در این گزارش نگاهی مختصر به تاثیر تعرفه های ترامپ بر اقتصاد جهانی و قیمت کامودیتی ها و طلا به عنوان یک سرمایه امن و همچنین تاثیر این رویکرد بر کشورهایی چون ایران با زیر ساخت ضعیف و وابسته به نفت اشاره شده است و همچنین نگاهی به دلایل ، ایالت متحده بر گذاشتن تعرفه های سنگین و ایجاد فشار اقتصاد جهانی چیست :
بورس24 : در این گزارش نگاهی مختصر به تاثیر تعرفه های ترامپ بر اقتصاد جهانی و قیمت کامودیتی ها و طلا به عنوان یک سرمایه امن و همچنین تاثیر این رویکرد بر کشورهایی چون ایران با زیر ساخت ضعیف و وابسته به نفت اشاره شده است و همچنین نگاهی به دلایل ، ایالت متحده بر گذاشتن تعرفه های سنگین و ایجاد فشار اقتصاد جهانی چیست :
در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ ، یکی از سیاست‌های مهم آن حمایت گرایی بود، یعنی اعمال تعرفه های سنگین بر واردات، به خصوص از چین که این باعث کاهش تجارت جهانی، کندی رشد اقتصادی، افت تقاضا برای کامودیتی ها، تقویت دلار و کاهش تورم که همگی به طور کلی تاثیر گذار بر کاهش قیمت طلا و مواد خام داشته است.
و اما در تاریخ ۵ آوریل ۲۰۲۵، ایالات متحده تحت ریاست جمهوری دونالد ترامپ، تعرفه‌های جدیدی را بر واردات کالاها از کشورهای مختلف اعمال کرد. این تعرفه‌ها شامل یک تعرفه پایه ۱۰٪ بر اکثر واردات و تعرفه‌های بالاتر برای برخی کشورها بود.
تعرفه‌های اعمال‌شده بر کشورهای مختلف :
• تعرفه پایه: ۱۰٪ بر تمامی واردات از اکثر کشورها، به استثنای موارد معاف.
• اتحادیه اروپا: ۲۰٪ بر کالاهای وارداتی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا.
• چین: ۳۴٪ تعرفه جدید، که با احتساب تعرفه‌های قبلی، مجموع تعرفه‌ها به ۵۴٪ می‌رسد.
• ویتنام: ۴۶٪ بر کالاهای وارداتی از ویتنام.
• لسوتو: ۵۰٪ بر کالاهای وارداتی از لسوتو.
کشورهای معاف از تعرفه‌ها که ترامپ ، نخست برای آن ها هم تعرفه گذاشته بود ولی بعد معاف شدند :
• کانادا و مکزیک: این دو کشور به دلیل توافق‌نامه‌های تجاری موجود و همکاری در مسائل مرتبط با مواد مخدر (مانند فنتانیل) از این تعرفه‌ها معاف شدند.
• محصولات معاف شده: بیش از ۱٬۰۰۰ دسته محصول به ارزش ۶۴۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴، از جمله واردات انرژی، داروها و نیمه‌رسانه ها، از این تعرفه‌ها مستثنی شدند.
• محدودیت‌های زمانی: برای کالاهایی که در زمان اعلام تعرفه‌ها در حال حمل بودند، یک دوره معافیت ۵۱ روزه در نظر گرفته شد.
این اقدامات تجاری منجر به واکنش‌های شدید از سوی کشورهای متأثر شد و نگرانی‌هایی درباره آغاز یک جنگ تجاری جهانی به وجود آورد . این اقدامات به عنوان “روز آزادی اقتصادی” توسط ترامپ معرفی شد، اما با انتقادات گسترده‌ای مواجه گردید. اقتصاددانان پیش بینی کردند که این تعرفه‌ها می‌توانند منجر به رکود اقتصادی، افزایش بیکاری تا ۷.۵٪ شود.
و اما دلیل ترامپ برای اعمال تعرفه بر اتحادیه اروپا و به خصوص چین چیست؟
اعمال تعرفه‌های سنگین بر واردات کالاها (به ویژه چین) :
1.با هدف حمایت از تولید داخل آمریکا.
2.ادامه جنگ تجاری از دوران اول ریاست جمهوری اش : ترامپ از زمان ریاست جمهوری اولش (۲۰۱7–2021) چین رو به «سرقت مالکیت فکری»، «دستکاری ارز»، و «سوبسید دادن غیر منصفانه به شرکت‌ها» متهم می‌کرد. اون سیاست سختگیرانه‌اش رو دوباره در ۲۰۲۵ با شدت بیشتری ادامه داد.
3. کسری تجاری عظیم آمریکا با چین : ترامپ بارها گفته که چین میلیاردها دلار از طریق صادرات به آمریکا سود برده ولی در مقابل، خیلی کم واردات از آمریکا داشته است و این را “ظلم تجاری” می داند و می گوید: به طور مثال : وقتی چین ۵۰۰ میلیارد دلار به ما صادر می‌کند و از ما فقط ۱۰۰ میلیارد خرید می کند، این ظلم است و فقط چین ذی نفع از این تجارت است.
4. تلاش برای بازگرداندن زنجیره تأمین به داخل آمریکا : ترامپ گفت : هدفش این است که با گران شدن کالاهای چینی، شرکت‌ها از چین خارج شوند و یا به آمریکا برگردند یا به کشورهای مثل هند و مکزیک منتقل بشوند.
دلایل امنیتی (تکنولوژی و داده‌ها) : ترامپ معتقد است که چین از شرکت‌هایی مثل TikTok، Huawei و دیگر شرکت ها برای جمع‌آوری داده و تهدید امنیتی استفاده می‌کند، پس فشار اقتصادی را راهکار فشار امنیتی می داند.
و اما واکنش چین به تعرفه‌های ترامپ چه بوده است ؟
۱. افزایش تعرفه‌های تلافی جویانه : چین اعلام کرد که روی کالاهای وارداتی از آمریکا (به‌ویژه کشاورزی، خودرو و فناوری) تعرفه‌هایی تا ۲۵٪ اعمال می‌کند.
۲. دنبال کردن جایگزین‌ها برای کالاهای آمریکایی : چین شروع به خرید محصولات کشاورزی و فناوری از کشورهایی مثل برزیل، روسیه و اتحادیه اروپا کرد تا وابستگی به آمریکا رو کاهش بدهد.
۳. تلاش برای تقویت بازار داخلی : چین تلاش کرد با تزریق نقدینگی به بازار داخلی، صادرات به کشورهای دیگر و افزایش مصرف داخلی، اثرات شوک تعرفه‌ها رو جبران کند.
۴. انتقاد رسمی در سازمان تجارت جهانی (WTO) : چین اقدام آمریکا را نقض اصول تجارت آزاد اعلام کرد و به WTO شکایت کرد ولی می‌دانیم که ترامپ معمولاً اعتنایی به حکم‌های WTO ندارد.
و علت اعمال تعرفه ها بر اتحادیه اروپا چیست ؟
۱. کسری تجاری آمریکا با اروپا: ترامپ همیشه تأکید داشته که آمریکا “بازنده بازی تجارت جهانی” شده است و اتحادیه اروپا (به‌ویژه آلمان) صادرات زیادی به آمریکا دارد (مثل خودرو، دارو، محصولات لوکس)، ولی واردات از آمریکا به اروپا بسیار کم است . به طور مثال : در سال‌های گذشته، آمریکا حدود ۱۰۰ میلیارد دلار کسری تجاری با اروپا داشت.
۲. تعرفه‌های ناعادلانه از نظر ترامپ : به طور مثال : تعرفه واردات خودرو آمریکایی به اروپا بالاست (حدود ۱۰٪)، ولی آمریکا فقط ۲.۵٪ روی خودروهای اروپایی تعرفه می گیرد و ترامپ به دنبال از بین بردن این دوگانگی است.
۳. اتحادیه اروپا = دشمن اقتصادی؟
• ترامپ سال ۲۰۱۸ در مصاحبه‌ای گفت:
" The EU is a foe, what they do to us in trade.”
«اتحادیه اروپا دشمن ماست و کاری که در تجارت با ما می‌کند کاملا ناعادلانه است."
۴. نقش سیاسی و نظامی اروپا : اروپا در ناتو عضو هست، ولی ترامپ معتقده کشورهایی مثل آلمان و فرانسه سهم مالی‌شان را برای دفاع مشترک نمی‌دهند برای همین با سیاست‌های اقتصادی فشار می آورد تا آن ها ملزم به پرداخت بیشتر کند.
۵. واکنش به قوانین و استانداردهای سختگیرانه اروپایی : اروپا محدودیت‌های زیادی برای محصولات آمریکایی گذاشته، مثلاً : GMO ، تکنولوژی آمریکایی، داده‌ها و حریم خصوصی که ترامپ این قوانین را مانعی برای صادرات آمریکا می‌داند.
و اما عواقب تعرفه‌های ترامپ ۲۰۲۵ بر اقتصاد جهانی و ایران :
پیامدهای این سیاست‌ها بر دلار، طلا، کامودیتی‌ها، تورم، رکود، بیکاری و تأثیر آن بر ایران چیست :
۱. تأثیر بر دلار آمریکا :
• تقویت دلار : تعرفه‌ها منجر به کاهش واردات و در نتیجه کاهش خروج ارز از آمریکا می‌شود. در کنار افزایش نرخ بهره فدرال رزرو برای کنترل تورم، دلار در برابر سایر ارزها تقویت می شود.
• اما با اثرات جانبی: دلار قوی باعث کاهش رقابت‌پذیری صادرات آمریکا شد و فشار بیشتری بر صادرکنندگان آمریکایی وارد می کند.
۲. تأثیر بر طلا
• کاهش قیمت طلا در کوتاه‌مدت: با تقویت دلار، قیمت جهانی طلا که به دلار وابسته است، دچار کاهش خواهد شد اما نوسان‌پذیری بالا: نگرانی‌های ژئوپولیتیکی ناشی از جنگ تجاری، سرمایه‌گذاران را به سمت دارایی‌های امن مانند طلا سوق خواهد داد و باعث می شود، طلا همچنان پرنوسان و پرطرفدار باقی بماند.
۳. تأثیر بر کامودیتی‌ها (کالاهای اساسی جهانی)
• افت قیمت فلزات صنعتی و نفت: کاهش تقاضای جهانی به ویژه از سوی چین، منجر به افت قیمت‌هایی مثل مس، آلومینیوم و نفت خواهد شد.
• نوسانات در کشاورزی: تعرفه‌های متقابل چین روی محصولات کشاورزی آمریکا (مانند سویا، ذرت و گوشت) باعث نوسان شدید در بازارهای کشاورزی شد و فشار به کشاورزان آمریکایی وارد کرد.
۴. تورم جهانی
• افزایش هزینه‌ها در کشورهای هدف تعرفه: کالاهای وارداتی به آمریکا گران‌تر شدند، که در داخل آمریکا تورم وارداتی ایجاد کرد.
• در کشورهای صادرکننده، تورم کاهش یافت: به دلیل کاهش تقاضا و افت صادرات، فشارهای تورمی در کشورهای صادرکننده کاهش یافت.
• در مجموع، تورم جهانی نوسانی و غیرهمگن شد.
۵. رکود و بیکاری
• افزایش احتمال رکود جهانی: کاهش تجارت جهانی، افت سرمایه‌گذاری و کاهش تولید صنعتی، به‌ویژه در اروپا و چین، منجر به کاهش رشد اقتصادی جهانی شد.
• افزایش بیکاری در صنایع صادرات‌محور: صنایع وابسته به صادرات و زنجیره‌های تأمین جهانی دچار افت شدید شدند. شرکت‌هایی در چین، آلمان، ویتنام و حتی خود آمریکا (در بخش‌هایی مثل خودروسازی) دچار تعدیل نیرو شدند.
۶. تأثیر بر ایران
الف. فرصت‌ها:
• افزایش قیمت نسبی برخی محصولات غیر نفتی: کاهش عرضه جهانی ممکن است برای برخی کالاهای خاص که ایران صادر می‌کند (مثل زعفران، مواد معدنی خاص و پتروشیمی) فرصت ایجاد کند.
• فرصت جایگزینی برخی بازارها: خروج شرکت‌های غربی از چین ممکن است فرصت‌هایی محدود برای شرکت‌های ایرانی در برخی بازارهای منطقه‌ای ایجاد کند.
ب. تهدیدها:
• کاهش قیمت نفت و مواد خام: ایران که به شدت وابسته به صادرات نفت و گاز است، از افت قیمت این محصولات آسیب می‌بیند.
• کاهش سرمایه‌گذاری خارجی: فضای نامطمئن اقتصادی و تجارت جهانی باعث می‌شود کشورهای دیگر تمایلی به سرمایه‌گذاری در اقتصادهای پرریسک مانند ایران نداشته باشند.
• افزایش نرخ ارز و تورم داخلی: کاهش درآمد ارزی حاصل از افت نفت، فشار بر ذخایر ارزی وارد می‌کند که می‌تواند منجر به جهش نرخ ارز و تورم در ایران شود.
نتیجه‌گیری نهایی :
سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ در ۲۰۲۵، موجی از بی‌ثباتی اقتصادی جهانی را ایجاد خواهد کرد. از تقویت دلار گرفته تا سقوط قیمت طلا و کامودیتی‌ها، از اختلال در زنجیره‌های تأمین جهانی تا تورم ناهمگن، این اقدامات پیامدهایی عمیق بر همه اقتصادهای دنیا داشتند.
برای کشورهایی مانند ایران، این تحولات هم فرصت و هم تهدید هستند، اما در کل، اقتصادهایی با زیرساخت ضعیف و وابستگی بالا به نفت، بیشتر در معرض آسیب قرار می‌گیرند. آینده اقتصاد جهان در گرو نحوه واکنش کشورها به این چرخش شدید در سیاست تجارت جهانی خواهد بود
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.