چشم انداز صنعت سیمان از نگاه انجمن کارفرمایان این صنعت

تولید سیمان در جهان در سال ۲۰۱۲ حدود ۳/۳میلیارد تن بوده است که کشور ایران با تولید حدود 70/6 میلیون تن حدود ۲ درصداز سهم جهانی تولید را داشته است.

به گزارش به نقل از سایت انجمن کارفرمایان سیمان، طی چهار سال اخیر در بین ۲۰ تولید کننده بزرگ دنیا ، ایران از رتبه ۹جهانی در سال ۲۰۰۹ بهرتبه ۴جهانی بعد از کشورهای چین، هند و آمریکا ارتقاء یافت.

مقدار تولید صنعت سیمان حدود 0/8 درصد تولید ناخالص داخلی (GDP)کشور است. در حال حاضر صنعت سیمان با ۸۷,۰۸۱ میلیارد ریال ارزش بازار حدود ۳/۳ درصد از ارزش بازار بورس را تشکیل می دهد. (در ابتدای سال ۱۳۹۲ سهم صنعت سیمان از ارزش بازار حدود 2/5 درصد بود).

وضعیت تولید و مصرف

وضعیت تولید و مصرف در سه ماهه اول سال ۱۳۹۲ در مقایسه با دوره مشابه قبل:

مقادیر به میلیون تن

همان طور که در جدول فوق ملاحظه می گردد اتفاقی که در سال ۹۲ رخ داده این است که اگر چه تقاضای داخل از رشدی برخوردار نبوده لکن افزایش صادرات حدود ۸/۱ میلیون تن (پیش بینی این روند تا پایان سال یعنی افزایش ۲/۷ میلیون تن در صادرات) و کاهش موجودی کلینکر شرکت ها حدود ۸/۰ میلیون تن در سه ماهه امسال نسیت به دوره قبل بیانگر تغییر جهت به سوی بازارهای صادراتی است که عمدتا ناشی از:

* افزایش مصرف در کشور عراق بدلیل افزایش درآمدهای نفتی و افزایش ساخت و ساز (صادرات سیمان به کشور عراق بالغ بر۷۰% صادرات کل کشور است)

* شناسایی بازارهای صادراتی جدید در نواحی شمالی کشور ازجمله آذربایجان، تاجیکستان، ترکمنستان، قزاقستان، روسیه و ….. و نواحی جنوبی از جمله قطر، کویت، عربستان و….

* نفوذ در بازارهای رقبای اصلی از جمله ترکیه و امارات

*بستر سازی مناسب برای صادرات در شرکتهای سیمانی و جذابیت صادرات با توجه به نوسانات اخیر نرخ ارز

پیش بینی عرضه و تقاضا

بر اساس اطلاعات فوق و با توجه به اینکه افزایش قابل ملاحظه ای در ظرفیت تولیدی سیمان در کشور حداقل طی چها ر الی پنج سال آتی وجود نخواهد داشت ، لذا با دو سناریو به شرح زیر مقادیر عرضه و تقاضا پیش بینی شده است:

مقادیر به میلیون تن

همان طور که ملاحظه می گردد درصورت پیش بینی رشد اقتصادی و افزایش بودجه پروژه های عمرانی و ساخت و ساز مصرف داخلی افزایش خواهد یافت و درغیر اینصورت باتوجه به پیش بینی افزایش نرخ برابری ارز، صادرات جایگزین خواهد شد. در هر صورت در هر دو سناریو نگرانی بابت مازاد عرضه وجود نخواهد داشت.

پیش بینی وضعیت عرضه و تقاضا در منطقه

عراق

بر اساس مطالعه انجام شده در مجله Global Cement – ژانویه ۲۰۱۳ در خصوص وضعیت سیمان در کشور عراق، ظرفیت قابل دسترس تا پایان سال ۲۰۱۴ به ۲۱ تا ۲۲ میلیون تن و تقاضا حدود ۳۵ میلیون تن تا سال ۲۰۱۵ پیش بینی می شود که بیانگر کسری حدود ۱۵ میلیون تن درآن کشور است. لذا این بازار حد اقل تا سال ۱۳۹۵ همچنان به عنوان بزرگترین بازار صادراتی ایران خواهد بود.

عربستان

بر اساس مقاله ارائه شده در اینترسم مصر- آوریل ۲۰۱۳ در خصوص وضعیت صنعت سیمان در کشور عربستان ، افزایش تقاضا هم در بخش دولتی و هم در بخش خصوصی پیش بینی می شود. لذا با فرض ۸ تا ۹% افزایش تقاضا در سال ۲۰۱۳، مصرف به ۵/۵۶ میلیون تن بالغ خواهد شد و در صورت ادامه روند صعودی مصرف تا سال ۲۰۱۵، میزان تقاضا تا ۷۰ میلیون تن پیش بینی می شود.

از سوی دیگر با بهره برداری از پروژه های افزایش ظرفیت و توسعه بین سالهای ۲۰۱۳ لغایت ۲۰۱۵ ظرفیت به ۶۳ میلیون تن خواهد رسید که بیانگر کسری عرضه در این کشور می باشد.

امارات

بر اساس مقاله ارائه شده در اینترسم مصر- آوریل ۲۰۱۳ ، ظرفیت تولید کلینکر در این کشور ۵/۲۶ میلیون تن در سال و ظرفیت تولید سیمان ۸/۴۱ میلیون تن در سال می باشد.

روند نزولی مصرف سیمان از سال ۲۰۰۹ تاکنون آغاز شده بطوریکه در سال ۲۰۱۲ میزان مصرف سیمان در داخل ۱/۹ میلیون تن و صادرات ۳/۶ میلیون تن بوده است . همچنین در سال ۲۰۱۲،۴/۱ میلیون تن کلینکر در داخل تحویل و ۳/۴ میلیون تن کلینکر صادر شده است. با توجه به آمار فوق می توان گفت این کشور یکی از رقبای صادراتی ایران است.

ترکیه

ترکیه به عنوان پنجمین تولید کننده بزرگ جهان در سال ۲۰۱۲ بالغ بر ۶/۶۷ میلیون تن تولید داشته است. ۷/۵۶ میلیون تن فروش داخلی داشته که نسبت به سال قبل ۸/۱% رشد داشته است.

۶/۱۰ میلیون تن صادرات سیمان داشته که ۱۲% نسبت به سال قبل کاهش داشته (صادرات۱۲میلیون تن در سال ۲۰۱۱) و عمدتا مربوط به کاهش صادرات به کشورهای عراق، سوریه و مصر است. ۹/۲ میلیون تن کلینکرصادر کرده که نسبت به سال قبل ۲۱% افزایش داشته است.میتوان گفت این کشور نیز جرء رقبای صادراتی ایران است اما کاهش سهم صادرات به عراق در این کشور عمدتا بدلیل نفوذ شرکتهای سیمانی ایران در عراق است.

سایر کشورها

کشورهای افغانستان، آذربایجان، ترکمنستان، قزاقستان، روسیه، قطر، کویت و…. نیز با توجه به تقاضای موجود می توانند بازارهای صادراتی مناسبی برای ایران باشند.

جمع بندی و نتیجه گیری

با توجه به مراتب فوق وپیش بینی رشد در تقاضای داخلی و صادراتی و جذابیت صادرات با توجه به تغییرات نرخ ارز از یک طرف و عدم توسعه و ظرفیت سازی جدید در تولید حداقل تا سال ۱۳۹۵، هیچ نگرانی از بابت مازاد عرضه وجود نخواهد داشت. به علاوه روند تولید و فروش از ابتدای سال تاکنون به خصوص در بازار های رقابتی و کاهش تخفیفات مبین حرکت های روبه رشد آن دسته از شرکت های سیمانی است که طی چند سال اخیر در گیر وضعیت سخت رقابتی بوده اند.

گفتنی است، همجنین کمرنگ شدن برخی از ریسک های صنعت ازجمله آزادسازی نسبی قیمت گذاری با توجه به تفاهم نامه جدید، دو برابر شدن دوره بازپرداخت تسهیلات ارزی اخذ شده از صندوق ذخیره ارزی، پیش بینی عدم افزایش حامل های انرژی حداقل تا پایان سال ۹۲ و امید به بهبود وضعیت اقتصادی کشور در سطح کلان و خرد می تواند اثرات مثیتی بر سود آوری صنعت داشته باشد.