دنیای اقتصاد / از زمانی كه افت بازار سرمایه آغاز شد شیب این ریزش بسیار بیشتر از آن بود كه كارشناسان و حتی متولیان بازار تصور می‌كردند. دلیل این ریزش هر چه بود، تاثیر شدیدی بر بازار داشت و در این بین فعالان بازار به صورت‌های مختلف نظیر نزدیك شدن به دهه فجر و... به خود امیدواری بازگشت شاخص را می‌دادند.
در این بین مسوولان نیز با مصاحبه‌هایی كه با خبرگزاری‌ها و صدا و سیما انجام دادند این نوسانات را به ذات بازار نسبت داده و اعلام كردند تصمیم ندارند در این مساله دخالت كنند تا جایی كه یكی از مسوولان سازمان كاهش 40 درصدی قیمت بیشتر سهام موجود در بازار را واقعیت ندانسته و 10 درصد افت شاخص كل را عدد مناسب ریزش بازار معرفی كرد. اما هر چه گذشت شرایط نه تنها بهتر نشد بلكه شاخص كل در روز چهارشنبه گذشته برای دومین بار به زیر 80 هزار واحد هم رسید و این وضعیت كم كم نگرانی‌ها را بر انگیخت تا جایی كه متولیان بازار همانند گذشته به جای اندیشیدن به راه‌حل‌های منطقی و بلندمدت به محدودیت در سامانه معاملات اقدام كرده و شرایطی را تعریف كردند كه بر اساس آن سهامداران بازار بین ساعت 8:30 تا 12 هر روز، حداكثر معادل 2 درصد حجم مبنا یا 50 هزار سهم (هر كدام كه بیشتر بود) را در سیستم ثبت كنند و تنها از ساعت 12 تا پایان معاملات سقف یادشده اعمال نشود، اما قیمت پایانی ساعت 12 ملاك فروش خواهد بود.
این طرح با استقبال نزدیكان به سازمان و انتقاد كارشناسان و فعالان بازار رو به رو شد اما هر چه از اجرایی شدن این طرح می‌گذرد معایب آن بیشتر خودنمایی می‌كند تا محاسن آن. به نظر می‌رسد اجرایی شدن این طرح بیش از پیش بازار را محتاط و حتی ترسو كرده است، به طوری كه حجم پایین معاملات و كرختی در بین سهامداران موید این مساله است.
كسانی كه به ذات بازار به عنوان پدیده‌ای پویا و نقدشونده اعتقاد دارند می‌دانند نوسان جزئی از بازار است، اما آنچه بازار را به این وضعیت می‌رساند تصویب قوانین ناگهانی است كه بیش از هر چیز بر بازار تاثیر می‌گذارد و شوك اخیر از دیگر كانال‌های تصمیم گیری بر بازار تحمیل شد و بهتر است مسوولان به جای تصویب چنین دستورالعمل‌هایی به دنبال راهكاری باشند تا ریسك‌های غیر‌سیستماتیك در بازار را كاهش دهند.
بازار شرایط رقابتی ندارد
در بورس‌های دیگر نقاط دنیا بازارگردان‌ها وظیفه پایش بازار و به تعادل رساندن عرضه و تقاضا را به عهده دارند.
محمد اصولیان، مدیر عامل كارگزاری بورس بیمه ایران، در ادامه مطلب فوق گفت: بازارگردان‌ها وظیفه دارند در بازار از هیجان مثبت و منفی معاملات در هنگام تزریق اخبار خوب یا بد بكاهند و هر چه سریعتر بازار را به وضعیت تعادل بازگردانند، اما در بازار ایران بازارگردان‌ها نقش كمی دارند؛ به همین دلیل سازمان چون خود را متولی بازار می‌داند، به عنوان مجری وارد عمل شده و با اعمال قوانین بار بازار گردانی را به دوش كشیده است.
وی در ادامه با اشاره به تغییرات صورت گرفته و محدودیت‌های اعمال شده برای كنترل فروش در بازار اظهار كرد: این روش شاید در كوتاه مدت جوابگو باشد؛ هر‌چند باز هم شاهد ثبات و رشد در بازار نبودیم، اما به‌طور قطع در بلندمدت به ضرر بازار تمام شده و به عنوان اهرمی ضد رقابتی عمل خواهد كرد.
به گفته وی با ادامه این شیوه معاملاتی، رقابت كه در واقع اصلی ترین ویژگی بورس است كمرنگ‌تر میشود، اما سازمان با در نظر گرفتن شرایط سهامداران حقیقی این تصمیم را برای كاهش هیجان فروش در بازار گرفته است.
این كارشناس بازار سرمایه دلیل افت اخیر و شیب تند شاخص را تبلیغ بی حد رسانه‌های دیداری در خصوص عملكرد بورس عنوان كرد و گفت: پولی كه به بازار تزریق شد پول بدون پشتوانه علمی بود و وقتی پول و دانش همزمان وارد یك صنعت نشوند چنین رخدادی طبیعی است. به گفته وی پول وارد شده در این شرایط با كوچك‌ترین لغزشی به سرعت خارج میشود و متولی بازار در این شرایط مجبور است با راهكارهای خلق‌الساعه مانند ارائه انواع دستورالعمل‌ها و مصاحبه درباره حباب قیمتی بورس، بازار را به تعادل برساند تا از سقوط یا رشد بیش از حد بازار بكاهد.
وی در این بین نبود نهادهای مالی واسطه‌ای و تخصصی را دلیل این مشكلات دانست، چراكه در صورت وجود چنین نهادهایی پول آگاهانه و از طریق كانال‌های تخصصی به بازار وارد میشود و در نهایت در صورت ورود یا خروج این پول، به بازار آسیب كمتری می‌رسد. اصولیان در پاسخ به این پرسش كه شاخص زیر 80 هزار واحد، نشان از عدم موفقیت این دستورالعمل است، راهكار شما چیست، اظهار كرد: در این شرایط هیچ راهكار اجرایی وجود ندارد، باید اجازه داد بازار اصلاح خود را تمام كند؛ چراكه در این بین تنها زمان است كه از دست می‌رود. تنها مسكن در شرایط فعلی این است كه از سرمایه‌گذاران و شركت‌ها بخواهیم از سهام خود حمایت كنند.
مدیرعامل كارگزاری بورس بیمه ایران در پایان به عدم هماهنگی بین ریزش شاخص كل و ریزش قیمت‌ها در بازار اشاره كرد و گفت: در حالی كه قیمت‌ها حدود 40 درصد افت داشته، شاخص كل تا 10 درصد افت را تجربه كرد و این نشان از آن دارد كه شاخص كل معیار مناسبی برای سنجش بازار نیست؛ به عنوان نمونه تا چند ماه پیش شاخص كل 79 هزار واحد بود و قیمت سهام در محدوده‌ای بالاتر از امروز معامله می‌‌شد.
نقدشوندگی عامل پویایی بازار است
زینت مرادی‌نیا، مدیر عامل كارگزاری رشد پایدار در جواب به این سوال كه پیامد این تصمیم تاكنون چه بوده، مبحث پتانسیل بازار را مطرح و اظهار كرد: وقتی پتانسیل فروش كم میشود به‌طور قطع پتانسیل خرید نیز كاهش می‌یابد. در عین حال عرضه و تقاضا رابطه‌ای تعادلی دارند و نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم زمانی كه فروش را محدود می‌كنیم، خرید در بازار رشد كند، چراكه سرمایه‌گذار وقتی از فروش سهم خود مطمئن نباشد به خرید اقدام نمی‌كند. وی در ادامه افزود: طی این دو هفته حجم معاملات به شدت كاهش یافته و این تصمیم، كارآیی بازار را از بین برده است و هر چه بگذرد شرایط بدتر خواهد شد و تبعات منفی طرح نمود بیشتری پیدا می‌كند. به عقیده این كارگزار در بازار، عدم رغبت خریداران به خرید، خود گویای همه چیز است.
این كارشناس بازار سرمایه در پایان به ارزش نقدشوندگی در بازار اشاره كرد و گفت: اصلی‌ترین ویژگی بازار نقدشوندگی آن است و ما نباید این پارامتر بازار را فدای چیز دیگری كنیم. در مبالغ بالای سرمایه گذاری، عاملی كه سرمایه‌گذار را تشویق به ورود به بورس می‌كند در كنار كسب سود بحث نقدشوندگی است. متولیان بورس باید برای مشكلات بازار راه‌های دیگری جست‌وجو كنند، اگر این راه مناسب بود بورس‌های بزرگ دنیا در مواجهه با مشكلات به مراتب بزرگ‌تر از این از آن بهره می‌بردند.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.