سیاست‌های محرک اقتصادی جدید چین: چشم‌اندازی برای تقویت رشد و تثبیت بازارها

زهرا ونائی کارشناس تحلیل سبدگردان اندیشه صبا: چین، به‌عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان با تولید ناخالص داخلی (GDP) معادل 17.73 تریلیون دلار در سال 2023، در پی چالش‌های اقتصادی اخیر، مجموعه‌ای از سیاست‌های محرک اقتصادی را به‌منظور تقویت رشد و تثبیت بازارها اعلام کرده است. این بسته اقتصادی شامل اصلاحات ساختاری در بازار املاک، سیاست‌های پولی جدید و اقدامات حمایتی در بازار سرمایه است. هدف اصلی این اقدامات، تحریک تقاضای داخلی، کاهش بار مالی بر خانوارها و شرکت‌ها و تقویت احساسات بازار است.

بازار املاک

بخش املاک یکی از ارکان اصلی اقتصاد چین به شمار می‌آید و در سال‌های اخیر با مشکلاتی از جمله انباشت موجودی املاک خالی و کاهش تقاضا مواجه بوده است. طبق گزارش‌ها، در نیمه اول سال 2023، موجودی املاک خالی به 65 میلیون واحد رسید. به‌منظور حل این مشکلات، اقدامات متعددی در این بسته اقتصادی گنجانده شده است:

• کاهش نرخ بهره وام‌های مسکن موجود: یکی از مهم‌ترین اقدامات، کاهش نرخ بهره وام‌های مسکن قبلی به سطوح نرخ‌های جدید است. این تغییر حدود 50 واحد پایه (bp) کاهش در نرخ بهره وام‌های موجود ایجاد کرده و تخمین زده می‌شود که حدود 50 میلیون خانوار چینی از این اقدام بهره‌مند شوند. صرفه‌جویی حاصل از این اقدام، سالانه به حدود 160 میلیارد یوان (معادل 22.5 میلیارد دلار) خواهد رسید.
• کاهش پیش‌پرداخت خرید خانه دوم: کاهش پیش‌پرداخت خرید خانه دوم به 15 درصد، مشابه خرید خانه اول، از دیگر اقدامات برجسته در این بسته است. این تغییر می‌تواند تقاضا برای خرید خانه دوم را 25 درصد افزایش دهد و فشار بر بازار املاک خالی را کاهش دهد.
• حمایت مالی برای کاهش موجودی املاک خالی: بانک مرکزی چین (PBOC) حمایت مالی بیشتری را برای کاهش موجودی املاک خالی در نظر گرفته است. طبق این اقدام، PBOC اکنون 100 درصد از اصل وام‌های بانکی واجد شرایط را پوشش می‌دهد، در حالی که این نسبت پیش از این تنها 60 درصد بود. پیش‌بینی می‌شود این اقدام به کاهش 35 درصدی موجودی املاک خالی منجر شود.

سیاست‌های پولی

این سیاست‌ها به‌منظور تحریک نقدینگی و کاهش فشار بر بانک‌ها و خانوارها طراحی شده‌اند:

• کاهش نرخ ریپو 7 روزه: کاهش نرخ ریپو به 1.5 درصد که به کاهش هزینه‌های تأمین مالی کوتاه‌مدت کمک می‌کند.
• کاهش نرخ ذخیره قانونی بانک‌ها: کاهش نیم درصدی نرخ ذخیره قانونی بانک‌ها، که به افزایش 1 تریلیون یوان (معادل 142 میلیارد دلار) نقدینگی کمک خواهد کرد که می‌تواند به افزایش وام‌دهی و تقویت رشد اقتصادی کمک کند.

همچنین بانک مرکزی چین اعلام کرده است که بسته به شرایط بازار، ممکن است تا پایان سال 2024 اقدامات انبساطی بیشتری را در نظر بگیرد.

بازار سرمایه

بخش دیگری از این بسته به تقویت بازار سرمایه چین اختصاص دارد که با مشکلاتی همچون کاهش تقاضا و افت ارزش سهام مواجه است:

• تسهیلات سوآپ 500 میلیارد یوانی: این تسهیلات برای شرکت‌های واجد شرایط، صندوق‌ها و شرکت‌های بیمه در نظر گرفته شده است تا از منابع بانک مرکزی چین  برای تقویت سرمایه‌گذاری‌ها استفاده کنند.
• تسهیلات ویژه 300 میلیارد یوانی: بانک‌های چینی با استفاده از تسهیلات ویژه 300 میلیارد یوانی (معادل 43 میلیارد دلار) قادر خواهند بود به شرکت‌های بورسی وام بدهند و به سهامداران عمده کمک کنند تا سهام خود را بازخرید کنند. این اقدام به‌منظور تثبیت بازار سهام و تقویت اعتماد سرمایه‌گذاران انجام شده است.

پروژه‌های زیرساختی

یکی دیگر از بخش‌های مهم این بسته، افزایش بودجه دولت برای پروژه‌های زیرساختی به میزان ۳۰۰ میلیارد یوان (حدود ۴3 میلیارد دلار) است. این بودجه شامل پروژه‌های بزرگ حمل و نقل، انرژی‌های تجدیدپذیر و ساخت‌وساز است که با هدف ایجاد شغل‌های جدید و تحریک تقاضای داخلی طراحی شده‌اند. در سال‌های اخیر، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها یکی از عوامل کلیدی رشد اقتصادی این کشور بوده است. در سال ۲۰۲۳، چین بیش از ۲۵۰۰ کیلومتر خطوط ریلی جدید احداث کرد و تا سال ۲۰۲۴ هدف دارد که این عدد به ۳۰۰۰ کیلومتر برسد.

تاثیرات جهانی

با وجود این بسته‌های حمایتی، تحلیلگران هشدار می‌دهند که تنها تزریق نقدینگی نمی‌تواند تمامی چالش‌ها را حل کند. کاهش تقاضای جهانی برای کالاهای چینی و فشارهای ناشی از افزایش نرخ بهره در کشورهای غربی همچنان بر صادرات چین تأثیر منفی می‌گذارد. به‌عنوان مثال، صادرات چین به ایالات متحده و اتحادیه اروپا در نیمه اول سال 2024 بیش از 10 درصد کاهش یافت.

اما افزایش تقاضا برای مواد اولیه از جمله فلزات می‌تواند قیمت این کالاها را در بازارهای جهانی افزایش دهد. برای نمونه، قیمت مس در سه‌ماهه سوم سال 2024 حدود 15 درصد افزایش یافت و پیش‌بینی می‌شود با اجرای بسته محرک، این روند ادامه یابد. همچنین، سرمایه‌گذاری چین در انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند تقاضا برای فلزاتی مانند لیتیوم و نیکل را افزایش دهد که این موضوع تأثیرات مثبتی بر بازارهای جهانی خواهد داشت.

منابع

https://www.biznews.com/global-investing/2024/09/24/china-stimulus-package-revive-economy

https://www.channelnewsasia.com/east-asia/china-unveils-fresh-stimulus-boost-economy-banks-interest-rate-4627046

https://www.bloomberg.com/news/features/2024-09-24/china-s-sweeping-stimulus-package-buys-economy-time-but-won-t-end-slump#:~:text=Xi%E2%80%99s%20Economic%20Adrenaline%20Shot%20Is%20Only