رقابت بر سر اصلاح شورای امنیت سازمان ملل

بورس24 :  شکل‌گیری نظم جهانی متفاوت و مراکز تصمیم گیری جدید از ویژگی های دوران حاضر است.

ساختار بین المللی در حال تجربه تغییرات عمیقی است و این تغییرات ساختاری باعث شده جهان غرب به ویژه ایالات متحده آمریکا اقداماتی اتخاذ کنند تا تسلط خود را تا جای ممکن حفظ نمایند. 

در این راستا آن ها از سازمان های بین المللی مختلفی بهره می گیرند تا بر کشورهایی که در پی سیاست گذاری مستقل هستند، فشاری فزاینده وارد نمایند. 

یکی از این اقدامات طی سال های اخیر تلاش آن ها برای ایجاد تغییرات در شورای امنیت سازمان ملل بوده است تا بتوانند نفوذ بیشتری در آن پیدا کرده و از تاثیر رای کشورهایی همچون چین و روسیه تا جای ممکن بکاهند. ابتکاراتی که ایالات متحده برای این هدف ارائه کرده شامل کشورهای "جنوب جهانی" و کشورهای در حال توسعه همچون ایران نمی شود.

در همین راستا آمریکا همواره در پی همراه نمودن سازمان ملل متحد با سیاست های خود است. همین سیاست در درجه نخست با خواسته های مردم آمریکا برای اولویت داشتن مشکلات داخلی این کشور هم تناقض دارد، چه برسد به هدف اولیه از تشکیل سازمان ملل که در واقع بی طرفی در رسیدگی و رفع مشکلات جهانی بوده است. 

سیاست خارجی غیرمسئولانه ایالات متحده آمریکا و سواستفاده آن ها از نفوذشان در این نهادها به ویژه در مسائل مربوط به حل و فصل صلح آمیز جنگ ها باعث افزایش عدم اعتماد جامعه جهانی به نهادهای بین المللی، اثر و مشروعیت آن ها شده است.

آمریکا به همراه متحدانش یعنی انگلیس و فرانسه در شورای امنیت سازمان ملل همچون یک "بلوک یکدست" حضور یافته و از رویه معروف "وتوی مخفی" استفاده می کنند. به این ترتیب بدون این که به طور رسمی یک تصمیم را وتو کنند، اکثریتی مخالف جهت توقف آن شکل می دهند. 

از آغاز درگیری ها در غزه، دقیقا همین وتوی آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل از رسیدن به یک آتش بس جلوگیری کرده تا هر روز بیشتر شاهد فجایع انسانی در این منطقه باشیم.

هیات آمریکا از 7 اکتبر 2023 تاکنون 5 بار از حق وتوی خود استفاده کرده تا اسرائیل به خاطر اقدامات وحشیانه خود در نواز غزه مسئول شناخته نشود. از سال 1972 میلادی تاکنون، آمریکا 45 بار از حق وتوی خود استفاده کرده تا اسرائیل را از پاسخگویی بخاطر جنایاتش نجات دهد. طی این سال ها اسرائیل در برابر چشمان جهانیان انواع و اقسام جنایت از جمله قتل عام دست جمعی، تجاوز، غارت و حمایت از تروریسم را انجام داده است. 

حالا ایالات متحده با این سابقه در پی این است تا ساختار شورای امنیت را بیش از پیش به سوی سیاست های خود و متحدانش تغییر دهد. به گزارش رویترز، واشنگتن مدت هاست در تلاش است تا کشورهای هم جهت با خود همچون آلمان، ژاپن و هند را به عضویت کامل شورای امنیت درآورد. 

از سوی دیگر اما خبرگزاری ریانووستی روسیه گزاش داده که مسکو و پکن در تلاش هستند تا حضور کشورهای دوست خود به ویژه از میان کشورهای درحال توسعه را در این شورا تقویت کنند. این رویکرد بیشتر نزدیک به نگاه چندجانبه گرایانه و البته تقسیم دقیق تر قدرت و نفوذ در میان کشورهاست. جمهوری اسلامی ایران یکی از کشوررهایی است که روسیه و چین از حضورش در شورای امنیت سازمان ملل استقبال می کنند. 

این رویه به این ترتیب خواهد بود که چند کشور جدید با حق وتو به شورای امنیت سازمان ملل افزوده می شوند در حالیکه کشورهای عضو فعلی همچنان حقوق خود را حفظ خواهند نمود. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، گامی مهم در راستای تصمیم سازی متعادل و حفاظت از منافع کشورهایی که در اقلیت هستند برداشته می شود. 

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد هم از ضرورت ایجاد تغییرات در ترکیب شورای امنیت سخن گفته است. او تاکید کرده که ترکیب فعلی پس از پایان جنگ جهانی دوم شکل گرفته و حالا بازتاب دهنده واقعیت های جهان امروز نیست و به همین دلیل مشکل مشروعیت دارد. گوترش اما درباره کشورهای پیشنهادی برای عضویت در این نهاد امنیتی و داشتن حق وتو سخنی نگفته است. 

این در حالی است که جهان طی دهه‌های اخیر شاهد شکل گیری موفق نهادهای فراملی و فراگیر بوده است. دقیقا از چنین روش هایی در سایر نهادهای بزرگ بین المللی همچون بریکس و سازمان همکاری شانگهای استفاده می شود. حضور فعالانه کشورهای جنوب جهانی در این سازمان ها یک نمونه بارز از همزیستی هماهنگ در میان کشورهایی است که در صدد یافتن راه حل های مناسب و غیرسیاسی برای بحران های حاضر جهان هستند. 

شورای امنیت سازمان ملل همین حالا هم در قبضه نفوذ کشورهای غربی است. در واقع باید با افزوده شدن بازیگران جدید به ویژه از میان قدرت های نوظهور، نوعی تعادل در آن ایجاد نمود و بتوان راهکارهایی عادلانه برای بحران های جهانی ارائه نمود. اما این چیزی نیست که کشورهای غربی و واشنگتن پذیرای آن باشند.

برای آنها هر حرفی تنها زمانی حق است که با امضای خودشان همراه باشد!