساس بوده و هیجانات روانی میتوانند آثار گذرا روی این بازار داشته باشند. به گفته طیب نیا، استنباط ما این است كه فعل و انفعالات روزهای گذشته عمدتا به دلیل مباحث روانی و مباحث سیاسی بوده و آثار آن كوتاهمدت است. وی افزود: آن چیزی كه در بخش واقعی اقتصاد میبینیم حكایت از تلاطم در بازار سرمایه ندارد و با توجه به اینكه این عوامل بنیادی نیست، آثار آن كوتاه مدت است. وی در خصوص بازار سرمایه نیز گفت: ما به زودی شاهد آرامش بازار سرمایه خواهیم بود؛ چراكه عوامل واقعی در اقتصاد ما از چنین شرایطی حمایت نمیكنند. روز گذشته در بورس اوراق بهادار تهران 655 میلیون سهم به ارزش یك هزار و 582 میلیارد و 500 میلیون ریال مورد معامله قرار گرفت. بهرغم رشد حجم و ارزش این معاملات نسبت به روز شنبه به ترتیب به میزان 155 و 81 درصدی، شاخص این بازار از كاهش 884.18 واحدی برخوردار شد. بر این اساس بود كه در پی كاهش 1.2 درصدی بازدهی شاخص كل، عدد تپیكس به 72 هزار و 631 واحد تنزل یافت. در این بین براساس نتایج نشست روز گذشته حقوقیها با مسوولان بورسی، راهاندازی بازار بلوك كه قرار است یكی از مهمترین وظیفهها را در بازار سهام كشور به زودی ایفا كند، بهمنظور ساماندهی بازار معاملات بلوكی و كنترل و تسهیل مبادلات بلوكی مورد تصویب قرار گرفت. هفته پیش بود كه معاون بازار شركت بورس از راهاندازی بازار معامله بلوكی خبر داد و این بازار را نتیجه مطالعات ماركتینگ پكت اعلام كرد. در واقع براساس مطالعات انجام شده در دنیا وقتی یك سهامدار عمده قصد دارد كه حجم سنگینی از سهام را خریداری كند یا بفروشد با توجه به اینكه بر روی بازار عادی تاثیرگذار است، به صورت مذاكرهای انجام میشود، اما با سازوكاری كه در بازار جدید در بازار سرمایه كشور طراحی شده، معاملهگران بلوكی یا همان حقوقیها میتوانند مبادلاتی به صورت اختیاری در بازار بلوك و در نماد عادی انجام دهند.
به این ترتیب در نشست روز گذشته مدیران ارشد بازار سرمایه با مدیران و اعضای هیات مدیره شركتهای سرمایهگذاری و هلدینگ، راهكارهای تقویت بازار سهام تهیه شد. همچنین در این جلسه آخرین وضعیت بازار و مشكلات صنایع مختلف مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت و قرار شد، ابهامات و مشكلات صنایع از سوی اركان بازار سرمایه و شركتها به صورت جدی پیگیری شود. در این جلسه تصمیمات دیگری نیز علاوه بر بازار بلوك اتخاذ شد كه میتوان به راهاندازی نهاد بازار گردان، تداوم حمایتها توسط حقوقیها، انتشار مجدد اوراق اختیار فروش تبعی سهام و عدم عرضههای خرد توسط سازمان خصوصیسازی اشاره كرد.
سكانس دوم تقویت بورس
با توجه به اینكه هماكنون نهاد بازارگردان در بازار سرمایه ایران وجود ندارد، اما اساسنامه و امیدنامه صندوقهای بازارگردان به تصویب رسیده است شركتهای حقوقی با مدیریت شركتهای سرمایهگذاری یا هلدینگ میتوانند این صندوقها را ایجاد كنند تا نهاد بازارگردان به شكل رسمی در بازار سرمایه ایران راهاندازی شود كه بدون شك این امر میتواند به نقدشوندگی بازار كمك كند.
همچنین در نشست روز گذشته، چارچوب و مقررات بازار بلوك بررسی و تفاهم شد كه علاوهبر بازار خرد، در بازار بلوك نیز عرضههای بلوكی انجام گیرد. این اقدام، مزایایی از جمله امكان تسویه خارج از پایاپای را فراهم خواهد كرد كه در حال حاضر در بازار عادی وجود ندارد؛ بر همین اساس، حقوقیهای حاضر در نشست از ایجاد بازار بلوك استقبال كردند. افزون بر این در این جلسه مقرر شد اشخاص حقوقی نسبت به سهام مجموعه خود در بازار حضور داشته و حمایتهای لازم را در این خصوص انجام دهند.
این در حالی است كه با توجه به شرایط كنونی بازار سرمایه مقرر شد تا اوراق اختیار فروش تبعی سهام كه در سال گذشته نیز منتشر شده بود، مجدد بررسی و منتشر شود. همچنین در شرایط كنونی، سازمان خصوصی سازی عرضههای خرد خود را در بازار انجام نخواهد داد به گونهای كه نگرانی در این باره وجود نخواهد داشت.
ساز و كار بازار بلوك
بازار معاملات بلوكی از امروز امكان جدیدی را در كنار معاملات عادی بازار در اختیار سهامداران حقوقی و حقیقی قرار میدهد تا بتوانند از این پس، بر اساس توافق با طرف عرضه، زمان تسویه معاملات را مشخص كنند.
در واقع با توجه به اینكه بعضا شرایط عمومی بازار به ویژه ضرورت اصلاح ساختار شركتهای حقوقی و جا به جایی سهامداران حقوقی، مانع از مبادلات بلوكهای بزرگ میشود، بازار معاملات بلوكی اجازه مبادلات در حجم بزرگتر با محدودیت كمتر نسبت به بازار عادی را فراهم كرده است.
در این بازار بلوكهای بالای 5 میلیون سهم برای سهام بزرگ و 2.5 میلیون سهم برای سهام كوچك در نظر گرفته شده است و سهامداران میتوانند بلوكهای در این ارقام را معامله كنند و با توجه به تسهیلات خارج از پایاپای میتوانند با توافق با طرف عرضه تنوع مورد نیاز را برای زمان تسویه معاملات ایجاد كنند.
همچنین دامنه معامله در این بازار در مثبت و منفی 4 درصد روزانه خواهد بود و با توجه به تسهیلاتی كه در تسویه این دست از معاملات انجام گرفته است، انتظار میرود این بازار موجب افزایش تحركات اشخاص حقوقی و حقیقی بزرگ و بالا رفتن حجم معاملات سهامداران عمده شود.
مسوولان بورس معتقدند با ایجاد این بازار تسهیلات جدیدی در بازاریابی و فروش سهام اشخاص حقوقی و حقیقی بزرگ در كنار فرصتهای قبلی ایجاد شد و فرصتهای قبلی كماكان به قوت خود باقی است و عملا معامله در این بازار با وجود ظرفیتهایی كه در آن ایجاد شده و به اختیار سهامداران است.
بنا به گفته مسوولان بازار سرمایه این بازار به درخواست سهامداران حقوقی و سهامداران حقیقی بزرگ برای رونق گرفتن هر چه بیشتر معاملات ایجاد شده و نكتهای كه در این بازار بر آن تمركز شده ایجاد تسهیل در شرایط معاملات بلوكی است.
منفعتی دوگانه در بازار بلوكی
در این راستا مرتضی علیاكبری، معاون مالی اقتصادی شركت سرمایهگذاری معادن و فلزات، در گفتوگو با «دنیای اقتصاد»، راهاندازی بازار مزبور را امری مناسب دانست و با استقبال از این موضوع گفت: بازار معاملات بلوكی از دو جهت به نفع شركتها در جابهجاییهای بزرگ و بلوكی خواهد بود كه یك مزیت آن یافتن خریدار در شرایط آسانتر خواهد بود.
وی ادامه داد: حقوقیها در فروش سهام بلوكی خود برای یافتن مشتری دچار مشكل بودند كه با راهاندازی این بازار، نماد جداگانهای روی هر سهم ایجاد خواهد شد و بالطبع مبادله بین خریدار و فروشنده راحتتر صورت میگیرد. علیاكبری مزیت دیگر این بازار را ایجاد تعادل در بازار سرمایه دانست و گفت: با جداسازی این معاملات از بازار اصلی روندی تعادلی بر بورس حاكم میشود.
ترفندهای موقتی
اما در این میان مجتبی فریدونی، مدیر سرمایهگذاری شركت ذوبآهن اصفهان راهكارهایی از قبیل راهاندازی بازار بلوك را درمان حقوقی برای خروج بازار سرمایه از ركود دانست و گفت: مسوولان بازار سرمایه با شروع روند نزولی از 15 دیماه سال گذشته ترفندهای گوناگونی برای خروج از شرایط نزولی به كار بردند، اما هیچ كدام از آنها فایده جدی برای بازار به دنبال نداشت، راهاندازی صندوق حمایت، كاهش سود بانكی، محدود كردن فروش سهام توسط حقوقیها و این بار راهاندازی بازار بلوك.
وی ادامه داد: در حال حاضر تمركز و سیاست اصلی اقتصادی دولت، كنترل تورم است كه این امر سبب ایجاد ركود در كلیه بازارها شده و اصلیترین كار برای بازگشت رونق به بازار سرمایه خروج از ركود است، چراكه با ادامه این روند منفی نه تنها اعتماد سرمایهگذاران به بورس از بین خواهد رفت بلكه موج خروجی از بازار سرمایه افزایش خواهد یافت.
فریدونی در ادامه خاطرنشان كرد: بنابراین باید راهكارهای لازم برای نظریه وزیر اقتصاد مبنی بر خروج از ركود با شرایط غیرتورمی طراحی شود تا بدین ترتیب وضعیت كلیه بازارهای اقتصادی كشور بهبود یابد.
تعدیل بازار با همافزایی حقوقیها
مدیرعامل كارگزاری غدیر نیز در این باره اظهار كرد: مسائل مختلفی در این وضعیت بغرنج بازار دخیل است، اتفاقات اخیر در منطقه، بحثهای بینالمللی درخصوص توافقات ژنو، وضعیت اقتصادی حاكم در كشور و عوامل بنیادی دیگری سبب این مشكلات است.
سلیمانی امیری وضعیت كنونی بازار سهام را بغرنج توصیف كرد و گفت: تعدیل شرایط قرمز فعلی نیازمند یك چارهاندیشی علمی و عملی است كه با همافزایی از سوی حقوقیها میسر است.
تلاش برای تغییر جریان بازار
محمودرضا خواجهنصیری مدیر نظارت بر بورسها و بازارهای سازمان بورس بازار سرمایه كشور چند روزی است كه از شرایط منفیتری برخوردار شده و به نظر میرسد با توجه به تحولات اخیر سیاسی و اوضاع نابسامان عراق، نگرانیهای جدیدی برای فعالان بازار ایجاد شده و روند باثباتی كه از ابتدای اردیبهشتماه در بازار ایجاد شده بود اكنون تحت تاثیر افت بیشتری قرار گرفته و فضای عمومی بازار را با نگرانی توام كرده است. به باور بسیاری از كارشناسان، حفظ بازار و اعتمادسازی میتواند به بهبود وضعیت بازار كمك كند كه در این راستا، برنامههایی طی یك ماه اخیر اجرا شده است. به این منظور ایجاد صندوق توسعه بازار و طراحی صندوقهای ویژه بازارگردانی در دستور كار قرار گرفت. به نظر میرسد بازار نیاز به تزریق نقدینگی جدید دارد كه به این منظور سعی میشود از روشهای مختلف این نیاز برآورده شود. در كنار این موضوع، تسهیل معاملات بلوكی در دستور كار قرار گرفت تا حقوقیهای بازار فضای راحتتری برای معاملات خرد داشته باشند و به لحاظ نحوه تسویه و جابهجایی سهام بلوكی نیز مزایایی را به همراه دارد. شاید بخشی از فشار عرضه موجود در بازار از طرف حقوقیهای بازار است كه میخواهند این فشار را در بازار خرد تخلیه كنند. در بازار معاملات بلوكی، شرایط تسویه راحتتر و امكان بازاریابی بهتر وجود دارد؛ زیرا از طریق جابهجایی بلوك بین اشخاص حقوقی با امكان تسویههای طولانیمدتتر برای حجمهای بالاتر سهام میتوان مشتری پیدا كرد و این یكی از مزایای مهم این بازار است. از سوی دیگر برخی جابهجاییها كه در معاملات خرد بازار تاثیرگذار بود به سختی انجام میشد و قیمت پایانی را نیز تحت تاثیر خود قرار میداد، بنابراین بازار خرد، علاقهای به معاملات نداشت اما معاملات بازار بلوك، در قیمت پایانی و شاخص، تاثیرگذار نیست بنابراین ارزش معاملات بازار را بالا برده و اثر معاملات بلوكی در بازار خرد را از بین میبرد.
این مطلب را با دیگران به اشتراک بگذارید :
شما هم نظر دهید
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.