حضور پرابهام خودروسازان آمریکایی در ایران

 «همایش بین‌المللی صنعت خودرو ایران» در حالی قرار است نهم آذر ماه امسال برگزار شود که ابهامات زیادی در مورد آن وجود دارد و مشخص نیست کدام شرکت‌های خودروساز و قطعه‌ساز خارجی میهمان این همایش خواهند شد.
دیروز البته ساسان قربانی، دبیر همایش بین‌المللی صنعت خودرو ایران میزبان خبرنگاران شد تا در مورد جزئیات همایش، اطلاع‌رسانی و ابهامات را برطرف کند، اما دست آخر، پرسش‌های زیادی بی پاسخ ماند؛ از جمله اینکه کدام شرکت‌ها به دعوت ایران پاسخ مثبت داده‌‌اند و همچنین برنامه حضور دو روزه آنها در کشور چیست.
به گفته قربانی، فعلا صلاح نیست نام خودروسازان و قطعه‌سازانی که قرار است به ایران بیایند، اعلام شود، چون امکان دارد در آخرین لحظات و به دلیل برخی مسائل (مسائل سیاسی)، حضورشان ناگهان منتفی شود.
معرفی ظرفیت‌های خودروسازی ایران
اگرچه با وجود مثبت شدن فضای بین‌المللی، هنوز تحریم‌های غربی‌ها علیه کشور به قوت خود باقی اند و حتی نمایندگان کنگره آمریکا به دنبال تشدید آنها هستند، اما ظاهرا فعالان صنعت خودرو ایران امید زیادی به رفع تحریم‌ها دارند، به نحوی که از خودروسازان بزرگ دنیا حتی آمریکایی‌ها، برای حضور در همایش نهم آذر، دعوت کرده‌‌اند.
در این بین، دعوت از خودروسازان آمریکایی (جنرال موتورز، فورد و کرایسلر) در نوع خود پرسش برانگیز و ابهام زاست، چه آنکه دولت ایالات متحده آمریکا همین چهار ماه پیش تحریمی اختصاصی و بسیار سختگیرانه را علیه صنعت خودرو ایران امضا کرد تا هیچ خودروساز و قطعه‌ساز بزرگی در دنیا، اجازه همکاری با ایرانی‌ها را نداشته باشد.
با این شرایط، اگر آمریکایی‌ها نیایند، بعید به نظر می‌رسد برخی خودروسازان بزرگ دنیا نیز میهمان همایش نهم آذر شوند؛ چرا که به سختی قابل‌تصور است امثال پژو و رنو و فیات و ... بدون کدخدایشان، راهی ایران شوند.
پاسخ دبیر همایش به این ابهام، اما این بود که امیدوار است لغو تحریم صنعت خودرو در دستور کار آمریکایی‌ها قرار بگیرد، چون تحریمی غیرمنطقی به حساب می‌آید.
به گفته قربانی، 80 درصد صنعت خودرو ایران را قطعه‌سازی تشکیل می‌دهد و قطعه‌سازان جزو بخش خصوصی به شمار می‌روند و نباید مشمول تحریم‌ها شوند. وی با بیان اینکه تحریم صنعت خودرو ابهام برانگیز بوده و محل پرسش، تاکید کرد که به لغو آن خوشبین است.
این گفته وی در حالی است که فعلا نشانه مثبتی در مورد لغو تحریم‌ها علیه ایران به خصوص در بخش صنعت خودرو، به چشم نمی‌آید، مگر آنکه در فاصله 34 روزه تا برگزاری همایش، اتفاقات مثبتی رخ بدهد.
اتفاقا دیروز پرسش بسیاری از خبرنگاران این بود که با وجود تحریم‌ها، کدام خودروسازان برای حضور در ایران اعلام موافقت کرده‌‌اند؛ اما دبیر همایش، پاسخ روشنی به این پرسش نداد.
با این حال، از اظهارات وی به نوعی مشخص شد که خودروسازان آمریکایی فعلا قصد آمدن به ایران را ندارند.
قربانی گفت که سفارتخانه‌های برخی کشورهای مهم و صاحب صنعت خودرو، پاسخ مثبتی به دعوت ایرانی‌ها داده‌‌اند، اما خبری از دفتر حافظ منافع آمریکا نیست؛ این یعنی آمریکایی‌ها تا این لحظه برای آمدن به ایران پاسخ مثبت نداده‌‌اند، چه آنکه ایالات متحده در ایران سفارتخانه ندارد و به گفته قربانی، دفتر حافظ منافع آنها در ایران نیز، پیامی را منتقل نکرده است.
اینکه آمریکایی‌ها نیایند، اصلا عجیب نیست و صنعت خودرو نیز فقط به آنها محدود نمی‌شود، اما نکته اینجا است که نیامدن خودروسازان آمریکایی می‌تواند به قیمت عدم حضور برخی از شرکت‌های اروپایی و حتی آسیایی در همایش آذر ماه تمام شود.
به گفته قربانی، از 30 خودروساز دنیا برای حضور در همایش دعوت به عمل آمده و بیش از 100 قطعه‌ساز نیز جزو مدعوین هستند و احتمالا در مجموع 150 شرکت خودروساز و قطعه‌ساز میهمان ایران خواهند شد.
دبیر همایش بین‌المللی صنعت خودرو ایران تاکید کرد که برای دعوت از خودروسازان، استثنایی برای هیچ کشور خودروسازی، در نظر گرفته نشده و از آمریکایی‌ها گرفته تا چینی‌ها، همه دعوت شده‌‌اند.
وی همچنین در مورد متن دعوت نامه‌های ارسالی نیز عنوان کرد که در آنها، به مسائلی مانند ظرفیت‌های صنعت و بازار خودرو ایران و همچنین تمایل ایرانی‌ها به داشتن خودروهای روز دنیا، اشاره شده است. قربانی؛ اما در پاسخ به این پرسش که خودروسازان ایرانی دوست دارند با کدام یک از شرکت‌های خارجی همکار شوند، تاکید کرد که هدف، ارتقای تکنولوژی در صنعت خودرو ایران و تولید محصولاتی با مشخصات روز دنیا است، حال این هدف می‌تواند با اروپایی‌ها باشد یا با آسیایی‌ها یا آمریکایی‌ها.
حضور میهمانان در نمایشگاه قطعه
اما دبیر همایش بین‌المللی صنعت خودرو ایران، در نشست خبری دیروز خود، بدون ذکر جزئیات، اشاره‌ای کلی به برنامه حضور دو روزه خودروسازان و قطعه‌سازان خارجی در ایران کرد. به گفته قربانی، همایش نهم آذر ماه، با نمایشگاه بین‌المللی قطعات ایران همزمان است و این همزمانی، به عمد صورت گرفته، چون بنا است به این واسطه، توانمندی‌های قطعه‌سازان کشور به خارجی‌ها نشان داده شود؛ از همین رو، میهمانان احتمالی، در روز اول همایش از نمایشگاه بین‌المللی قطعات دیدن خواهند کرد. این در حالی است که نمایشگاه قطعات ایران طی چند سال اخیر، محلی برای جولان چینی‌ها بوده و ایرانی‌ها به نوعی در حاشیه و چینی‌ها در متن ماجرا قرار داشته‌اند. حال پرسش اینجا است که آیا نمایشگاه امسال، تحت تاثیر همایش صنعت خودرو برگزار خواهد شد، یا اینکه باز هم چینی‌ها بیشترین غرفه‌ها را در اختیار خواهند داشت؟ طبعا اگر باز هم بنا به حضور چینی‌ها باشد، پس چیزی برای عرضه به میهمانان خارجی همایش نخواهیم داشت و از آن سو بعید است شرکت‌های چینی، به راحتی از کنار نمایشگاه بین‌المللی قطعات ایران بگذرند؛ مخصوصا اینکه به گفته قربانی، قطعه‌سازان بزرگ دنیا برای حضور در ایران اعلام آمادگی کرده‌‌اند و قرار است ظرفیت و توان قطعه‌سازان ایرانی به آنها نشان داده شود.
به گفته قربانی، قطعه‌سازان ایرانی در حال حاضر توانایی ساخت بدنه خودرو را به صورت کامل دارند و در بخش موتور و گیربکس و حتی قطعات الکتریکی نیز تا حد قابل‌توجهی توانمند هستند؛ بنابراین نشان دادن این توانایی‌ها می‌تواند ذهنیت منفی خارجی‌ها از صنعت خودرو ایران را تا حد زیادی برطرف کند.
قربانی اما در مورد برنامه روز دوم همایش نیز عنوان کرد که قرار است در این روز، خودروسازان و قطعه‌سازان کشور میزبان میهمانان خارجی باشند. وی البته پاسخ روشنی به این پرسش که کدام خودروسازان و قطعه‌سازان از کدام میهمانان خارجی پذیرایی می‌کنند، نداد و این یعنی برنامه‌ریزی مشخصی در این مورد انجام نشده است. البته شاید هم برنامه‌ای چیده شده اما قرار است تا روز همایش محرمانه بماند. آن طور که قربانی عنوان کرد، خودروسازان و قطعه‌سازان کشور در روز دوم همایش با میهمانان منتخب خود دیدارهای رودررو خواهند داشت و ممکن است به توافقاتی برای همکاری مشترک در آینده دست پیدا کنند.
خارجی‌ها و فضای کسب‌و‌کار ایران
اما یکی دیگر از ابهاماتی که در مورد همایش بین‌المللی صنعت خودرو وجود دارد، انگیزه‌های شرکت‌های خارجی برای حضور در این صنعت است. هر چند دبیر همایش می‌گوید که نشان‌دادن توانمندی قطعه‌سازان ایرانی به شرکت‌های خارجی، آنها را برای همکاری‌های مشترک ترغیب خواهد کرد، اما آیا فضای کسب‌و‌کار فعلی کشور نیز برای حضور احتمالی خودروسازان خارجی مناسب است؟
در حال حاضر خودروسازان و قطعه‌سازان ایرانی نیز نسبت به فضای کسب‌و‌کار فعلی معترض بوده و معتقدند با این شرایط نمی‌توان خودروهای باکیفیت و در عین حال با قیمت مناسب، تولید کرد و این یعنی خارجی‌ها نیز در صورت آمدن به ایران، همین مشکل را خواهند داشت. وضع مبهم نرخ ارز و تک نرخی نبودن آن، ناهماهنگی سیستم بانکی و صنایع کشور، رشد هزینه‌های تولید و تورم عمومی، از جمله مشکلاتی هستند که فضای کسب‌و‌کار را در ایران، نامناسب کرده‌‌اند و محال است خودروسازان بزرگ دنیا حاضر به کار کردن در چنین شرایطی باشند.
با این حال، دبیر همایش بین‌المللی صنعت خودرو معتقد است عزمی عمومی برای حل مشکلات تولید در کشور شکل گرفته و دولت از همان روزهای ابتدایی بر این موضوع تاکید ویژه‌ای داشته است. به گفته قربانی، اراده خوبی برای حل مشکلات صنایع کشور شکل گرفته و رویکرد دولت این است که موانع را بردارد و در این راستا نه فقط وزارت «صنعت، معدن و تجارت»، بلکه همکاری سایر نهادها مانند وزارت اقتصاد و بانک مرکزی نیز لازم است.
وی با بیان اینکه فعالان صنعت خودرو در دولت جدید به اندازه کل هشت سال گذشته، جلسه با مسوولان داشته‌اند، تاکید کرد که شخص وزیر صنعت نیز به برقراری ارتباط با شرکت‌های خارجی و ورود سرمایه آنها به صنعت خودرو تاکید دارد و اگر اشتباهات گذشته تکرار نشود، می‌توان به نتایج همایش بین‌المللی صنعت خودرو ایران امیدوار بود.