در پیچیدگی‌های اقتصاد امروز، گاه در بازارها با قفسه‌های خالی از کالاهایی مواجه می‌شویم که تا دیروز به‌سادگی در دسترس بودند. سوال اینجاست: چه عواملی سبب این کمبودها می‌شوند؟ پاسخ اغلب در یک کلمه خلاصه می‌شود: «واردات کالا». وابستگی بیش از حد به واردات همچون شمشیری دولبه، در شرایط عادی تسهیل‌گر تجارت است اما در زمان‌های بحرانی می‌تواند به پاشنه آشیل اقتصاد تبدیل شود. این مقاله به بررسی دقیق این پدیده در بازار ایران پرداخته و نشان می‌دهد که کدام کالاهای وارداتی بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند.
در پیچیدگی‌های اقتصاد امروز، گاه در بازارها با قفسه‌های خالی از کالاهایی مواجه می‌شویم که تا دیروز به‌سادگی در دسترس بودند. سوال اینجاست: چه عواملی سبب این کمبودها می‌شوند؟ پاسخ اغلب در یک کلمه خلاصه می‌شود: «واردات کالا». وابستگی بیش از حد به واردات همچون شمشیری دولبه، در شرایط عادی تسهیل‌گر تجارت است اما در زمان‌های بحرانی می‌تواند به پاشنه آشیل اقتصاد تبدیل شود. این مقاله به بررسی دقیق این پدیده در بازار ایران پرداخته و نشان می‌دهد که کدام کالاهای وارداتی بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند.
تاثیر واردات بر اقتصاد ایران
واردات کالا به فرآیند خرید و ورود کالاها و خدمات از کشورهای دیگر به داخل یک کشور گفته می‌شود. در اقتصاد ایران، واردات نقش مهمی در تأمین نیازهای داخلی، چه در بخش تولید و چه در بخش مصرف، ایفا می‌کند. با توجه به محدودیت‌های تولید داخلی در برخی زمینه‌ها و همچنین مزایای رقابتی کشورهای دیگر در تولید برخی محصولات واردات به یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است. با این حال، اتکای بیش از حد به وارد نمودن کالا می‌تواند اقتصاد کشور را در برابر تکانه‌های خارجی آسیب‌پذیر سازد.
لیست اصلی‌ترین کالاهای وارداتی به ایران
بر اساس گزارش‌های گمرک ایران در سال 1403، کالاهای زیر بیشترین سهم را در واردات کالا به کشور داشته‌اند.
- ذرت
- روغن‌های خوراکی (مایع، جامد، خام)
- دانه‌های روغنی
- برنج
- گندم
- جو
- کود شیمیایی
- لاستیک
- کنجاله سویا
- شکر خام
- کاغذ
- خمیر کاغذ
- گوشت قرمز یخ زده
- چای خشک
- حبوبات
- سموم تکنیکال شیمیایی
- گوشت مرغ
- انواع بذر
- کاغذ روزنامه
- خودرو جانبازی
در ادامه علاوه بر جدول مقایسه کالاها، به بررسی جزئیات مرتبط با برخی از مهمترین اقلام وارداتی که نقش اساسی در اقتصاد کشور دارند، مثل انواع مجوزهای لازم برای واردات، می‌پردازیم.
جدول کالاهای وارداتی به ایران
دسته‌بندی | زیرشاخه‌ها | فرصت‌های پیش رو برای واردات | سایر اطلاعات |
صنایع غذایی | دانه‌های روغنی (سویا، کلزا)، روغن‌های خوراکی، گندم، ذرت، برنج، شکر خام، گوشت قرمز، گوشت مرغ، چای خشک، حبوبات و بستنی | تأمین کمبود داخلی، ارائه تنوع بیشتر، واردات نهاده‌های دامی | نیاز به رعایت استانداردهای بهداشتی و اخذ مجوزهای لازم |
لوازم الکترونیکی و دیجیتالی | موبایل، لپ‌تاپ، رایانه، دوربین دیجیتل و تجهیزات صوتی | تقاضای بالا در بازار داخلی، حاشیه سود مناسب | نیاز به بررسی اصالت کالا و گارانتی‌های معتبر |
لوازم خانگی | یخچال و فریزر، ماشین لباسشویی، تلویزیون و جاروبرقی | تقاضای مستمر در بازار، امکان رقابت با تولید داخلی | توجه به استانداردهای کیفیت و مصرف انرژی |
پوشاک | انواع لباس، کیف، کفش، پارچه، شال و روسری | تنوع بالا در سلیقه مصرف‌کنندگان، قیمت‌های رقابتی | در نظر گرفتن مد روز و کیفیت پارچه |
دارو و تجهیزات پزشکی | مکمل‌های دارویی، داروهای خاص، تجهیزات جراحی و بانداژ | نیاز به داروهای خاص و فناوری‌های پیشرفته پزشکی | حساسیت بالا و نیاز به مجوزهای سازمان غذا و دارو |
ماشین‌آلات و قطعات خودرو | ماشین‌آلات صنعتی سنگین، قطعات یدکی ماشین و لاستیک | نیاز صنایع داخلی به تجهیزات نوین و قطعات خاص | توجه به استانداردهای فنی و کیفیت قطعات |
ذرت: صدرنشین لیست واردات کالا
ذرت با بیش از 4.9 میلیون تن صدرنشین لیست واردات کالا به ایران در سال 1403 بوده است. این محصول به عنوان یکی از نهاده‌های اصلی دام و طیور، نقش حیاتی در صنعت غذایی کشور ایفا می‌کند. وابستگی شدید به واردات در این زمینه، به دلیل قیمت پایین خرید تضمینی داخلی و مصرف بالای آب در تولید آن، همچنان یک چالش اساسی است. واردات کالای ذرت عمدتا از کشورهایی مانند برزیل، آرژانتین و روسیه صورت می‌گیرد.
روغن‌های خوراکی و دانه‌های روغنی: وابستگی 90 درصدی
روغن‌های خوراکی و دانه‌های روغنی در رتبه‌های دوم و سوم لیست واردات کالا قرار دارند. طبق آمار و ارقام حدود 90 درصد از مصرف روغن نباتی کشور وابسته به واردات است. این نیاز شدید به دلیل پایین بودن میزان تولید داخلی دانه‌های روغنی مانند کلزا، سویا و آفتابگردان احساس می‌شود. معمولا واردات این محصولات از کشورهایی نظیر اوکراین، روسیه، آرژانتین و مالزی انجام می‌شود.
گندم: کالای راهبردی با نیاز مبرم به واردات
گندم به عنوان راهبردی‌ترین کالا، هم در بخش صنفی (تولید نان) و هم در بخش صنعتی (تولید ماکارونی و شیرینی‌پزی) در ایران مصرف می‌شود. اگرچه در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای افزایش تولید داخلی صورت گرفته است، اما همچنان بخشی از نیاز کشور از طریق واردات کالا تأمین می‌شود. درواقع پایین بودن قیمت خرید تضمینی گندم از جمله دلایل این وابستگی است. کشورهای روسیه، قزاقستان و اوکراین از جمله مهمترین مبادی واردات گندم به ایران هستند.
لاستیک: وابستگی 40 درصدی در مواد اولیه
لاستیک به عنوان کالای اساسی برای ناوگان حمل و نقل، به‌ویژه ماشین‌های سنگین، از دیگر اقلام مهم در لیست واردات کالا به شمار می‌رود. در حالی که وابستگی در بخش لاستیک‌های سواری کمتر است، در قسمت تایرهای سنگین حدود 70 درصد نیاز کشور به وسیله واردات به دست می‌آید. همچنین، در تأمین مواد اولیه تولید لاستیک نیز حدود 40 درصد وابستگی به واردات وجود دارد. کشورهای چین، کره جنوبی و هند از جمله صادرکنندگان اصلی لاستیک به ایران محسوب می‌شوند.
نهاده‌های دام و طیور: وابستگی 85 درصدی به واردات کالا
تأمین نهاده‌های دام و طیور یکی از ارکان اصلی امنیت غذایی در کشور به شمار می‌رود. بر اساس آمارهای رسمی، ایران سالانه به حدود 19 میلیون تن از این نهاده‌ها نیاز داشته و حدود 85 درصد آن از طریق واردات کالا حاصل می‌شود. معاملات بین‌المللی این اقلام، سالانه حدود 3.5 میلیارد دلار ارز از کشور خارج می‌کند. از جمله مهمترین فراورده‌های دامی وارداتی می‌توان به ذرت (حدود 9 میلیون تن)، جو (حدود 2.5 میلیون تن) و کنجاله (حدود 1.5 میلیون تن) اشاره نمود.
دلایل اصلی وابستگی به واردات این اقلام، قیمت پایین خرید تضمینی این محصولات از کشاورزان داخلی و در برخی موارد، مصرف بالای آب در تولید آن‌ها عنوان می‌شود. با وجود امکان تأمین کامل نیاز کشور به این نهاده‌ها در داخل واردات همچنان ادامه دارد.
دارو: خودکفایی نسبی و وابستگی در مواد اولیه و داروهای خاص
صنعت داروسازی ایران پیشرفت چشمگیری داشته و توانسته است تا 97 درصد از نیاز کشور به دارو را از طریق تولید داخلی تأمین کند. با این حال، همان 3 درصد داروی وارداتی به دلیل قیمت بالا و استفاده جهت درمان بیماری‌های صعب‌العلاج، تقاضای بسیار بالایی دارد. علاوه بر این، بخش قابل توجهی از تولید داروهای داخلی نیز نیازمند واردات مواد اولیه است؛ به طوری که حدود 29 درصد از متریال مورد نیاز برای ساخت دارو در ایران از خارج کشور وارد می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ایران در تولید برخی داروهای خاص مانند انسولین و فاکتورهای خونی همچنان به واردات وابسته است. دلیل اصلی این امر، عدم صرفه اقتصادی برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در تولید این داروها و کم‌توجهی بخش دولتی به این موضوع عنوان شده است.
جمع‌بندی و نقش کالاهای وارداتی در اقتصاد ایران
وابستگی اقتصاد ایران به واردات کالا در برخی زمینه‌ها، واقعیتی انکارناپذیر بوده که می‌تواند در شرایط مختلف چالش‌هایی را به همراه داشته باشد. با این حال، این وضعیت در دل خود فرصت‌هایی را نیز برای فعالان اقتصادی و شرکت‌های حوزه تجارت بین الملل ایجاد می‌کند.
شرکت پست بین المللی بین المللی پی اس پی اکسپرس با ارائه بهترین خدمات در زمینه ارسال بسته‌های پستی و بارهای تجاری به سراسر جهان، واردات و صادرات و ترخیص کالا از گمرک همراه شماست. این مجموعه با دفاتر نمایندگی در کشورهای چین، امارات و ترکیه امکان ارسال ایمن و انجام امور گمرکی را به خوبی فراهم می‌کند.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.