دور دوم مذاکرات با ارسال سیگنال های مثبت به پایان رسید. پیام هایی که امیدواری را بیش‌تر کرده و اثر آن بر بازارهایی مانند ارز و طلا کاملاً قابل لمس است. اما پرسش این است که آیا با توافق ایران و آمریکا مشکلات بازار خودرو برطرف می شود؟ آیا تمام گره های این صنعت با دستان توافق و لغو تحریم ها باز می شود؟
بورس24 : دور دوم مذاکرات با ارسال سیگنال های مثبت به پایان رسید. پیام هایی که امیدواری را بیش‌تر کرده و اثر آن بر بازارهایی مانند ارز و طلا کاملاً قابل لمس است. اما پرسش این است که آیا با توافق ایران و آمریکا مشکلات بازار خودرو برطرف می شود؟ آیا تمام گره های این صنعت با دستان توافق و لغو تحریم ها باز می شود؟
تحریم مستقیم خودروسازی در سال ۹۷ ریشه بسیاری از معضلات و مشکلات امروز این صنعت به شمار می آیند. تحریمی که منجر به خروج شرکای قدیمی و تازه وارد شد. شرکایی که بخشی از آن‌ها برای تولید مشترک اقدام به سرمایه گذاری کرده بودند. بسیاری از فعالان واردات سفارش گذاری های سنگین انجام داده بودند و بازار خودرو آینده خوش آب و رنگ برای خود ترسیم کرده بود. اما خروج آمریکا از برجام تمام رشته ها را پنبه کرد و آتش به جان بازار خودرو انداخت. افزایش نرخ ارز و محدودیت های بانکی شعله های این آتش را بیش‌تر و شعله‌ورتر کرد. تحریم‌ها همچنین در حوزه مالی و بانکی، صنعت خودروسازی را با تنگنا مواجه کردند. مسئله ای که باعث شد حتا دور زدن تحریم ها، هزینه های بیش‌تری به خودروسازی تحمیل کند.
بنابراین به طور طبیعی این انتظار وجود دارد که با توافق و ایجاد گشایش و رفع تحریم ها شرایط به دوران قبل از تحریم برگردد. این انتظار قشنگ است اما چندان بر اصول منطقی استوار نیست، چراکه تمام مشکلات و معضلات این صنعت علت بیرونی ندارد.
واقعیت آن است که مشکلات بازار خودروی ایران صرفاً به تحریم‌ها محدود نمی‌شود. ساختار انحصاری صنعت خودرو، ضعف در کیفیت تولید، سیاست‌های پرنوسان قیمت‌گذاری و ناکارآمد بودن سازوکار فروش، حتا در فضای بدون تحریم نیز بازار را دچار اختلال کرده‌اند. در این میان، توافق می تواند فضای تنفس را بیش‌تر کند، اما بازار خودرو علاوه بر تنفس بیش‌تر به تعمق و تدبر نیاز دارد.
به طور خلاصه می توان تأثیرات مستقیم توافق ایران و آمریکا بر بازار خودرو را در کاهش تحریم‌ها و دسترسی به منابع مالی، آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده ایران و تزریق احتمالی آن به بازار، نقل و انتقالات بدون واسطه بانکی بین‌المللی، کاهش هزینه واردات قطعات، افزایش تولید، ورود شرکت های خارجی، افزایش واردات و کاهش هزینه های تولید خلاصه کرد. هر چند این موضوع تأثیر بسزایی در بازار خودروی کشور خواهد داشت، اما شرط کافی و تمام و کمال نخواهد بود.
واقعیت این است که خودروسازی ایران همچنان از سطح گسترده نفوذ و دخالت های نهادهای حاکمیتی رنج می برد. به رغم آغاز خصوصی سازی همچنان اصلی ترین ابزارها در اختیار حاکمیت قرار دارد. همین مسئله موجب پا برجا بودن انحصار و ضعف رقابت داخلی شده است. هر چند بنا به تعریف برخی نهادها خودروسازان بزرگ انحصارگر هستند، اما زمینه های انحصار با حضور حاکمیت ایجاد شده است.
همین انحصار منجر به عدم بهره وری و حضور مدیریت ناکارآمد در این صنعت شده است. مدیرانی که عمدتاً دلیلی برای پاسخ‌گویی به عموم ندارند و خود را موظف به اجرای فرامین مقامات بالادستی می دانند.
نکته دیگر این است که بازار خودرو همچنان اسیر نظام قیمت گذاری و سیاست گذاری هایی است که فعالیت فعالان بازار را تحت تأثیر قرار می دهد. به عنوان مثال، بحث قیمت گذاری خودروهای وارداتی باعث بلاتکلیفی واردکنندگان و خریداران شده است.
همچنین مشکلات زیرساختی و عقب ماندگی تکنولوژیک نیز فقط با تحریم ها برطرف نمی شود، بلکه جبران این ضعف و بازسازی صنعت خودروسازی نیازمند سرمایه گذاری و برنامه ریزی های بلندمدت است. برنامه هایی که باید بدون توجه به دولت حاکم لازم الاجرا باشد. در غیر این صورت خودروسازی باز هم در همان مسیری قرار خواهد گرفت که مانع از تحقق اهداف سند چشم ۱۴۰۴ شد.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.