چگونه پول آمریکا فوتبال اروپا را کنترل می کند؟

این روزها بحث واگذاری باشگاه های استقلال و پرسپولیس به بانک ها ( مشخصا بانک های ملت و تجارت) موضوع داغ محافل فوتبالی و اقتصادی است. در حالیکه در سراسر دنیا و از جمله مهد فوتبال دنیا یعنی اروپا این بانک ها هستند که به دلیل جریان بسیار عظیم پول در فوتبال به دنبال پیدا کردن راهی برای ورود به فوتبال و درآمد زایی از آن هستند، در کشور ما این روند وارونه است و به دلیل جریان پول در بانک ها قرار است باشگاه های فوتبال کم درآمد و پر هزینه ( زیان ده) را به بانک ها بدهند تا از منابع مالی بانکها ارتزاق کنند. موضوعی که با مخالفت صریح سهامدارن عمدتا حقیقی این دو بانک روبرو شده ست. به همین بهانه قصد داریم نگاهی داشته باشیم به حضور بانک های بزرگ دنیا در فوتبال به ویژه فوتبال اروپا.

هر گلی که در لالیگا به ثمر می رسد گلدمن ساکس بیش از 170000 یورو درآمد کسب می کند و این تنها نوک کوه یخ است. در فوتبالی که یک کسب و کار چندین میلیارد دلاری است افرادی که کنترل پول را در دست دارند قدرتمندتر هستند و شروع به اعمال نفوذ می کنند. استادیوم رئال مادرید ، فروش چلسی ، بدهی بارسلونا و سوپر لیگ اروپا . هر کجا پول در فوتبال جریان داشته باشد بانک ها از جمله جی پی مورگان و گلدمن ساکس  خیلی از آن دور نیستند. پول قدرت می خرد. بانک های بزرگ آمریکا فوتبال اروپا را به عنوان یک بازار بکر می نگرند و هر کدام می خواهند سهمی از آن داشته باشند. همچنانکه باشگاه ها وام های بیشتری دریافت میکنند و در زیرساخت هایشان سرمایه گذاری می کنند این نفوذ بیشتر می شود.  بانک ها پیش از این تلاش کردند که با سوپر لیگ اروپا در ساختار فوتبال تغییر ایجاد کنند که با شکست مواجه شد. اکنون آن ها پولشان را وارد لیگ ها و باشگاه ها کرده اند.

کسب و کار فوتبال

پول همیشه چنین تاثیر و نفوذی در فوتبال نداشته است. اولین برنده توپ طلا دستمزد هفتگی فقط 15 پوند در هفته دریافت می کرد. حتی بسیاری از بازیکنان بزرگ شغل دوم داشتند.وقتی استوارت پیرس در سال 1985 به ناتینگهام فارست ملحق شد به عنوان برقکار هم مشغول کار بود. او حتی در روز مسابقه خدمات خودش را هم تبلیغ می کرد. قبلا باشگاه های فوتبال پول زیادی نداشتند. در دهه 1990 همه چیز تغییر کرد. تعدادی از بهترین باشگاهای انگلستان لیگ برتر را تشکیل دادند.این اقدام به باشگاهها اختیار بیشتری  در رابطه با حق پخش داد.آنها به صورت دسته جمعی قرارداد حق پخشی با شبکه تلوزیونی اسکای به مبلغ سالیانه 60 میلیون پوند منعقد کردند که نسبت به قرارداد قبلی 50 درصد افزایش داشت. یک شبه شرایط مالی فوتبال دگرگون شد.

باشگاه های فوتبال از سه منبع درآمد کسب می کنند : فروش بلیط ، قراردادهای تجاری و حق پخش. فروش بلیط روشی است که باشگاه ها به طور سنتی از آن درآمد کسب می کردند اما ظرفیت استادیوم رشد این درآمد را با محدودیت مواجه می کند.قراردادهای تجاری شامل اسپانسری پیراهن و شرکای تجاری هستند که درآمد حاصل از آنها با رشد مخاطبان فوتبال افزایش پیدا می کند. سابق بر این قراردادهای حق پخش کوچکترین بخش درآمدی بود اما با پیشرفت تکنولوژی بینندگان تلوزیونی فوتبال فزونی گرفت و خیلی سریع در سرتاسر جهان توسعه پیدا کرد. لیگ برتر انگلیس ادعا می کند که تقریبا 5 میلیارد بیننده در سرتاسر جهان دارد.ارزش حق پخش هم از این روند پیروی می کند. نه تنها در انگلیس بلکه در سرتاسر اروپا حق پخش به بزرگترین منبع درآمد باشگاه ها تبدیل شده است.مجموع درآمد پنج لیگ برتر اروپایی در کمتراز بیست سال 1000 درصد افزایش داشته اما بازی کردن در بالاترین سطح رقابت ها هزینه های زیادی را به همراه دارد.در سال 1984 میانگین درآمد یک بازیکن در بالاترین لیگ انگلیس حدود 25 هزار پوند در هفته بود اما امروز میانگین 3 میلیون پوند است. در حال حاضر باشگاه های اروپایی بیش از نیمی از درآمدشان را صرف پرداخت حقوق بازیکنان می کنند. هزینه خرید بازیکنان در بازار نقل و انتقالات هم طی ده سال گذشته افزایش پیدا کرده سه برابر شده است. مطالعات نشان می دهد هر چه باشگاه بیشتر هزینه می کند در لیگ امتیاز های بیشتری کسب می کند. این حقیقت تازه ای در فوتبال است. پول مساوی است با موفقیت.  بنابراین جایی که دسترسی بیشتری به پول وجود داشته باشد احتمالا موفقیت بیشتری هم وجود دارد. و شما از کجا می توانید پول به دست بیاورید؟ الیگارش های ثروتمند، صندوق های سرمایه گذاری دولتی یا بانک ها.

ظهور بانک های بزرگ

جی پی مورگان و گلدمن ساکس روی هم رفته دارایی‌هایی با ارزش تقریبی ۵ تریلیون دلار را کنترل می‌کنند. با این پول می‌شود اسکناس‌های یک دلاری را چید و به کره ماه رسید و باز هم ۲۵۰ میلیون دلار باقی می‌ماند. سرمایه‌گذاری‌های آنها از توپ تنیس تا موشک‌های دوربرد را در بر می‌گیرد. در سال‌های اخیر توجه آنها به فوتبال جلب شده است. استادیوم میلیارد دلاری رئال مادرید توسط جی پی مورگان تامین مالی شده است استادیوم جدید بارسلونا؟ جی پی مورگان و گلدمن ساکس. خرید منچستر یونایتد توسط جیم رتکلیف و تاد بولی که چلسی را خریداری کرد؟ خودتان می‌توانید حدس بزنید.

  در سال ۲۰۲۱ لالیگا توافقی با جی پی مورگان و شرکت خدمات مالی سی وی سی کپیتال انجام داد که ۲ میلیارد یورو دریافت کند و ۸ درصد از درآمدهایی حاصل از حق پخش را به مدت ۵۰ سال به آنها واگذار نماید. سی وی سی قرارداد مشابهی هم با لیگ یک فرانسه دارد. قبل از آن هم تلاش کردند توافقی را با بوندسلیگا انجام دهند که با اعتراض هواداران روبرو شد. این قرارداد دستیابی به منابع پولی آتی را برای باشگاه‌ها امکان‌پذیر می‌کرد. قراردادی ایده‌آل برای سرمایه‌گذاری بر روی موفقیت‌های آتی باشگاه‌ها. اما هواداران از این قرارداد راضی نبودند. این ترس وجود داشت که سهامداران خصوصی در حقوق تجاری لیگ صاحب منافعی شوند که قدرت باشگاه‌ها و اعضای آنها را تضعیف کند. بوندسلیگا در آینده تصمیمات خود را به نفع هواداران خواهد گرفت یا بانک‌ها؟

 بانک‌ها هم اکنون میلیاردها دلار در فوتبال اروپا سرمایه‌گذاری کردند ولی در ازای آن چه دریافت خواهند کرد؟

 چرا بانک‌ها عاشق فوتبال هستند؟

 جی پی مورگان وگلدمن ساکس مجاب شده‌اند که فوتبال اروپا کمتر از میزان واقعی ارزش گذاری شده است. منطق آن هم ساده است. پنج لیگ برتر اروپایی بیشترین هواداران در ورزش را داراند ولی با این حال درآمد آنها از لیگ حرفه‌ای فوتبال آمریکایی (NFL) کمتر است. لیگ‌های اروپایی در دو حوزه می‌توانند عقب ماندگی خود را جبران کنند: بلیط فروشی و حق پخش تلویزیونی. تعداد تماشاگران لیگ فوتبال آمریکایی به طور متوسط ۷۰ هزار نفر است در حالی که لیگ برتر انگلیس میانگین ۴۰ هزار تماشاگر را دارد. نه به این دلیل که لیگ فوتبال آمریکایی محبوب‌تر است بلکه به این خاطر که استادیوم‌های فوتبال در اروپا کوچکتر هستند. راه حل؟ استادیوم‌های بهتری ساخته شوند. بهتر بودن به معنی بزرگتر بودن نیست. استادیوم‌های جدید دارای چند کاربرد هستند که به باشگاه‌ها اجازه می‌دهند رویدادهای بیشتری را میزبانی کنند.  استادیوم جدید رئال مادرید یکی از نمونه‌های آن است.

نزدیک به ۲۰۰ میلیون نفر سوپر بول ( فینال NFL) در سال ۲۰۲۴ را تماشا کردند. سه برابر این تعداد هر ساله ال کلاسیکو را تماشا می کنند. میتوانید حدس بزنید کدامیک درآمد بیشتری از پخش تلویزیونی دارند؟ حق پخش تلویزیونی فوتبال اروپا کمتر از میزان واقعی ارزش گذاری شده است. پرداخت حق پخش تلویزیونی شاید در داخل کشورهای اروپایی دچار رکود شده باشد اما در سطح بین‌المللی به رشد خودش ادامه می‌دهد و به همین دلیل جی پی مورگان خواهان سهمی از درآمدهای حق پخش‌های آتی لالیگاست وبه  همین دلیل بانک‌ها درگیر استادیوم‌های جدید شده‌اند. تمام پیش‌بینی‌ها بر این موضوع تاکید دارند اما پول با ساز و کار و مقدماتی به دست می‌آید.

چگونه جی پی مورگان و گلدمن ساکس کنترل را در دست می گیرند؟

جی پی مورگان و گلدمن ساکس هم اکنون بخش بزرگی از فوتبال اروپا را تحت کنترل دارند. هرگاه باشگاهی برای فروش گذاشته می شود معمولا یکی از این دو بانک فرآیند فروش را در اختیار دارد. این یعنی اینکه آنها تصمیم می گیرند چه کسانی دعوت شوند ، با چه کسانی صحبت شود و چه زمانی؟  در حالیکه وعده بی طرفی می دهند با این حال بر تصمیم نهایی تاثیرگذار هستند. این تاثیرگذاری می تواند غیرمستقیم باشد. اکثر سهامداران احتمالی از این بانک ها درخواست وام می کنند. قبول یا رد این درخواست ها می تواند  مشخص کند چه کسی صاحب باشگاه می شود.

تصاحب یک باشگاه قدرت بیشتری همراه خودش می آورد. مالکان جدید می توانند راجع به قوانین جدید لیگ نظر و رای بدهند. آن ها می توانند قراراد حمایت مالی یا حق پخش را تایید و تصویب کنند و حتی قراردادی را که لیگ حق پخش سال های آینده را به جی پی مورگان بفروشد. روابط جدید می تواند روند فوتبال اروپا را دگرگون کند. اکنون لیگ ها و باشگاه ها به این بانک ها بدهکار هستند. بازپرداخت بدهی ها می تواند فشار را برای حداکثر کردن درآمدهایشان افزایش دهد. تصمیمات پیش ازآنکه در راستای  منافع هواداران یا بازیکنان و خواسته های آنها گرفته شود به نفع بانک اتخاذ خواهد شد.

با حضور این بانک های آمریکایی به عنوان مشاوران، باشگاه ها به یک کسب و کار ورزشی در آمریکا تبدیل شده اند تا با لیگ فوتبال امریکایی (NFL) و لیگ بسکتبال آمریکا  (NBA) رقایت کنند.این موضوع نحوه پیدا کردن اسپانسر باشگاه ها ، این که چه بازیکنانی را بخرند و حتی قراردادهایی که به بازیکنان ارائه میدهند را تغییر خواهد داد.چلسی اخیرا مدلی را انتخاب کرده که بازیکنان جوان را با قراردادهای قرضی باور نکردنی به خدمت می گیرد. این امر باعث می شود هزینه انتقال طی چند سال توزیع شود و هزینه های پیش پرداخت را کاهش دهد. استراتژی ای که از لیگ برتر بیسبال آمریکا به سرقت رفته است.منتقدان این روش را آمریکانیزه کردن فوتبال در نظر می گیرند. موضوعی که احساس معذب بودن به بسیاری از اروپایی ها می دهد.

اما این تاثیرگذاری فراتر از قراردادها و حق پخش است. سوپرلیگ را فراموش نکنید.در ابتدا این جی پی مورگان بود که تلاش کرد فوتبال اروپا را دگرگون کند. سوپر لیگ اروپا قصد داشت یک رقابت صعب الورود و مستقل برای بزرگترین باشگاه های اروپا ایجاد کند.این موضوع دو فایده داشت. اول اینکه در هر بازی نام یک تیم بزرگ وجود داشت که پول بیشتری ناشی از حق پخش تلوزیونی را تضمین می کرد و دوم اینکه بزرگترین تهدید برای ارزش این تیم ها- یعنی سقوط به دست پایین تر - را از بین می برد. واکنش منفی هواداران موجب  فرونشاندن این ایده شد.  اما این طرح هنوز هم پابرجاست. جی پی مورگان به تنهایی وارد عمل نشده بود. فلورنتینو پرز، خوان لاپورتا و آندرا آنیلی هم می خواستند فوتبال اروپا را تغییر دهند.

آن ها اعتقاد داشتند فوتبال کمتر از میزان واقعی ارزشگذاری شده و فکر می کنند میتوانند پول بیشتری از فوتبال به دست بیاورند. این ایده از بین نخواهد رفت به خصوص اگر سرمایه گذاری بیشتری از خارج از حوزه فوتبال وارد این رشته شود. همیشه فشار برای پیدا کردن روش هایی برای افزایش سرمایه گذاری وجود دارد. هرچه پول در فوتبال اهمیت بیشتری پیدا کند افرادی هم که مالک این کسب و کار هستند مهمتر خواهند شد.

منبع : کانال یوتیوب Athletic Interest

ترجمه و تالیف : مجتبی فریدونی