لزوم ادغام سهام شرکت ها

مجتبی فریدونی: قیمت هر کالا یا خدمات نشانه کیفیت آن کالا یا خدمت بوده و کیفیت نیز خود حاصل اعتبار ، اصالت و عملکرد مطلوب تولید کننده آن کالا یا خدمت است. قیمت سهام نیز از این قاعده مستثنی نیست و بیانگر اعتبار ، تاب آوری مالی ، کیفیت کالا و خدمات تولیدی و .....ناشر آن سهام است. یک دسته بندی کلی برای تفکیک اعتبار شرکت ها بورس هایی است که در آن پذیرفته شده و سهامشان مورد معامله قرار بگیرد . شرکت های تازه تاسیس ، با سرمایه کم و به لحاظ اقتصادی کوچک در بازارهای فرابورس پذیرفته می شوند و شرکت های برگتر و معتبرتر در بورس که هر کدام از این بورس ها خود نیز بازارها و تابلوهای مختلفی دارند که شرکت های پذیرفته شده در درون خود این بورس ها نیز رتبه بندی و تفکیک می شوند.

در دنیا هم تقسیم بندی مشابهی وجود دارد و یکی از معیارهای تشخیص سهام مرغوب از سهام کم ارزش ( یا به نقل از دکتر عبده در فرهنگ لغات مالی و سرمایه گذاری سهام صناری 1 ) یکی بازاری است که سهام شرکت در آن پذیرفته شده و  دیگری قیمت سهم است . در یک تقسیم بندی کلی در کتاب Penny Stocks از مجموعه کتاب های For Dummies  هر سهمی که قیمت آن زیر 5 دلار باشد در زمره سهام صناری ( کم ارزش ، بی بنیاد و.... هر اسم دیگری که مایل هستید روی آن بگذارید) دسته بندی می شود و  براساس مقررات 5550(a) بورس آمریکا حداقل قیمت یک دلار در نظر گرفته شده است . .نگاهی به سهام شرکت های معتبر در بورس NASDAQ  این گفته را تایید می کند. مثلا قیمت هرسهم اپل حدود 220 دلار و تسلا حدود 207 دلار است.

با این ذهنیت می توانیم نگاهی به قیمت سهم شرکت های معتبر ایرانی در بورس بیندازیم . در تاریخ نگارش این مطلب گرانترین سهم بورسی متعلق به پتروشیمی پردیس با قیمت 17142 تومان است که با قیمت دلار 60 هزار تومانی تقریبا معادل 28 سنت است. یعنی بر اساس معیارهای جهانی بهترین شرکت های بورسی ایران با بالاترین ارزش بازار مانند پتروشیمی خلیج فارس ( 694 تومان -1.15 سنت)، فولادمبارکه ( 418 تومان – 0.69 سنت ) و.... هم در زمره سهام Penny Stocks قرار می گیرند. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که مثلا مدیران فولاد مبارکه برای یک معامله تجاری یا جذب سرمایه گذار با شرکای خارجی وارد مذاکره می شوند و در اولین گفت و گوها اشاره می کنند که شرکت  پذیرفته شده در بورس (Listed) و دومین شرکت بزرگ بورسی به لحاظ ارزش بازار است . حالا اگر طرف خارجی از مدیران فولاد قیمت سهم آن ها را بپرسد کاملا در بهت فرو می رود چون قیمت سهم شرکتی که حدود 2 میلیارد دلار سوددهی داشته نباید زیر یک سنت باشد.

همانطور که گفتیم قیمت سهم نشان اعتبار و عظمت شرکت است و باید قیمت سهم هر شرکت منعکس کننده سهم آن شرکت از اقتصاد و صنعتی باشد که آن را نمایندگی می کند. اما چاره کار چیست ؟ در آمریکا کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) مشکلی کاملا  برخلاف بورس ما دارد. در آنجا به قدری قیمت برخی سهام بالاست که هم نقدشوندگی سهام را کاهش می دهد و هم اینکه اگر شخصی مثلا قصد خرید سهام اپل را داشته باشد با قیمت حدود 220 دلاری نمی تواند حتی یک سهم خریداری کند. برای رفع این مشکل شرکت ها اجازه دارند سهمشان را تجزیه کرده  و مثلا هر سهم را به 10 سهم تقسیم کنند که به این کار  Stock Split می گویند. با تجزیه سهام مشکلات ذکر شده بر طرف شده و معاملات سهم افزایش پیدا می کند . تکنیک مقابل این آن هم Reverse Stock Split  نام دارد که در فرآیند انجام آن تعدادبیشتری از سهام به یک سهم تبدیل می شود و هدف از آن می تواند بهبود وجهه شرکت، جلوگیری از اخراج شدن از یک بورس یا یازار، افزایش انگیزه برای خرید سهم و... باشد.

طی سال های اخیر به دلایل اقتصادی و مشکلات ناشی از تحریم ها بسیاری از شرکت ها زیان ده و متعاقب آن مشمول ماده 141 قانون تجارت شده وبرای فرار از عواقب آن روی به تجدید ارزیابی دارایی ها آورده اند که قیمت سهام آن ها بسیار کاهش داده و بعضا به زیر قیمت اسمی رسیده اند. خود قیمت اسمی سهام 100 تومانی نیز با مختصات اقتصادی حدود 50 سال پیش تعیین شده و با شرایط روز تطبیق نیافته است. قیمت سهم شرکتی  مثل ذوب آهن هم اکنون 36 تومان ( معادل شش صدم سنت) رسیده است که قیمت 70 سهم آن معادل قیمت یک آب معدنی کوچک است.

برای رفع این مشکل و بهبود وجهه شرکت های بورسی بهتر است شورای عالی بورس و مدیران سازمان بورس ادغام سهم شرکت ها را در دستور کار قرار دهند و با تعیین یک حداقل قیمت برای حضور در بورس ها و بازارهای مختلف نسبت به ادغام سهم ها اقدام کنند  . نکته دیگری که باید به آن توجه شود این است که هم اکنون هر کسی می تواند با مبلغ بسیار ناچیزی یک سهم از هر شرکتی را خریده ، وراد مجمع شود ، طلب هدیه و پذیرایی و ناهار کند و با ایجاد سر و صدا و حاشیه دنبال باج گیری باشد. قیمت منطقی سهم می تواند تاحدودی از این کار جلوگیری کند ولی سازمان بورس باید حدنصابی از سهم را برای حضور در مجمع تعیین کند تا اینگونه افراد نتوانند با هزار تومان بلیط ورود به مجمع را دریافت کنند.

1-Penny stocks