دنیای اقتصاد / كلیه بازارهای سرمایه‌گذاری دارای ریسك و به تناسب بازدهی متناسب با آن هستند؛ به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاری بدون ریسك وجود ندارد. اما با توجه به این نكته كه این بازارها تحت تاثیر عوامل یكسانی نبوده و ریسك متفاوتی دارند می‌توان با «تخصیص دارایی» (asset allocation) سرمایه‌گذاری مطمئن‌تری انجام داد. در بیانی ساده، تخصیص دارایی به معنای تقسیم منابع مالی بین گروه‌های مختلف دارایی، مانند سهام، اوراق مشاركت، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، املاك و مستغلات، سپرده‌گذاری و دیگر مكان‌های سرمایه‌گذاری است. به این صورت ممكن است در پایان سال، املاك و مستغلات افزایش قیمت داشته باشند، در حالی كه سهام بورسی با كاهش مواجه باشند، در نتیجه سود حاصل از املاك، زیان سهام را جبران خواهد كرد. همچنین، هر كدام از گروه‌های سرمایه‌گذاری نیز بهتر است به تنهایی، به زیرشاخه‌های متنوعی تقسیم شود. به‌طور نمونه، اگر بخشی از سرمایه خود، مثلا 40 درصد، را به سهام بورسی اختصاص داده اید، توصیه می‌شود این «تخصیص دارایی» را جهت خرید سهام گوناگون به كار گیرید.
حال ممكن است این سوال پیش آید «برای ایجاد پرتفولیو چگونه تخصیص دارایی انجام می‌شود؟» برای یافتن پاسخ باید انواع مدل‌های تخصیص دارایی را بررسی كنیم. این مدل‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا اهداف سرمایه‌گذاران مختلف و میزان ریسك‌پذیری آنها را پوشش دهد.
مدل تخصیص دارایی، متناسب با ذائقه شما
اگرچه همواره توصیه می‌شود مالك دارایی باشید (یعنی، سهام یا مستغلات) به جای آنكه قرض‌دهنده سرمایه باشید (یعنی، اوراق مشاركت، اما با توجه به شرایط می‌توان استثنا نیز قائل شد. به عنوان مثال، یك فرد بازنشسته را در نظر بگیرید كه سرمایه‌ای حدود صد میلیون تومان در اختیار دارد، او به دنبال افزایش سرمایه و ایجاد كسب وكار جدید نیست و فقط می‌خواهد درآمدی برای گذران زندگی و اندكی افزایش رفاه داشته باشد. به این ترتیب، وی ترجیح خواهد داد تا با خرید اوراق مشاركت و كسب یك سود معین، سرمایه‌گذاری امنی برای خود ایجاد كند. در حالی كه یك كارمند جوان كه به تازگی فارغ التحصیل دانشگاه شده است، عطش فراوانی برای افزایش سرمایه خود دارد. او نوسانات موجود در بازار را به جان می‌خرد و با تمامی توان در مسیر توسعه سرمایه خود گام برمی‌دارد. علت این امر عدم نیاز او به مخارج روزانه زندگی است و در نتیجه با سرمایه‌گذاری ریسك پذیر به دنبال رفاه بیشتر خواهد بود. بر این اساس، مدل تخصیص دارایی باید با دیدگاه شما نسبت به سرمایه‌گذاری تناسب مقعولی داشته باشد.
انواع مدل‌های تخصیص دارایی
به‌طور كلی با توجه به اهداف افراد سرمایه‌گذار می‌توان چهار مدل برای تخصیص دارایی قائل شد؛ شامل: حفظ سرمایه، درآمدی، متوازن و رشدی را مطرح كرد.
1– حفظ سرمایه
این مدل مناسب كسانی است كه تمایل دارند از سپرده‌های خود در تمامی دوازده ماه سال عایدی داشته باشند و حاضر نیستند، اندكی روی سرمایه اصلی ریسك كنند. این افراد عموما سرمایه خود را جهت پرداخت شهریه دانشگاه، خرید یك خودرو یا راه‌اندازی یك كسب وكار جدید صرف می‌كنند؛ بنابراین، مدل حفظ سرمایه را مد نظر قرار می‌دهند. در واقع در این مدل، سرمایه‌گذار می‌خواهد سرمایه خود را به گونه‌ای افزایش دهد كه كمترین خطر متوجه اصل سرمایه شود. به‌منظور تحقق این مهم، به سپرده‌گذاری یا سرمایه‌گذاری‌هایی از این‌قبیل اقدام می‌كند كه امنیت بالا به همراه سودی نه چندان بالا دارد.
2- درآمدی
پرتفولیو‌هایی كه برای درآمدزایی تعبیه می‌شوند عموما شامل سرمایه‌گذاری‌هایی با درآمد ثابت هستند، نظیر اوراق مشاركت و یا سهام شركت‌های باسابقه و بزرگ كه هرساله سود مناسب و البته ثابتی را عاید سهامداران خود می‌كنند. عموما افرادی كه در شرف بازنشستگی هستند، چنین مدلی را دنبال می‌كنند. در مثالی دیگر می‌توان خانواده‌ای را در نظر گرفت كه مادری تنها، سرپرستی چند كودك خردسال را برعهده دارد. در این شرایط، مادر خانواده احتمالا منبع درآمدی جز بیمه همسرش ندارد و نمی‌خواهد ریسك زیادی را متحمل سرمایه اصلی كند.
3- متوازن
پرتفولیوی متوازن مدلی بینابین مدل‌های حفظ سرمایه و درآمدی است. برای اكثر افراد، این مدل بهترین گزینه است، كه علت این انتخاب، بیشتر جنبه روانی دارد تا مالی، زیرا فرد با یك سرمایه‌گذاری محافظه كارانه، انتظار رشد سرمایه ناگهانی را نیز ندارد. در این حالت، سرمایه‌گذار دو هدف را دنبال می‌كند، از طرفی رشد بلندمدت سرمایه و از سوی دیگر كسب درآمدی ثابت را در نظر دارد. مخلوطی از دارایی‌ها با سود ثابت به طوری كه رشد كم نوسانی نیز داشته باشد، یك هدف ایده آل برای این‌گونه سرمایه‌گذاران است. این افراد عموما در دو گروه دارایی، شامل سپرده‌گذاری‌های میان مدت و نیز خرید سهام شركت‌های پیشرو در بورس (عمده این شركت‌ها سود سالانه ثابتی پرداخت می‌كنند و ارزش سهام آنها با نوسان كمی رشد بلندمدت خواهد داشت) سرمایه‌گذاری می‌كنند.
4- رشدی
مدل تخصیص دارایی رشدی، برای كسی مناسب است كه تازه مشغول به كار شده و به دنبال افزایش سرمایه‌اش در بلندمدت است. در این حالت، سرمایه‌ها مستلزم ایجاد درآمدی ثابت برای سرمایه‌گذار نیست، چراكه وی درآمد كافی از محل كارش جهت گذران زندگی كسب می‌كند. بنابراین، این مدل برای افراد ریسك پذیر و عمدتا با سن كمتر مناسب است. در واقع، سرمایه‌گذاران پیرو این مدل، با خرید سهام یك شركت به دنبال سود سالانه آن نیستند، بلكه با تحمل ریسك بالاتر، رشد ارزش سهام خریداری شده را طلب دارند.
كدام دسته دارایی، با استراتژی شما همخوانی دارد؟
فرض كنید مدل تخصیص دارایی مورد نظرتان را انتخاب كرده اید، حال باید بدانید چه نوع از دارایی‌ها در راستای استراتژی شما قرار می‌گیرد. در این حالت توصیه می‌شود دو فاكتور اساسی، یعنی افق زمانی و میزان ریسك پذیری خود را مد نظر قرار دهید.
افق زمانی: بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها نیازمند افق زمانی ده ساله یا بیشتر هستند. این در حالی است كه برخی دیگر، تنها برای چند ماه آینده مطلوبند. علت این امر را می‌توان در دل این حقیقت جویا شد كه سود بالاتر سرمایه‌ها مستلزم نگهداری آن برای مدت طولانی‌تر است تا طی زمان بتوان بر ریسك‌های مربوطه غلبه كرد. به عنوان مثال، اگر شما یك سال پیش از رخ دادن ركود اقتصادی اقدام به ایجاد پرتفولیو كنید، در پایان سال ممكن است حدود 80 درصد ضرر كنید. در چنین شرایطی، اگر تسلیم نشوید و بتوانید پرتفولیوی خود را به خوبی مدیریت كنید، پس از چند سال تمامی ضررهایتان جبران خواهد شد. بنابراین، همواره سعی كنید متناسب با افق زمانی خود، آن دسته از دارایی‌هایی را انتخاب كنید كه قادر به مدیریت سود و زیان ناشی از آنها باشید.
نكته‌ای دیگر كه در این رابطه باید مورد توجه قرار گیرد تغییر زمان است. به عبارت دیگر، در طول عمر شما، شرایط زندگی و ذائقه تان دچار تحول می‌شود. بر این اساس، مدیران مالی همواره پیشنهاد می‌كنند به آرامی بخشی از استراتژی تخصیص دارایی‌های خود را پیش از ورود به مرحله‌ای جدید از زندگی تغییر دهید. به عنوان مثال شخصی كه 10 سال تا بازنشستگی فاصله دارد، باید سالانه حدود 10 درصد از سرمایه خود را در قالب «مدل درآمدی» درآورد. بنابراین، زمانی كه به سن بازنشستگی رسید، اهداف پرتفولیوی سرمایه‌گذاری‌اش به كلی تغییر یافته و به «مدل حفظ سرمایه» می‌رسد.
میزان ریسك پذیری: سرمایه‌گذاری به‌طور مطلق منطقی نیست و در برخی موارد برای كسب سود بیشتر باید اندكی ریسك متحمل شد. تمام سرمایه‌گذاران تمایل دارند كه سهام آنها روز به روز افزایش یابد، اما گاهی ممكن است در یك شبانه روز سرمایه شما حتی 50 درصد افت داشته باشد. سرمایه‌گذار موفق كسی است كه تحمل چنین ریسك‌هایی را نیز داشته باشد و در مواجهه با چنین واقعیتی خود را بازنده نداند.
به هر حال حقیقت این است كه اگر شكیبایی كافی برای رسیدن به اهداف خود ندارید و نمی‌توانید به قدرت پیش بینی خود اطمینان كنید، به هیچ عنوان ریسك نكنید. به خودتان استرس راه ندهید و وقت مشاوران مالی خود را نگیرید و تنها با خرید اوراق مشاركت با دریافت سودی ثابت از ادامه زندگی خود لذت ببرید.
یك روش پیشنهادی؛ توازن مجدد
یكی از روش‌های محبوب جهت تخصیص دارایی‌ها، «توازن مجدد» است. به عبارت ساده، این روش شما را مجبور به خرید سهام با ارزشی كمتر از ارزش واقعی و فروش سهام با ارزشی بیش از ارزش واقعی می‌كند. با یك مثال عددی سعی می‌شود تا این موضوع بیشتر تفهیم شود. فرض كنید شما 100 میلیون تومان سرمایه دارید و تصمیم می‌گیرید 50 درصد آن را وقف خرید اوراق مشاركت كنید و 50 درصد دیگر را به سهام بورسی اختصاص دهید (لازم به یادآوری است كه انتخاب میزان سرمایه و درصدهای اختصاص داده شده فرضیاتی جهت سهولت در محاسبات بود كه با ارقام حقیقی تفاوت زیادی دارد). در این حالت در پایان سال، اوراق مشاركت 20 درصد سود برای شما دارد (10 میلیون تومان) و سهام بورسی 30 درصد (15 میلیون تومان). به این ترتیب سرمایه جدید شما 125 میلیون تومان، كه 60 میلیون آن عایدی اوراق مشاركت و 65 میلیون دیگر عایدی سهام بورسی، خواهد بود. به عبارت دیگر، اوراق مشاركت در پایان سال 48 درصد و سهام بورسی 52 درصد كل سرمایه شما را در بر خواهند داشت.
حال شما باید توازن مجدد انجام دهید، یعنی این بار 50 درصد سرمایه اصلی (62.5 میلیون) را به اوراق مشاركت و نیمه دیگر را به خرید سهام بورسی اختصاص دهید. در واقع با این كار، 2.5 میلیون تومان از سهام خود را به فروش می‌رسانید و به جای آن اوراق مشاركت تهیه می‌كنید. در این حالت اگر در قیمت سهام بورسی، حبابی وجود داشته باشد، شما از سرمایه خود محافظت و سود به دست آمده را در جایی دیگر (اوراق مشاركت) سرمایه‌گذاری كرده‌اید. این روش امنیت خاطری برای شما ایجاد می‌كند تا هیچ‌گاه فاصله شما از هدف معین سرمایه‌گذاری خود زیاد نشود.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.