چند آمار از اداره نظارت بر نهادهای مالی بورس

بورس24 : مدیریت نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار، اعلام کرد، سازمان در سال گذشته با تمرکز بر تسهیل صدور مجوزها و تقویت نظارت پسینی، گام‌های مهمی در جهت توسعه بازار سرمایه برداشت.

در سال ۱۴۰۴، این مدیریت با تکمیل سامانه BI نظارتی و افزایش نظارت‌های هوشمند، به دنبال ارتقای شفافیت و کارایی نهادهای مالی است. در همین راستا خبرنگار بورس24  با محسن عرب زاده در خصوص جزییات این مهم گفت و گو کرد.

لطفاً در ابتدا در مورد مهم‌ترین اقدامات انجام شده توسط مدیریت نظارت بر نهادهای مالی در سال گذشته توضیح دهید.

همانطور که می‌دانید، وظیفه اصلی این مدیریت، صدور مجوز برای نهادهای مالی مختلف از جمله شرکت‌های تامین سرمایه، سبدگردان، مشاور سرمایه‌گذاری، پردازش اطلاعات مالی، رتبه بندی، سرمایه‌گذاری و هلدینگ است. در سال گذشته به طور مشخص، مجوز یک شرکت تامین سرمایه و موافقت اصولی چندین نهاد مالی دیگر صادر شد. همچنین، ۱۸ شرکت سبدگردانی مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس دریافت کردند و تعداد کل نهادهای مالی دارای مجوز سبدگردانی به حدود ۱۳۰ شرکت رسید. در سایر حوزه‌ها نیز مجوزهایی صادر شد، به طوری که تعداد شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه به ۳۰ شرکت افزایش یافت.

علاوه بر صدور مجوز، چه اقدامات توسعه‌ای دیگری در سال گذشته انجام شد؟

 یکی از مهم‌ترین اقدامات توسعه‌ای ما، اصلاح دستورالعمل شناسایی و ثبت نهادهای مالی بود که پس از جمع‌بندی، به کمیته تدوین مقررات ارسال شد. همچنین، دستورالعمل تاسیس و فعالیت گروه خدمات بازار سرمایه اصلاح و نهایی شد. علاوه بر این، دستورالعمل تاسیس و فعالیت سبدگردان نیز از بعد نظارت و بازرسی مورد بازنگری قرار گرفت.

در مورد کاهش زمان بررسی و صدور مجوزها، چه اقداماتی انجام شده است؟

مطابق با قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار، سازمان بورس موظف است مجوزهای تاسیس و فعالیت نهادهای مالی را ظرف ۳۰ روز صادر کند. خوشبختانه، این زمان در سال گذشته رعایت شد. با توجه به تسریع در روند بررسی درخواست‌ها، ما هیچ درخواست در صف بررسی نداریم و تمام درخواست‌ها پس از تکمیل مدارک توسط متقاضیان، در اسرع وقت بررسی و تعیین تکلیف می‌شوند.

لطفاً در مورد چشم‌انداز و برنامه‌های مدیریت نظارت بر نهادهای مالی برای سال ۱۴۰۴ توضیح دهید.

یکی از مهم‌ترین برنامه‌های ما در سال جاری، تکمیل و توسعه سامانه BI نظارتی بر نهادهای دارای مجوز سبدگردانی است. این سامانه که از حدود دو سال پیش در حال توسعه است، به ما امکان می‌دهد نظارت جامع و کاملی بر عملکرد این نهادها داشته باشیم. در سال گذشته، با استفاده از گزارش‌های این سامانه، موارد عدم رعایت مقررات شناسایی و به هیئت رسیدگی به تخلفات ارجاع شد. پس از بررسی در هیئت، آرایی صادر شد که پس از تجدید نظر در هیئت مدیره، قطعی شدند. جرایم نقدی از حداقل ۱۰ میلیون تومان تا حداکثر ۲۵۰ میلیون تومان برای شرکت‌ها و اعضای هیئت مدیره متخلف در نظر گرفته شد. علاوه بر این، در چند مورد، سلب صلاحیت اعضای هیئت مدیره و مدیرعامل نیز به مدت یک یا دو سال اعمال شد.

لطفاً در مورد برخی از تخلفاتی که توسط نهادهای مالی دارای مجوز سبدگردانی در سال گذشته رخ داده و احکام صادره توضیح دهید.

در سال گذشته، مواردی از عدم رعایت مقررات توسط برخی از نهادهای مالی دارای مجوز سبدگردانی مشاهده شد. به طور مشخص، احکامی مبنی بر ممنوعیت صدور کد سبد اختصاصی (PRX) برای مشتریان جدید برای چند مجموعه و شرکت صادر شد. همچنین، رای قطعی تعلیق سه ساله مجوز فعالیت سبدگردانی برای یک شرکت صادر شد. این موارد، خروجی گزارش‌هایی بود که همکاران ما در اداره بازرسی از طریق سامانه BI نظارتی به مرجع رسیدگی به تخلفات ارائه کردند.

برنامه‌های مدیریت نظارت بر نهادهای مالی برای سال ۱۴۰۴ در زمینه نظارت بر این نهادها چیست؟

برنامه ما در سال ۱۴۰۴، مانند سال گذشته، بر کاهش کنترل های پیشینی و افزایش نظارت‌های پسینی متمرکز است. صدور مجوزهای تاسیس و فعالیت نهادهای مالی بر اساس دستورالعمل‌ها و شرایط موجود انجام خواهد شد، اما نظارت پس از صدور مجوزها افزایش خواهد یافت. در دو سال گذشته نیز این روند به همین ترتیب بوده و نظارت‌ها به طور مداوم در حال افزایش است. سامانه BI نظارتی نیز در این زمینه به ما کمک می‌کند تا نظارت دقیق‌تری داشته باشیم و از وقوع تخلفات جلوگیری کنیم.

در مورد ادعای برخی از فعالان بازار سرمایه مبنی بر وجود انحصار در صدور مجوزها، به ویژه در حوزه سبدگردانی، چه پاسخی دارید؟

آمار و ارقام موجود این ادعا را رد می‌کند. در حال حاضر، ۱۳۰ نهاد مالی دارای مجوز سبدگردانی در کشور فعال هستند و در صورت وجود شرایط لازم، مجوزهای جدید نیز صادر خواهد شد. با توجه به این تعداد مجوز و وجود ۱۲۰۰ نهاد مالی در کل بازار سرمایه، ادعای انحصار بی‌معنی است. در سال ۱۳۹۸، تنها ۲۷ شرکت سبدگردانی وجود داشت، بنابراین رشد قابل توجهی در این حوزه رخ داده است. اکنون، حوزه سبدگردانی به یک بازار رقابتی تبدیل شده است که نهادهای مالی در آن به ارائه بهترین خدمات به مشتریان خود در چارچوب قوانین و مقررات می‌پردازند.

آماری در مورد دارایی تحت مدیریت (AUM) شرکت‌های سبدگردانی ارائه می‌دهید؟

در حال حاضر، ۱۵۰ هزار میلیارد تومان دارایی تحت مدیریت نهادهای مالی دارای مجوز سبدگردانی در سبدهای اختصاصی (PRX) قرار دارد. حدود ۵۵۰۰ سبد اختصاصی نیز در این حوزه صادر شده است. این آمار نشان‌دهنده حجم قابل توجه فعالیت شرکت‌های سبدگردانی در بازار سرمایه است.