راه‌ کارهای اجرایی بازار سرمایه برای توسعه وقف در کشور

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در مراسم اختتامیه کنگره ملی وقف حماسه اقتصادی و سبک زندگی اسلامی که در محل دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد، چندین پیشنهاد و راهکارهای عملی برای توسعه فرهنگ وقف مطرح و آمادگی سازمان بورس برای همکاری در این زمینه را اعلام کرد.

به گزارش سنا، دکتر علی صالح آبادی در این مراسم با اشاره به اینکه وقف باید بیش از پیش از منظر اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد، گفت: در این صورت افراد بیشتری به وقف تشویق می شوند.

وی با اشاره به اینکه در گذشته بیشتر به جنبه های فقهی و شرعی وقف توجه می شد، ابراز داشت: این موضوع در سایر کشورهای جهان هم مطرح است، به طوریکه در جلسه اخیر IFSB در مالزی، موضوع وقف مطرح و مقرر شد در برنامه 10 ساله این موضوع مورد بررسی قرار بگیرد، به طوری که به کشورهای عضو گفته شود که چگونه می‌توانند از موقوفات در چارچوب مسائل شرعی استفاده کنند.

سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اینکه باید وقف را از جنبه اقتصادی مورد توجه قرار داد، تصریح کرد: مقوله وقف یکی از زیباترین و ماندگارترین جلوه های ماندگاری است، ماندگاری افرادی که تمایل دارند تا نتایج اعمال آنها در آینده نیز به آنها برسد.

صالح آبادی ادامه داد: وقف می تواند به تحرک اقتصادی بیشتر کشور کمک کند، به ویژه اینکه وقف ظرفیت بالایی دارد.

وی با بیان اینکه بازده دارایی های وقفی باید با بازده سایر دارایی ها قابل مقایسه باشد، افزود: اگر از وقف استفاده نشود، نیت واقعی واقف اجرایی نمی شود.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: وقف یکی از ارکان نظام اقتصاد اسلامی است و نقش سازمان اوقاف در این زمینه بسیار مهم است.

صالح‌آبادی با اشاره به اینکه سازمان بورس و اوراق بهادار آمادگی دارد تا در این زمینه با سازمان اوقاف همکاری داشته باشد، ابراز داشت: امیدواریم بتوانیم در این صورت تحرکی در مقوله وقف با نگاه اقتصادی ایجاد کنیم.

رییس سازمان بورس چند پیشنهاد مشخص را در این زمینه مطرح و خاطرنشان کرد: فقهای بزرگ باید راه را برای وقف باز کنند تا شاهد توسعه وقف و همچنین بهره‌ورتر کردن دارایی‌های موقوفی موجود باشیم. زیرا بازده دارایی های وقفی باید با بازده بازارهای قابل مقایسه باشد، تا افرادی که قصد وقف کردن اموال خود را دارند از آینده آن مطمئن باشند.

دومین پیشنهاد رییس سازمان بورس و اوراق بهادار این بود که یک نگاه حسابرسی از وقف وجود داشته و این موضوع را در معرض دید مردم قرار دهیم و آن را سودآور کنیم. در این صورت می توان وقف را با بازده و عملکرد آن تبلیغ کرد.

وی تاکید کرد: زمانی که افراد از عملکرد موفق وقف مطمئن باشند، به سمت آن می آیند. در این بین علاوه بر بهینه کردن وقف های موجود، باید مردم را به وقف های جدید هم تشویق کرد و در این مسیر بحث فرهنگ سازی و ارایه گزارش عملکرد به مردم می تواند راهگشا باشد.

صالح آبادی با اشاره به اینکه یکی از این مقولات وقف سهام است، گفت: مدتی است صندوق های نیکوکاری در بازار سرمایه راه اندازی شده است و با ایجاد صندوق‌های وقف شبیه صندوق های نیکوکاری می توان این امر را گسترش داد. به علاوه بر روی مقوله وقف سهام شرکت ها هم می توان تمرکز بیشتری داشت.

این مقام مسئول یادآور شد: هم‌اکنون صندوق نیکوکاری با همکاری سازمان بهزیستی تشکیل شده است که در آن به مسائلی نظیر کمک به باشگاه‌های ورزشی پرداخته شده است که این امر یک تجربه موفقی است و می‌تواند این تجربه در حوزه وقف نیز با ایجاد وقف سهام لحاظ شود.

وی ادامه داد: در راستای گسترش فرهنگ وقف و ورود آن به سطوح اقتصادی جامعه می‌توان صندوق‌های وقفی را ترویج کرد چرا که این صندوق‌ها این امکان را به افراد مختلف می‌دهد که بتوانند در رابطه با وقف فعالیت داشته باشند. این در حالی است که شاید هر کسی نتواند یک زمین یا ساختمان را وقف کند و مبلغ اندکی داشته باشد که نتوان با آن کار بزرگی انجام داد، اما می توان همین پول های اندک را در قالب صندوق‌های وقفی جمع آوری و سرمایه گذاری کلان کرد.

 سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اینکه اوراق وقف در بودجه 92 طرح شده، اظهار داشت: با توجه به آنکه تا پایان سال زمان زیادی نداریم معتقدم باید در همین مدت باقیمانده از این ظرفیت استفاده کنیم و تا پایان سال بودجه 100 میلیاردی که در این راستا اختصاص داده شده است را به سرانجام برسانیم.

وی در پیشنهاد بعدی خود گفت: اوراق مشارکت برای طرح ها و پروژه های انتفاعی در حوزه وقف در بودجه 92 دیده شده که مبلغ آن 300 میلیارد تومان است. در این حوزه هم بورس می تواند کمک کند تا احتمال فروش آن بالا رود.

صالح آبادی با اشاره به اینکه یکی دیگر از مقولات حوزه وقف، بحث ابدال و استبدال موقوفات است، خاطرنشان کرد: با توجه به پیشرفت هایی که در حوزه تجارت، مالی و اقتصاد شده است، باید با نگاه های جدید و در نظرگرفتن اهداف اصلی وقف به آن توجه کرد.

راهکارهای عملی برای پیشنهادات

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص راهکارهای عملی این پیشنهاد ابراز داشت: برای اجرایی شدن این موارد، سازمان اوقاف و امور خیریه کاری شبیه آنچه در سازمان بورس و اوراق بهادار صورت گرفته، انجام دهد و آن راه اندازی کمیته فقهی است که از سال 86 فعالیت خود را آغاز کرد و هم اکنون هر ساله دستاوردها و نتایج آن در دوره بین المللی بازار سرمایه اسلامی ارایه داده می شود.

وی با تاکید بر اینکه کمیته جای خود را در بدنه بازار سرمایه باز کرده است، افزود: کمیته فرعی هم در قم تشکیل شده که در مواردی به کمیته اصلی در تصمیم گیری کمک می کند. این تجربه به بازار سرمایه و توسعه آن کمک کرده و امروز شاهد انتشار اوراق مشارکت، اجاره، مرابحه، حق تقدم تسهیلات مسکن و اوراق قراردادهای آتی سهام در بورس هستیم.

صالح آبادی افزود: این در حالی است که تا پایان سال اسناد خزانه اسلامی با ارزش تقریبی 6 هزار میلیارد تومان وارد بازار سرمایه می شود.

وی گفت: همین پیشنهاد را به سازمان اوقاف دارم تا کمیته فقهی را متشکل از افراد اهل فن اقتصادی، مالی، حقوقی و فقهی تشکیل دهد. به علاوه این دو کمیته می توانند با یکدیگر در تعامل باشند.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: از جنبه عملی هم پیشنهاد این است که در بدنه سازمان اوقاف، بخشی تشکیل شود تا دغدغه اش همین موضوع باشد، به طوری که دبیرخانه کمیته فقهی هم در بدنه سازمان بورس و اوراق بهادار وارد شده است.