سعید مستشار - یکی از مهمترین دغدغه های افرادی که قصد دارند بتازگی وارد بورس شوند این است که چگونه می‌توانند قبل از ورود به این بازار تخصصی و سرمایهگذاری در این بازار، مهارت و دانش لازم برای سرمایه گذاری در بورس را را بگیرند تا ریسک سرمایه گذاری خود را کاهش دهند.
طبیعتا برای رفع این دغدغه، راهکارهای مختلفی وجود دارد، راهکارهایی مثل مطالعه کتب آموزشی، شرکت در کلاس‌های آموزشی، مشورت با افراد متخصص و... . اما شاید یکی از بهترین راهکارها برای آموزش سرمایهگذاری در بورس، شبیه‌سازی باشد. امروزه یکی از موثرترین و پیشرفته‌ترین ابزارها که برای آموزش در برخی حوزه‌های تخصصی در دنیا بکار گرفته می‌شود، ابزارهای شبیه‌ساز است. برای مثال، شبیه‌ساز هواپیما برای آموزش خلبانان و یا شبیه‌ساز اتوبوس برای آموزش رانندگان اتوبوس.
مهمترین مزیت این روش هم این است که فرد را در شرایط واقعی قرار داده و به وی امکان می‌دهد تا بگونه‌ای واقع‌بینانه و در محیطی شبیه واقعیت، آموزش ببیند. در بورس هم دقیقا اینگونه است. یک فرد زمانی می‌تواند تجربه، مهارت و تخصص لازم برای سرمایهگذاری در بورس را بدست آورد که دقیقا در شرایط واقعی سرمایهگذاری در بورس قرار بگیرد، سهام خرید و فروش کند و از نزدیک و بصورت واقع‌بینانه، نوسانات و ریسک بازار را تجربه کنـد. تالار مجازی بورس ایران دقیقا این امکان را برای علاقه‌مندان به سرمایهگذاری در بورس فراهم می‌کند، به این معنا که فرد می‌تواند با عضویت در تالار مجازی که سامانه‌ای اینترنتی است، اعتباری مجازی دریافت کرده و با این اعتبار، اقدام به خرید و فروش سهام و سایر انواع اوراق بهادار، مانند واحدهای سرمایه گذاری صندوق ها نماید.
طبیعتا باتوجه به اینکه قیمت سهام و سایر انواع اوراق بهادار در تالار مجازی نیز بصورت لحظه‌ای و منطبق با قیمت اوراق بهادار در تالار واقعی بورس، به‌روز می‌شود و همچنین سایر شرایط موجود در بورس واقعی، ازجمله توزیع سهام، انتشار حق تقدم و... ، نیز در تالار مجازی نیز شبیه‌سازی شده است، بنابراین سرمایهگذاری در تالار مجازی تا حد بسیار زیادی با سرمایهگذاری در بورس واقعی شباهت دارد، با این تفاوت که افراد برای خرید و فروش سهام در بورس مجازی، نیاز به پول ندارند و طبیعتا، ریسکی هم متوجه آنها نیست، در حالی که خرید و فروش اوراق بهادار در بورس واقعی، نیاز به پول دارند و طبیعتا، سرمایه‌گذار را با ریسک مواجه خواهد کرد. با توجه به همین ویژگی حائز اهمیت است که ما همواره به افراد تازه‌وارد توصیه می‌کنیم قبل از شروع سرمایهگذاری در بورس، خرید و فروش اوراق بهادار در تالار مجازی را تجربه کنند و پس از کسب دانش و تجربه لازم، وارد بورس شوند.
البته، یک نکته مهم نیز قابل ذکر است که تالار مجازی بورس ایران فقط به سامانه شبیه‌ساز معاملات محدود نمی‌شود، چراکه این سامانه علاوه‌بر شبیه‌ساز معاملات، شامل بخش دیگری تحت عنوان پورتال جامع آموزشی نیز می‌باشد که کاربران با ورود به این پورتال، می‌توانند بصورت رایگان، به بیش از 4 هزار دقیقه برنامه آموزشی شامل فیلم، انیمیشن، کاریکاتور و متون آموزشی بورس به زبان ساده دسترسی پیدا کرده و از این محصولات برای ارتقاء سطح دانش خود درخصوص بازار سرمایه استفاده کنند. بنابراین، تالار مجازی بورس ایران سامانه‌ای جامع، برای یادگیری و تمرین سرمایهگذاری در بورس است.
امروزه یکی از موثرترین و پیشرفته ترین ابزارها که برای آموزش در برخی حوزه های تخصصی در دنیا به کار گرفته می شود، ابزارهای شبیه ساز است. برای مثال، شبیه ساز هواپیما برای آموزش خلبانان. در بورس هم دقیقا اینگونه است، یعنی یک فرد زمانی می تواند تجربه، مهارت و تخصص لازم برای سرمایه گذاری در بورس را بدست آورد که دقیقا در شرایط واقعی سرمایه گذاری در بورس قرار بگیرد، سهام خرید و فروش کند و از نزدیک و بصورت واقع بینانه، نوسانات و ریسک بازار را تجربه کنـد.
نسخه اولیـه تالار مجازی بورس ایران در نیمه دوم سال 1389، توسط شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس (وابسته به سازمان بورس اوراق بهادار) طراحی شده و در دی ماه همان سال، همزمان با آغاز به کار نمایشگاه بورس، بانک و بیمه، باحضور وزیر وقت امور اقتصادی و دارایی افتتاح شد.
البته لازم به ذکر است نسخه اولیه این سامانه با نسخه موجود، هم ازنظر فنی و هم ازنظر قابلیت‌های کاربردی، تفاوت‌های بسیار زیادی دارد و شاید بتوان گفت اساسا قابل مقایسه نیست.
از آن زمان تاکنون نیز تالار مجازی، بصورت مستمر درحال ارتقاء و بهبود بوده و به موازات بهبود مستمر این سامانه، تعداد کاربران آن نیز بطور فزاینده، رو به رشد است. به نحوی که در حال حاضر، بیش از 180 هزار کاربر در تالار مجازی بورس ایران عضو هستند و روزانه نیز تعداد زیادی کاربر جدید، به جمع کاربران تالار مجازی افزوده می‌شوند، جالب آنکه در برخی روزها، بیش از 1200 تا 1300 کاربر جدید به عضویت تالار مجازی درآمده‌اند. همچنین نگاهی به آمار معاملات در تالار مجازی بورس هم ارقام جالب توجهی را نشان می دهد.
برای مثال، متوسط معاملات روزانه تالار مجازی بورس ایران بین 8 تا 10 میلیارد تومان است، بطور میانگین، در هر روز بیش از 25 میلیون سهم و واحد سرمایهگذاری صندوق‌ها در تالار مجازی داد و ستد می‌شود و همچنین تعداد دفعات روزانه معاملات در تالار مجازی، بیش از 6 هزار دفعه است که نشان دهنده استقبال چشمگیر علاقه مندان به سرمایه گذاری در بورس از تالار مجازی است.
لازم است نکته ای را در این خصوص اشاره کنم که براساس برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، پیش‌بینی می‌کنیم تا پایان سال 92، تعداد کاربران تالار مجازی به حدود 250 هزار نفر برسد که عدد بسیار قابل توجهی است، اگر چه ما اعتقاد داریم ظرفیت‌های آموزشی تالار مجازی بسیار فراگیرتر از این تعداد است و بر همین اساس، ما به کاربر میلیونـی در تالار مجازی فکر می کنیم
مروری بر نحوه فعالیت در تالار مجازی
همانطور که بیان شد، تالار مجازی بورس ایران سامانه‌ای اینترنتی به نشانی www.irvex.ir است. بنابراین همه افراد، در نقاط مختلف ایران و حتی خارج از کشور، می‌توانند صرفا با دسترسی به اینترنت، به این سامانه دسترسی پیدا کرده و با تکمیل فرم مربوطه و ارائه برخی اطلاعات موردنیاز، در چند دقیقه به عضویت این تالار درآیند. پس از عضویت در تالار مجازی، کاربر به چند شکل امکان فعالیت در تالار را دارند:
در حالت اول، کاربر می توانند عضو یک یا چند مسابقه، از مسابقات پیش‌فرض سامانه شده و پس از دریافت اعتبار مجازی درنظر گرفته شده برای آن مسابقه (که در حال حاضر 10 میلیون تومان است)، با سایر کاربران عضو این مسابقات، به رقابت در سرمایهگذاری بپردازد. توضیح اینکه در تالار مجازی بصورت پیش‌فرض، سه نوع مسابقه شامل مسابقات 14 روزه، 60 روزه و 120 روزه درنظر گرفته شده است که کاربر با عضویت در هریک از این مسابقات، می تواند در مدت یاد شده، اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار در تالار مجازی کرده و بصورت مستمر، میزان بازدهی خود را در مقایسه با سایر کاربران سامانه، ارزیابی کند. در پایان دوره سرمایهگذاری نیز کاربر می‌توانند رتبه خود را ازنظر میزان بازدهی در مقایسه با سایر کاربران مشاهده نمایـد.
در حالت دوم، کاربر خود اقـدام به ایجاد مسابقه درون‌گروهی نموده و پس از تعیین شرایط موردنظر خود، اعم از میزان اعتبار و دوره زمانی سرمایهگذاری، از سایر کاربران به انتخاب خود، برای شرکت در مسابقه دعوت به عمل می‌آورد. در این حالت، در واقع گروهی از کاربران که ممکن است دانشجویان یک دانشگاه و یا اعضای یک خانواده باشند، با یکدیگر رقابت کرده و میزان توانمندی خود در سرمایه گذاری را در مقایسه با یکدیگر محک می زنند. در حال حاضر بالغ بر 2 هزار مسابقه درون‌گروهی در تالار مجازی فعال است که بسیاری از این مسابقات را دانشجویان رشته های مرتبط با مباحث مالی، با هدف کسب تجربه سرمایهگذاری در بورس، ایجاد کرده اند.
در حالت سوم نیز کاربر، بصورت اختصاصی برای خود اعتبار و دوره سرمایهگذاری تعریف کرده و اقدام به خرید و فروش در تالار مجازی می‌کند، بدون آنکه با دیگران به رقابت بپردازد.
نکته جالب در تالار مجازی این است که اگرچه برای هریک از مسابقات موجود در تالار، اعتبار تعیین شده و کاربر می‌تواند حداکثر تا سقف اعتبار تعیین شده (مثلا 10 میلیون تومان) اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار در تالار مجازی کند، اما در عین حال امکان خرید اعتباری نیز همانند بورس واقعی، در تالار مجازی در نظر گرفته شده، به این معنا که کاربران پس از تکمیل سقف اعتباری که سامانه در اختیار آنها قرار می دهد، درصورت تمایل می‌توانند مبلغی را به عنوان اعتبار مازاد، با نرخ سود مشخص (البته بصورت مجازی) از تالار دریافت کنند و با دریافت این تسهیلات، در واقع سقف مبلـغ سرمایهگذاری خود در تالار را افزایش دهند. تالار مجازی بورس ایران همچنین دارای ویژگی‌های منحصر به فرد دیگری نیز می‌باشد که برخی از آنها عبارتند از:
- امکان تشکیل سبدهای سرمایهگذاری متنوع و متعدد
- امکان مشاهده سبد سهام سایر کاربران (درصورت فعال‌سـازی آن از سوی کاربر موردنظـر)
- امکان ارسال پیـام به سایـر کاربران و مشورت با آنها
- امکان مشاهده لحظه ای کلیه اطلاعات موردنیاز برای سرمایهگذاری، شامل قیمت سهام، صف‌های خرید و فروش، برترین‌های بازار، پیغام‌های ناظر بازار، اطلاعیه‌های منتشر شده در کدال، وضعیت نماد ازنظـر توقف و یا بازگشایـی، اطلاعات مربوط به NAV صندوق‌های سرمایه گذاری و...
- امکان مشاهده نمودار نوسانات قیمت سهام
- امکان تعریف دامنه نوسان و ارسال پیام، درصورت عبور قیمت سهم از دامنه تعریف شده
- اعطای گواهینامه الکترونیک به کاربران برتـر
همچنین سازمان بورس و اوراق بهادار با هدف ایجاد انگیزه بیشتر برای کاربران و افزایش جذابیت تالار مجازی، به کاربران برتر هریک از مسابقه ها جوایزی درقالب سهام اهدا می کند که تاکنون، افراد زیادی موفق به کسب این جوایز شده‌اند. جالب آنکه برخی از افرادی‌که موفق به کسب رتبه‌های برتر تالار مجازی ازنظر بازدهی سرمایهگذاری شده‌اند، افرادی بوده‌اند که تا قبل از این، به هیچ عنوان تجربه سرمایهگذاری در تالار مجازی را نداشته‌اند و اولین تجربه آنها، همین خرید و فروش در تالار مجازی بوده است .
تحلیلی از کاربران تالار مجازی
بر اساس بررسی های صورت گرفتـه، طیف وسیع و متنوعی از افراد هم‌اکنون در تالار مجازی بورس ایران فعالیت دارند. تحلیل آمار کاربران تالار مجازی نشان می‌دهد حدود 75 درصد کاربران را آقایان و 25 درصد را خانم‌ها تشکیل می‌دهنـد. همچنین 53 درصد کاربران بین 18 تا 30 سال و 33 درصد کاربران بین 30 تا 45 سال سن دارند.
درخصوص میزان تحصیلات نیز حدود 7 درصد کاربران دانش آموز هستند، درحالی که 17 درصد دارای مدرک کاردانی، 50 درصد کاربران دارای مدرک کارشناسی و 13 درصد دارای مدرک کارشناسی‌ارشد می‌باشند. آمارها همچنین نشان می‌دهد کاربران از استان‌های مختلف عضو تالار مجازی شده اند، اما بیشترین آمار مربوط به کاربران استان‌های تهران، اصفهان، خراسان رضوی، خوزستان، مازندران، آذربایجان شرقی و فارس است. همچنین برخی از کاربران از کشورهای دیگر در تالار مجازی عضو شده و فعالیت می کنند.
طبیعتا با توجه به عدم وجود هرگونه محدودیت برای عضویت و فعالیت در تالار مجازی، این سامانه شرایط بسیار مناسبی را برای ایرانیان خارج از کشور فراهم می‌کند تا ارزیابی واقع‌بینانه‌ای نسبت به وضعیت سرمایهگذاری در بورس داشته باشند. البته در آینده نسخه انگلیسی تالار مجازی نیز راه اندازی خواهد شد تا امکان ارزیابی شرایط بازار سرمایه کشور برای سرمایه‌گذاران خارجی به راحتی فراهم گردد
پیشنهادی به تازه واردها
شرط اساسی برای فعالیت در بورس، شناخت و آگاهی است. این شناخت جنبه‌های مختلفی دارد. شناخت از اصول و قواعد سرمایهگذاری در بورس، درک صحیح از میزان ریسک پذیری خود، شناخت کافی از ابزارها و شیوه های موجود برای سرمایه گذاری و افق مناسب برای سرمایه گذاری. نکته ای که سرمایه گذاران می بایست مد نظر قرار دهند، این است که پیش شرط اساسی سرمایه گذاری در بورس، کسب آگاهی و شناخت کامل درخصوص این معیارهاست، بنابراین افراد علاقه مند به سرمایه گذاری در بورس باید همواره مدنظر داشته باشند که با چشمان بسته، در بورس قدم نگذارند؛ تالار مجازی بورس ایران در واقع امکان کسب شناخت و آگاهی نسبت به بورس را برای افراد فراهم می‌کند، بنابراین بسیار مناسب است که افراد قبل از آنکه قدم در دنیای واقعی سرمایهگذاری در بورس بگذارند، در فضای شبیه سازی شده تالار مجازی، بدون پول و بدون ریسک سرمایه گذاری در این بازار را تجربـه کنند.
مدیر عامل شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.