رکود بازارهای کالایی ادامه دارد

دنیای اقتصاد نوشت:نگاهی به آمار و ارقام معاملات هفتگی بورس اوراق بهادار کشور نشان می‌دهد طی یک هفته منتهی به 17 مهر ماه (13 تا 17 مهر ماه 1392) در مجموع 4 میلیارد و 498 میلیون سهم به ارزش 22 هزار و 843 میلیارد ریال در تالار شیشه‌ای مورد دادوستد قرار گرفته که در مقایسه با هفته پیش از این از رشد 22.9 درصدی در حجم و 33 درصدی در ارزش کل معاملات برخوردار بود.

این در حالی است که تعداد معامله‌گران در این هفته با رشد 5.3 درصدی در مقایسه با هفته پیش از آن مواجه شدند و به 142 هزار و 493 معامله‌گر رسیدند که این تعداد در 413 هزار و 92 دفعه معامله به خرید و فروش سهام و حق تقدم در بازار مبادرت نمودند. در نهایت نیز در آخرین روز هفته، بازدهی بورس به رقم 80 درصد رسید و این بالاترین میزان بازدهی در میان همه بازارهای سرمایه‌گذاری کشور است.

رشد بورس اوراق بهادار کشور در هفته گذشته در شرایطی رقم ‌خورد که رکود سایر بازارها همچنان ادامه دارد؛ به طوری‌که در بازار سکه و ارز در هفته گذشته اگرچه شاهد کاهش روند قیمت‌ها به طور محسوسی نبودیم، اما رشد قیمت‌ها نیز یا محدود بود یا با نوسانات کاهشی آنی مواجه شد و همین عامل به کاهش تحرک نقدینگی در این بازارها و انتقال بخش‌هایی از این نقدینگی به بازار سهام منجر شد. با نگاهی به قیمت سکه نیز درمی‌یابیم، این فلز گرانبها هفته گذشته را در بازار نقدی با قیمت 977 هزار تومان آغاز کرد و در نهایت با قیمت 960 هزار تومان به پایان رساند و این به معنای افت 1.74 درصدی در این بازار طی 5 روز هفته گذشته است. همین‌طور در بازار ارز با آنکه نوسانات نسبت به قبل کاهش یافته اما قیمت دلار در یک هفته گذشته 0.97درصد کاهش یافت و از 3 هزار و 65 تومان در ابتدای هفته به 3 هزار و 35 تومان در روز پنج‌شنبه هفته قبل رسید. در بازار مسکن نیز با آن که تحلیل‌ها متفاوت است و پیش‌بینی‌ها نیز از خروج مسکن از رکود موجود یا تداوم آن پیش بینی‌های متناقضی به نظر می‌رسند، اما آمارها نشان می‌دهند طی هفته گذشته متوسط قیمت مسکن همچنان روند کاهشی خود را ادامه داده است (10 درصد کاهش طی دو هفته گذشته). این در حالی است که بررسی «دنیای اقتصاد» از افزایش تقاضای سفته بازی در این بازار طی هفته گذشته حکایت دارد.

در این میان اما بورس همچنان می‌تازد؛ طی یک هفته گذشته شاخص کل با رشد 2.94 درصدی (هزار و 955 واحد افزایش) به رقم 68 هزار و 461 واحد رسید؛ رکوردی جدید در بورس اوراق بهادار و دومین رقم شاخص کل در میان بورس‌های جهان. این در شرایطی است که رقم شاخص در ابتدای سال 38 هزار و 40 واحد بود و این نشان دهنده رشد 80 درصدی شاخص در مدت 6 ماه است. به عبارتی بورس به خصوص در دو ماه گذشته توانسته بهترین محل برای جذب سرمایه‌ها و نقدینگی موجود در بازار باشد و این مهم با افزایش استقبال از بازار و جذب معامله گران جدید نشان دهنده افزایش اعتماد به بازار سهام است. گفتنی است طی معاملات هفته گذشته، شاخص بازده نقدی و قیمت نیز با رشد 2.93 درصدی مواجه بود. شاخص مالی نیز در هفته گذشته 1.39 درصد رشد کرد و از 110 هزار و 255 واحد در هفته منتهی به 10 مهر به 117 هزار و 601 واحد رسید. این تغییر برای شاخص صنعت اما 3.63 درصد بود.

بر این اساس باید گفت این روزها ورود نقدینگی‌های جدید به بازار به دلیل هجوم خریدارانی صورت گرفته که اولا «بورس باز» نیستند، به عبارتی به عنوان معامله گران حرفه‌ای وارد بازار سهام نشده‌اند و تنها بر اساس کسب سودهای بیشتر از بازارهای رقیب، بازار سهام را برگزیده‌اند، ثانیا این سرمایه‌های خرد دنباله روی جریان بازارند و لذا می‌توان انتظار داشت صعود یک سهم در بازار می‌تواند در این شرایط اقبال تازه واردها را نیز با خود همراه داشته باشد و این مساله البته سهم سایر گروه‌ها و سهام بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد، در عین حال ریسک‌های جدیدی را متوجه بازار می‌کند و این نگرانی را از بابت رفتارهای احساسی و دنباله روی این دسته از معامله گران در بازار تشدید می‌کند.

در این بین اما گزارش هفته گذشته صندوق بین‌المللی پول از اقتصاد ایران نشان داد رکود اقتصادی تا پایان سال ادامه خواهد یافت. این نهاد بین‌المللی رشد اقتصادی کشورمان را برای سال 2013 منفی 1.5 درصد اعلام کرده است که اگرچه این رقم در مقایسه با رقم سال 2012 با 0.4 واحد درصد رشد مواجه شده اما نشان می‌دهد هنوز راه درازی تا رونق اقتصادی در پیش است. نکته نگران‌کننده اما در این گزارش آن است که پیش‌بینی قبلی صندوق بین‌المللی پول حکایت از رشد اقتصادی منفی 1.3 درصدی داشت که با توجه به آمار جدید باید گفت صندوق با بدبینی بیشتری اقتصاد کشورمان را مورد ارزیابی قرار داده است؛ هرچند این نهاد انتظار دارد سال آینده کشور از رکود خارج شده و رشد 1.3 درصدی را کسب کند. به عبارت دیگر طی مدت باقیمانده، دولت خواهد توانست اقتصاد ایران را به میزان 2.8 واحد درصد از رکود خارج کند و این امر نیاز به سرمایه‌گذاری‌های جدید در اقتصاد کشور را دوچندان می‌کند. بازار سرمایه با رشد خیره‌کننده‌ای که طی این مدت از خود نشان داده بازوی رشد اقتصادی بنگاه‌ها و محلی مناسب برای هدایت نقدینگی از سطح جامعه به بخش‌های مولد اقتصادی است.

این گزارش در عین حال می‌افزاید نرخ تورم کشور در سال آینده کاهش خواهد یافت. متاسفانه تورم کنونی ناشی از افزایش نقدینگی در کشور و افزایش نرخ ارز از طریق فعالیت‌های سفته‌بازی در این بازار است که به عقیده کارشناسان اقتصادی، بدون هدایت صحیح این مبالغ به بخش تولید، تورم روندی رو به رشد را طی خواهد کرد؛ این در حالی است که بهبود روند اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و کاهش مبالغی که از این محل در سطح جامعه توزیع شده و همچنین فراهم‌سازی زمینه‌های جذب بخشی از نقدینگی موجود در جامعه به بازار سرمایه از طریق عرضه‌های جدید و انتشار اوراق جهت توسعه بخش‌های مختلف اقتصادی کشور در کنار اتخاذ راهکارهای بین‌المللی که به کاهش نرخ ارز و جذب سرمایه‌گذاری خارجی در کشور منجر شوند، همگی راهکارهایی برای کاهش نرخ تورم و دستیابی به اهداف کشو در این زمینه هستند.

در بورس کالا چه خبر بود؟

معاملات بورس کالا اما بر خلاف روند حاکم در بورس اوراق بهادار در تالار محصولات فلزی با روندهای کاهشی مواجه بود، درحالی‌که در تالار محصولات پتروشیمی شاهد تداوم نگرانی‌ها از احتمال توقف فروش این محصولات در بورس بودیم. این موضوع که تمام هفته گذشته بر عرضه‌ها و تقاضای این محصولات در بورس کالا اثر گذاشت باعث شد، معاملات در این تالار از نوسان بالایی برخوردار باشد. در مجموع طی هفته گذشته 235 هزار و 726 تن محصولات فولادی در بورس کالا عرضه شد، که این رقم با 300 هزار و 740 تن تقاضا روبه‌رو بود در حالی‌که بیشتر این تقاضا به خرید تختال مربوط بود. در میان شرکت‌های عرضه‌کننده در هفته گذشته بیشترین میزان عرضه به فولاد خوزستان اختصاص داشت به طوری‌که این شرکت 42 درصد از سهم بازار را در اختیار داشت. پس از آن شرکت ذوب‌آهن اصفهان با 31 درصد از کل عرضه‌ها در جایگاه دوم قرار داشت. فولاد هرمزگان نیز جایگاه سوم بیشترین میزان عرضه را در بورس کالا در هفته قبل در اختیار داشت.

در تالار فلزات غیرآهنی نیز 4 هزار و 380 تن مس عرضه شد که 3000 تن آن کاتد و هزار و 380 تن آن به عرضه مفتول اختصاص داشت. این میزان با 3 هزار و 110 تن تقاضا مواجه شد. بر این اساس طی هفته گذشته خریدها از مس در سطح پایینی قرار داشت. بیشتر عرضه‌های صورت گرفته به شرکت ملی مس ایران اختصاص داشت و در این میان شرکت دنیای مس نیز سهم کمی را از آن خود کرد، اما همه عرضه‌های دنیای مس به فروش رفت و در این بین بخش قابل توجهی از عرضه‌های ملی مس بدون خریدار ماند.

در تالار محصولات پتروشیمی نیز در هفته گذشته 80 هزار و 700 تن محصولات گوناگون عرضه شده بود که این میزان با 227 هزار تن تقاضا مواجه بود. شایعات هفته گذشته باعث شد خریداران از ترس افزایش بیشتر قیمت‌ها در آینده به این تالار هجوم آورند در حالی‌که در مقایسه با هفته قبل عرضه‌ها کاهش یافته بود. حتی در بازار آزاد این محصولات نیز خریداران بیشتر از فروشندگان در بازار حضور داشتند که دلیل اصلی آن نگرانی از افزایش بیشتر قیمت‌ها در هفته‌های پیش رو بود. این در شرایطی است که برخلاف گذشته خریداران این محصولات در سیستم معاملات مچینگ باید کدهای مرتبط در اختیار داشته باشند و فروش این محصولات به کدهای غیرمرتبط ممنوع شده است و این موضوع حکایت از آن دارد که احتمالا خریدها در آینده کاهش بیشتری نشان دهد، چراکه معاملات سفته‌بازی بیشتر در این زمان صورت می‌گرفت و اگر در زمان معامله محصولی مورد خرید قرار نگیرد، در سیستم مچینگ واسطه‌ها نمی توانند آن را خریداری کنند. در مجموع در هفته گذشته از 80 هزار تن عرضه صورت گرفته در تالار محصولات پتروشیمی، بیشترین میزان عرضه به مجتمع شهید تندگویان اختصاص داشت.

در تالار محصولات صادراتی نیز بیشترین عرضه‌ها متعلق به شرکت نفت پاسارگاد و نفت جی اختصاص داشت.