دنیای اقتصاد / بورس تهران بر‌خلاف برخی پیش‌بینی‌ها سیر نزولی را از ابتدای سال 93 آغاز كرده است؛ به طوری كه روز گذشته نیز یكی از كم‌سابقه‌ترین افت‌های روزانه تاریخ بورس را رقم زد. علت قرار گرفتن بورس در این شرایط و از آن مهم‌تر پایداری مسیر نزولی و تكرارپذیری چنین شوك‌هایی، ذهن بسیاری از فعالان بازار سرمایه را مشغول كرده است.
به‌رغم آنكه بسیاری از كارشناسان افزایش نرخ سود بانكی و اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها را برای توجیه روند فعلی بازار عنوان می‌كنند با كمی بازگشت به عقب به عوامل موثرتر دیگری هم برخورد می‌كنیم كه ریشه در روندهای گذشته بازار دارد. 15 دی سال 92 بود كه شاخص به رقم رویایی 89500 واحدی دست یافت و توانست از ابتدای سال 135 درصد بازدهی را عاید سهامداران كند. اما پس از آن، بازار روند نزولی در پی گرفت تا در نهایت با بازدهی سالانه 108 درصدی پرونده سال 92 بسته شد. بنابراین، آنچه وضعیت فعلی بازار را رقم زده است، وقایعی است كه در چند ماه پایانی سال 92 رخ داد. طی زمان اوج شاخص كل (15 دی‌ماه) نسبت قیمت به درآمد (P/E) كل بازار به 8.3 مرتبه رسید كه نسبت به میانگین سال‌های گذشته رشد قابل توجهی داشت و این مساله بر خلاف انتظار سهامداران، با تعدیل مثبت پیش‌بینی سود شركت‌ها در گزارش‌های 9 ماهه مواجه نشد. بر این اساس، طبیعی بود كه بازار برای تعدیل قیمت‌ها گام بردارد. اما متاسفانه، در اثر وضع برخی قوانین دستوری توسط سازمان بورس روند طبیعی بازار به هم ریخت. این اقدام نه تنها تعدیل قیمت‌ها را به تعویق انداخت (آنچه در حال حاضر شاهد هستیم)، بلكه موجب بی‌اعتمادی سهامداران نسبت به سایر تصمیمات سازمان و اخبار مثبت مربوط به شركت‌ها شد.
از سوی دیگر، بررسی وضعیت فعلی حجم بالای نقدینگی كه در سال گذشته وارد بورس شد می‌تواند نتایج جالبی به دست دهد. بسیاری از سهامداران كه از ابتدای سال 92 توانسته بودند سود مناسبی را عاید خود كنند با مشاهده اولین نشانه‌های احتمالی ریزش بازار، سهام خود را فروخته و بخش قابل توجهی از نقدینگی از بازار خارج شد.
در این میان، برخی دیگر كه در اواسط سال و یا در دوران اوج بازار، سهام را در نسبت‌های قیمت به درآمد بالا خریداری كرده بودند، به امید بهبود وضعیت بازار سعی در حفظ سهام خود كردند. كاهش نسبی حجم و ارزش معاملات از ابتدای سال گواهی بر انتظار كشیدن این نقدینگی «آماده فرار» است. اما باید در نظر داشت كه با به فرجام رسیدن انتظار این سهامداران در خصوص بهبود وضعیت بازار و شناسایی ضرر بیش از اندازه توسط آنها، سیل صف‌های فروش راه خواهد افتاد و شوك‌های شدیدی را به بازار وارد می‌كند. به عبارت دقیق‌تر، در محاسبه شاخص كل، قیمت پایانی نمادها لحاظ می‌شود كه این قیمت وابسته به حجم معاملات و حجم مبنای نمادهاست.
به عنوان مثال، اگر حجم مبنای شركت 8 میلیون سهم باشد و در روز مورد نظر، تنها 4 میلیون سهم با قیمت 4درصد كمتر از روز قبل معامله شود، آنگاه قیمت پایانی به جای 4 درصد افت، 2 درصد كاهش را تجربه خواهد كرد (حجم معاملات نصف حجم مبنا بوده است). در حالی كه اگر حجم معاملات بیش از 8 میلیون سهم باشد، قیمت به همان اندازه 4 درصد افت خواهد داشت. بنابراین زمانی كه حجم و ارزش معاملات افزایش می‌یابد، قیمت‌های پایانی با شدت بیشتری كاهش یافته و شوك‌های منفی به شاخص وارد می‌شود.
مثلا طی روز گذشته، كه حجم و ارزش معاملات نسبت به میانگین آنها از ابتدای سال به ترتیب 75 و 83 درصد رشد داشته‌اند، افت شدید شاخص نیز رقم می‌خورد. بر این اساس، پیش‌بینی می‌شود تنها راه برون رفت از این وضعیت، شفاف‌سازی هرچه سریع‌تر شركت‌های بورسی در خصوص نقش دقیق عوامل مثبت و منفی مطرح شده در خصوص وضعیت خود یا به عبارت دیگر، بازگشت اعتماد سهامداران و جذب مجدد نقدینگی به بازار است. در غیر این صورت، باید شاهد شركت‌های دیگری مشابه آنچه دیروز رخ داد باشیم.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.