با وجود اینکه دولت معتقد است تسهیلات پرداخت شده به طرح مسکن مهر در دولت گذشته باعث رشد 43 درصدی پایه پولی و در نتیجه رسیدن نرخ تورم به 40درصدی شده، اما بدهی دولت و بانکها به بانک مرکزی نیز به عنوان اجزای مهم تاثیرگذار در پایه پولی، سهم عمده ای در رشد تورم در این سالها داشته است. تنها بدهی بانکها به بانک مرکزی در 8 سال گذشته از 3591 میلیاردتومان به 48831میلیارد تومان و به عبارتی حدود 14 برابر رسیده است.
به گزارش خبرنگار مهر، انتقاد مسئولان اقتصادی کشور به ویژه بانک مرکزی و وزارت راه و شهرسازی از اجرای طرح مسکن مهر به دلیل آثار آن بر افزایش تورم کشور باعث شد که این طرح با وجود تعهدات دولت برای ادامه و تکمیل پروژه ها در هاله ای از ابهام قرار گیرد و نگرانی هایی را در افرادی که تاکنون برای خانه دار شدن از این طریق اقدام کرده اندT به وجود آورد.
این موضوع که مسکن مهر سهمی 43 درصدی از پایه پولی کشور داشته و سهم 17 تا 18 درصدی در تورم کشور دارد، بارها از سوی مقامات دولتی، بانک مرکزی و وزارت راه و شهرسازی عنوان شده است.
پیمان قربانی مدیر اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی اخیرا از ارائه گزارشی به شورای پول و اعتبار درباره تاثیر مسکن مهر بر اقتصاد کشور خبر دادi و گفته است: آثار نامطلوب شیوه تامین منابع مالی منابع توسعه‌ای از جمله مسکن مهر در این گزارش مطرح و اعلام شد که 43 درصد از پایه پولی کشور به خاطر این طرح بوده است.
همچنین محمد حسن نژاد عضو شورای پول و اعتبار نیز در مورد سیاست مسکن مهر اظهارداشته است: مسکن مهر سهم 42 درصدی در افزایش پایه پولی کشور داشته و تورم را تا 17 درصد افزایش داده و اقتصاد کشور را فلج کرده است.
خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی، بدهی بانکها به بانک مرکزی و همچنین بدهی دولت به بانک مرکزی اجزای تشکیل دهنده پایه پولی هستند. بر این اساس، بررسی آمار و ارقام پایه پولی در سال‌های اخیر نشان می دهد که سال‌های 82، 88، 89 و 90 کمترین رشد این متغیر در 15 سال گذشته رقم خورد که سه سال آن مربوط به دوره اجرای طرح مسکن مهر است.
اما اگر تنها حجم افزایش پایه پولی را بررسی کنیم، پایه پولی در سال گذشته و سال 87 بیشترین رشد در طول این سالها را به خود اختصاص داده است. آمار و ارقام حایک از آن است که عدم پرداخت تسهیلات به طرح‌هایی مانند مسکن مهر نمی‌تواند مانع از رشد پایه پولی شود، زیرا در برخی اوقات بدهی دولت به بانک مرکزی و یا خالص دارایی‌های بانک مرکزی به دلیل تبدیل ارز به ریال افزایش می‌یابد که این پدیده اثر تورمی بیشتری هم دارد.
همچنین آمارها نشان می‌دهد در سال‌های قبل از اجرای طرح مسکن مهر شاهد رشد‌های بالا در پایه پولی و برخی اجزای آن بوده‌ایم، بنابراین دولت و بانک مرکزی در دوره جدید، ضمن کنترل اضافه برداشت‌ها از منابع بانک مرکزی، باید مراقب رشد پایه پولی از طریق رشد بدهی دولت و تغییر در خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی باشند.
بررسی های صورت گرفته حکایت از آن دارد که پایه پولی در سال 77 با 18 درصد رشد نسبت به سال قبل از آن 6 هزار و 196 میلیارد تومان، سال 78 با 15.9 درصد رشد 7 هزار و 182 میلیارد تومان، سال 79 با 17.5 درصد رشد 8 هزار و 439 میلیارد تومان، سال 80 با 15.2 درصد رشد 9 هزار و 414 میلیارد تومان و سال 81 نیز با 23.1 درصد افزایش، 11 هزار و 716 میلیارد تومان بوده است.
پایه پولی در سال 82، 7.6 درصد رشد کرده و به رقم 12 هزار و 871 میلیارد تومان رسیده است. در سال 83 با 17.5 درصد افزایش 15 هزار و 120 میلیارد تومان، سال 84 با 45.9 درصد رشد 22 هزار و 90 میلیارد تومان، سال 85 با 26.9 درصد افزایش 27 هزار و 997 میلیارد تومان، سال 86 با 30.5 درصد رشد 36 هزار و 549 میلیارد تومان، سال 87 با 47.6 درصد افزایش 54 هزار و 84 میلیارد تومان روبرو شده است، ضمن اینکه در سال 88 تنها 11.9 درصد افزایش یافته و به 60 هزار و 378 میلیارد تومان رسیده است.
در همین حال، پایه پولی در سال 89 با 13.7 درصد افزایش 68 هزار و 639 میلیارد تومان، سال 90 با 11.4 درصد افزایش 76 هزار و 456 میلیارد تومان و در سال 91 با 27.6 درصد رشد 97 هزار و 579 میلیارد تومان شده است. در واقع تنها در سال 91 رشد بالای پایه پولی را شاهد هستیم.
جدول 15 ساله پایه پولی
| سال | پایه پولی (میلیاردتومان) | درصد رشد |
| 77 | 6196.4 | 18 |
| 78 | 7182.2 | 15.9 |
| 79 | 8439.8 | 17.5 |
| 80 | 9414.7 | 15.2 |
| 81 | 11716 | 23.1 |
| 82 | 12871 | 7.6 |
| 83 | 15120 | 17.5 |
| 84 | 22090 | 45.9 |
| 85 | 27997 | 26.9 |
| 86 | 36549 | 30.5 |
| 87 | 54084 | 47.6 |
| 88 | 60378 | 11.9 |
| 89 | 68693 | 13.7 |
| 90 | 76456 | 11.4 |
| 90 | 97579 | 27.6 |
این اعداد و ارقام نشان می‌دهد در طول 15 سال گذشته سال‌های 82، 88، 89 و 90 کمترین رشد پایه پولی رخ داده است.
(ارقام به میلیاردتومان)
| سال | خالص دارایی‌های خارجی‌بانک مرکزی | درصد تغییر در خالص دارایی‌های خارجی‌بانک‌مرکزی | بدهی بانکها به بانک‌مرکزی | درصد تغییر دربدهی‌بانک‌ها به‌بانک‌مرکزی | بدهی دولت به‌بانک مرکزی | درصد تغییردر بدهی‌دولت به‌بانک‌مرکزی | جمع‌کل |
| 77 | 346.5 | - 58.5 | 1339.9 | _ _ | 5859.3 | 26.3 | 6196.4 |
| 78 | 444.9 | 80.5 | 2081.1 | 55.5 | 6205.8 | 5.9 | 7182.2 |
| 79 | 757.6 | 70.3 | 2355.3 | 13.5 | 6085.9 | - 1.9 | 8439.8 |
| 80 | 1268.8 | 67.5 | 1207.6 | - 49 | 6314.8 | 6.2 | 9414.7 |
| 81 | 8138 | _ _ | 2430.8 | 101 | 11.162 | 72.7 | 11716 |
| 82 | 11804 | 45 | 2354 | - 3.2 | 11.716 | 4.9 | 12871 |
| 83 | 18327 | 55.3 | 2149.3 | - 8.7 | 11.232 | - 4.1 | 15120 |
| 84 | 25756 | 45.5 | 3591 | 67.1 | 10125 | - 9.4 | 22090 |
| 85 | 37119 | 44.1 | 5488 | 16.7 | 10409 | 2.8 | 27997 |
| 86 | 43863 | 18.2 | 13769 | 150.9 | 9784 | - 6 | 36549 |
| 87 | 56266 | 28.3 | 23975 | 74.1 | 9142 | - 6.6 | 54084 |
| 88 | 65530 | 16.5 | 16893 | - 29.5 | 9222 | 0.9 | 60378 |
| 89 | 61548 | - 6.1 | 32972 | 95.2 | 17303 | 87.6 | 68693 |
| 90 | 74861 | 21.6 | 41830 | 26.9 | 9386 | - 45.8 | 76456 |
| 91 | 76920 | 2.8 | 48831 | 16.7 | 13161 | 40.2 | 97579 |
طبق جدول ارائه شده، در سال 77 بدهی دولت سهم اصلی را در پایه پولی دارد. اما در سال‌های 78، 79، 80، 82، 83، 85 و 88 رشد خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی بیشترین سهم را در رشد پایه پولی داشته است. از سویی، در سال 81 و 84 علاوه بر خالص دارایی‌ها، بدهی بانکها به بانک مرکزی بیشترین سهم را در پایه پولی داشته‌اند.
در سال 86 و 87، 89 بدهی بانکها به بانک مرکزی به ترتیب با رشد 150.9 درصد، 74.1 درصد و 95.2 درصد بالاترین سهم را در رشد این متغیر داشته‌اند. در سال 90 علاوه بر خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی بدهی بانکها به بانک مرکزی هم افزایش یافته است. در سال گذشته اما رشد 40.2 درصدی بدهی دولت به بانک مرکزی اصلی‌ترین عامل رشد پایه پولی بوده است.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.