نخستین واکنش رسمی شورای بورس به ماجرای وام

بورس24 - ماجرای اعطای وام‌ های میلیاردی به اعضای هیئت مدیره سازمان بورس، زنگ خطری جدی برای شفافیت و عدالت در این نهاد حساس به صدا درآورده است. تصمیم‌گیری در خصوص چنین موضوع مهمی در شورای عالی بورس  بدون اطلاع ‌رسانی عمومی و به صورت مخفیانه، نه تنها به اعتماد عمومی خدشه وارد می ‌کند، بلکه شائبه فساد و تبعیض را نیز تقویت می‌نماید.

سوال اینجاست چرا مصوبات شورای عالی بورس )به جز نکات محرمانه (به جزئیات پس از هر جلسه افشاء نمی‌شود؟

شاید اگر عموم فعالان بازار از این موضوع باخبر بودند، ظن اینکه ، پرداخت وام‌های کلان به مدیران، در حالی که برای سایر کارکنان تسهیلات بانکی معمول در نظر گرفته شده، تبعیضی آشکار است را به وجود نمی‌آورد.

شاید این پنهان‌کاری در خصوص جزئیات وام‌ها، از جمله مبلغ، مدت زمان، نرخ سود و افراد دریافت‌کننده، به شدت به شفافیت خدشه وارد نمی‌کرد و سوالات بسیاری را در ذهن افکار عمومی ایجاد نمی‌کرد.

آیا اینکه نهادهای مالی از این سیاست دوگانه بین خودشان و  اعضای هیئت مدیره شکایت داشته باشند، غیر طبیعی است؟

آیا در این شرایط بازار ، با این حجم از نوسانات و بی‌ثباتی،  اعطای وام و مجوز آن از سوی شورای عالی بورس امری واجب بود؟

گرچه در اصل ماجرا فرقی نیستی اما، در این ماجرا احسان خاندوزی وزیر اقتصاد وقت که به عنوان  رئیس شورای عالی بورس   چه میزان مقصر است؟ آیا رئیس کل بانک مرکزی که در جلسات شورا به تعداد انگشتان یک دست هم شرکت نکرده، سهمی دارد؟

احسان دشتیانه عضو شورای عالی بورس، در خصوص جزئیات این مصوبه اخیر شورا به بورس24 توضیح می دهد:

با توجه به اینکه شورای عالی بورس مسئول تعیین حقوق و مزایای اعضای هیئت مدیره سازمان است و این شورا نیز خود مصوباتی در خصوص تسهیلات اعضای هیئت مدیره داشته است، خواهشمندیم در مورد نحوه تعیین این حقوق، مزایا و تسهیلات توضیحاتی ارائه فرمایید. آیا این رویه در سایر نهادهای اقتصادی نیز معمول است؟

شورای عالی بورس به عنوان نهاد ناظر بر بازار سرمایه، مسئولیت تعیین چارچوب کلی حقوق و مزایای اعضای هیئت مدیره سازمان بورس را بر عهده دارد. این مصوبات با هدف ایجاد شفافیت و رعایت اصول عدالت در پرداخت‌ها صورت می‌گیرد. لازم به ذکر است که این رویه تنها مختص سازمان بورس نبوده و در بسیاری از نهادهای اقتصادی دیگر نیز رویه‌ای مشابه وجود دارد.

آیا اعضای هیئت مدیره سازمان بورس در تعیین حقوق و مزایای خود دخالتی دارند و یا این تصمیم‌گیری به طور کامل بر عهده شورا است؟ همچنین، آیا می‌توان گفت که اعطای تسهیلات به اعضای هیئت مدیره امری متداول در سازمان بورس است؟

اعضای هیئت مدیره در تعیین حقوق و مزایای خود نقشی ندارند و این تصمیم‌گیری صرفاً بر عهده شورای عالی بورس است. در خصوص تسهیلات نیز باید گفت که اعطای تسهیلات به اعضای هیئت مدیره بر اساس مصوبات شورا و با رعایت ضوابط و مقررات صورت می‌گیرد. این امر با هدف حمایت از نیروی انسانی متخصص و جلوگیری از تضعیف انگیزه آن‌ها انجام می‌شود.

برخی از منتقدین معتقدند که شفافیت کافی در خصوص مصوبات شورای عالی بورس وجود ندارد. نظر شما در این خصوص چیست؟ آیا انتشار عمومی مصوبات شورا را به منظور افزایش شفافیت مفید می ‌دانید؟

ما نیز بر اهمیت شفافیت در تمامی امور تاکید داریم. انتشار عمومی برخی از مصوبات شورا می‌تواند به افزایش اعتماد عمومی کمک کند. البته باید توجه داشت که برخی از مصوبات به دلیل ماهیت محرمانه آن‌ها قابل انتشار نیست. اما در مجموع، ما تلاش می‌کنیم تا حد امکان شفافیت را در تصمیم‌گیری‌های خود رعایت کنیم.

در خصوص تغییر اعضای هیئت مدیره سازمان بورس و برخی شایعات در مورد مقاومت در برابر این تغییرات، چه توضیحی دارید؟ آیا تاکنون جلسه شورای عالی بورس برای بررسی این موضوع تشکیل شده است؟

تاکنون جلسه شورای عالی بورس برای بررسی تغییرات در هیئت مدیره سازمان بورس تشکیل نشده است. تغییر اعضای هیئت مدیره بر اساس قانون و ضوابط مشخص صورت می‌گیرد و هرگونه تصمیم‌گیری در این خصوص با رعایت این قوانین انجام خواهد شد. شایعات مطرح شده در این زمینه فاقد هرگونه پایه و اساس است.اساسا قانون اوراق بهادار می‌گوید اعضای هیئت مدیره سازمان برای مدت ۳۰ ماه انتخاب می‌شوند اگر در این ۳۰ ماه خودشان استعفا بدهند اعضای شورا عضو جدید هیئت مدیره را منصوب می ‌کنند.

برخی افراد معتقدند که افشای نامه‌های محرمانه نهادهای نظارتی کاری اشتباه است. نظر شما در این خصوص چیست؟ آیا انتشار مصوبات شورا با افشای نامه‌های محرمانه تفاوت دارد؟

افشای نامه‌های محرمانه نهادهای نظارتی می‌تواند به اعتبار این نهادها آسیب برساند و به روند رسیدگی به تخلفات لطمه وارد کند. اما انتشار مصوبات شورا که به صورت قانونی و پس از طی مراحل تصویب به تصویب رسیده است، با این موضوع متفاوت است.

برخی از کارشناسان معتقدند که تغییر دولت‌ها می‌تواند بر ترکیب اعضای هیئت مدیره سازمان بورس تاثیرگذار باشد. نظر شما در این خصوص چیست؟ آیا تغییر دولت ‌ها به معنای تغییر اجباری اعضای هیئت مدیره است؟

تغییر دولت‌ها می‌تواند بر سیاست‌های کلی کشور و از جمله سیاست‌های بازار سرمایه تاثیرگذار باشد. اما این به معنای تغییر اجباری اعضای هیئت مدیره نیست. اعضای هیئت مدیره بر اساس قانون و ضوابط مشخص انتخاب می‌شوند و تا پایان دوره مسئولیت خود به کار خود ادامه می‌دهند.

از لحاظ انضباطی اعطای وام مزبور چه ایرادی داشته است؟و آیا آرای انضباطی خاصی در این خصوص مثل ماجرای ماینرهای شرکت بورس صادر می شود؟

نه اصلا بحث انضباطی وجود  ندارد ، تسهیلاتی را شورا برای هیئت مدیره مصوب کرده است، که باید پرداخت شود اصلا جنبه انضباطی و خلاف قانون ندارد.مدیران میانی بانک‌ها و صنایع مادر و بزرگ  همین مبالغ را تسهیلات ، از بانک‌های طرف آن سازمان  یا خود سازمان دریافت می کنند که اصلا جنبه انضباطی ندارد.

گفته می شود در پی افشای نامه مزبور شب گذشته کل هیات مدیره بورس استعفا داده اند؟آیا درست است؟

نه من چنین خبری را نشنیده‌ام.

ایا شما برای سقف حقوق شأنیتی قائل هستید یا نیستید، اگر نیستید، چرا برای کارکنان سازمان سقف پرداخت تعیین کردید؟اگر هستید، چرا با این مصوبه سقف حقوق رو دور زده اید؟مگر قانون سقف حقوق نمی گوید تحت هر عنوانی نباید به مدیر بیش از سقف داد؟وام چند میلیاردی یعنی عملا سود ماهی ۶۵ میلیونی به رئیس سازمان،که تقریبا معادل حقوق یک مدیر دولتی است!

سازمان بورس یک سازمان غیر دولتی است و تابع قانون بودجه برای سقف و حقوق نیست. همانطور که من شنیده‌ام در دوره آقای دژپسند که رئیس شورا بودند، پیشنهاد دادند که به صورت داوطلبانه سقف حقوق‌ مشخص شود ، تا موضوع حقوق‌های نجومی در سازمان رعایت شود، ولی یک واقعیتی وجود دارد مدیران به دلیل محدودیت ها در معاملات و حقوق های کم به نهادهای مالی مهاجرت می کنند و  در بخش خصوصی خودشان فعالیت می‌کنند تا درآمد چند برابر دریافت کنند، با این مصوبه شورا هدف این بود که تعادل بین حقوق ها و انگیزه سازمانی بیشتر شود.

سازمان بورس به عنوان یک نهاد حساس و پیچیده، نیازمند نیروهای متخصص و با تجربه است. برای جذب و حفظ این نیروها، ارائه انگیزه‌های مالی مناسب امری ضروری است. تسهیلات اعطایی به اعضای هیئت مدیره نیز با همین هدف در نظر گرفته شده است و در مقایسه با سایر سازمان‌ها و بنگاه‌های اقتصادی، عدد قابل توجهی نیست.

چرا هیات مدیره به صورت مخفیانه وام از سازمان دریافت کردند و این تسهیلات را از بانک دریافت نکردند؟ آیا ترس از افشای مدارک بود؟

اگرچه این امکان وجود دارد که برخی از سازمان‌ها از طریق بانک‌ها به صورت غیررسمی به مدیران خود تسهیلات اعطا کنند، اما مصوبه شورای عالی بورس به صورت رسمی و قانونی تصویب شده است و تمام جوانب آن مورد بررسی قرار گرفته است.

حداکثر عمر اعضای هیات مدیره چقدر است و چقدر تا پایان دوره ماموریت باقی مانده؟ چرا دوره وام ده ساله است؟اگر مدیر زودتر از ده سال به هر دلیلی سمت را ترک کرد، نباید وام رو سریعا تسویه کند؟شما چقدر به مدیر فرصت تسویه دادید؟بیش از زمان مسئولیت اش ؟ آیا به مفهوم این نیست که مدیر حتی بعد از مسئولیت ش به صورت غیر مستقیم  از منابع سازمان حقوق دریافت می‌کند؟

اعضای هیات مدیره برای پنج سال انتخاب می شوند و دوره رییس سازمان ۳۰ ماهه  است.فکر می‌کنم حدود ۲۴ ماه تا پایان ماموریت‌شان باقی مانده است.دوره عضویت در هیئت مدیره یک دوره محدودی است ولی اگر دوره آن تمام شود و بخواهد از آن سازمان خارج شود باید وام خود را تسویه کند.

وقتی به خاطر شرایط بازار در مورد کارمزد نهادهای مالی سیاست انقباضی اتخاذ می کنند،صنعت کارگزاری زیر فشار شدید است،چرا مدیران برای خودشان سیاست انبساطی اتخاذ می کنند؟ این وام در این شرایط بازار درست بود؟

این اصلا سیاست انبساطی نیست، اساسا سیاست نیست، این یک تسهیلات حقوق و مزایا برای اعضای هیئت مدیره سازمان است، ولی در مجموع شورا همیشه تاکید داشته است که باید از سازمان سیاستی اتخاذ شود که بدنه کارشناسی سازمان به دلیل مسائل معیشتی سازمان را رها نکنند و در بخش دیگری فعالیت کنند.  این  مصوبه را شورا تصویب کرده است نه خود سازمان. ولی فرمایش شما درست است بهتر بود که در شرایط فعلی از این کار صرف نظر می‌شد و  باتوجه به وضعیتی که‌ در بازار وجود دارد، این وام پرداخت نمی شد.

ایا انتشار چنین موضوعاتی باعث دامن زدن به بی اعتمادی عموم به بورس نمی شود؟در دولتی که شعار برگشت اعتماد به بورس می دهد، آیا این کار به کیان بورس آسیب نمی زند؟

درست است بله،  هر موضوع کوچکی می‌تواند  به یک موضوع رسانه‌ای بزرگ تبدیل شود و  ذهن را از اصل دلایلی مانند موضوعات اصلی مانند قیمت‌گذاری دستوری، ناترازی انرژی، معافیت‌های مالیاتی و غیره ، که بازار آسیب می‌بیند منحرف کند.