با نگاهی به وضعیت گروه بانکی در بورس، شاهد ضرر سهامداران این بخش به دلیل اعمال تحریم ها و برخی تصمیمات اقتصادی و سیاسی هستیم؛ ولی به مدد حوزه پرداخت و ابزارهایش، بانک های ایرانی همچنان می توانند خدماتی را ارائه و کارمزدهایی را دریافت کنند.
بورس24 : با نگاهی به وضعیت گروه بانکی در بورس، شاهد ضرر سهامداران این بخش به دلیل اعمال تحریم ها و برخی تصمیمات اقتصادی و سیاسی هستیم؛ ولی به مدد حوزه پرداخت و ابزارهایش، بانک های ایرانی همچنان می توانند خدماتی را ارائه و کارمزدهایی را دریافت کنند.
اما در این میان بانک مرکزی، نظام پرداخت جوان را همچون مهمان ناخوانده ای می بیند و هر از چندگاهی مقررات و قوانینی را البته با تاکید بر نظارت ولی متضاد و متعارض با منافع پرداخت یاری وضع و ابلاغ می کند به طوری که نقش خود را از رگولاتوری به شرکتی تجاری تغییر داده است.
بازیگران پول در بورس
بازار سرمایه ایران همچون سایر بورس های جهانی، 12 بانک دولتی و خصوصی و در گروه رایانه 18 شرکت پرداختی و پرداخت یار پذیرش کرده و نماد آن ها را در بورس و فرابورس مورد معامله قرار می دهد.
از آنجایی که حرکت سهام گروه بانکی ارتباط مستقیمی با نرخ ارز و تورم دارد اما تا حد زیادی از رخدادهای سیاسی نیز متاثر می شود؛ بنابراین طی چند سال اخیر، روزهای منفی بسیاری را تجربه کرده و جذابیت اولیه خود را برای سودآوری از دست داده است.
اما گروه رایانه به عنوان جان سخت های نرم بازار سرمایه، شرایطی دیگر را برای خود رقم زدند به طوری که از تحریم ها فرصت ساخته و با افزایش تعداد کاربران اینترنتی و تقاضای روز افزون به استفاده از خدمات مالی غیرحضوری، توانسته اند درآمد مطلوبی را از ابزاری های نوآورانه و روزآمد خود، کسب و حتی برای صنعت بانکداری به عنوان سرمایه حاشیه ای (کنترلی) امن، سودآوری داشته باشند.
کارشناسان بازار سرمایه معتقدند گروه رایانه شاید در نگاه اول نقش تعیین کننده ای در بازار سرمایه نداشته باشد، اما با بررسی موشکافانه‌تر درخواهیم یافت بسیاری از صنایع، کارخانجات و نمادها به این گروه از بابت خدمات و تراکنش ها نیازمند و متاثر هستند.
از سویی دیگر نماد پرداختی ها و پرداخت یارها آنچنان در سودسازی، پایدار بودند که تمامی عرضه های اولیه این حوزه در سال گذشته و فروردین سال جاری با استقبال سهامداران (تپسی) و رکودزنی(پی پاد) مواجه شده است.
البته این سودآوری و استقبال از نوآوران بورسی مختص به تازه واردها نیست بلکه تجارت الکترونیک پارسیان با نماد «رتاپ» در آخرین گزارش کدال، توانست از فعالیت خود درآمد ۳۴۸ میلیارد و ۷۰۴ میلیون تومان در اسفند ماه امسال درآمد کسب کند و با توجه به درآمد ۳۲۶ میلیارد تومانی در بهمن ماه، این نماد بورسی توانسته رشد فروش حدود ۱۰ درصدی را به دست آورد.
پرداخت الکترونیک سامان کیش نیز با سرمایه اسمی 1.1 هزار میلیارد تومانی، سه ماهه پایانی سال گذشته بالغ بر 1.1 هزار میلیارد تومان درآمد شناسایی کرد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل با رشد 25 درصدی همراه شد.
به‌پرداخت ملت از گروه رایانه، سال ۱۴۰۱ حدود سه هزار میلیارد و ۵۷۱ میلیارد تومان درآمد داشته و نسبت به سال قبل تر، ۱۳ درصد رشد را تجربه کرده که حدود ۵۷ درصد از این درآمد منوبط به خدمات شارژ بوده است.
همچنین ارتباط فردا به عنوان هلدینگ فین‌تک و لندتک و بازوی دیجیتال بانک آینده، فرآیند ثبت پذیرش در بازار سرمایه را سال ۱۴۰۱ به انجام رسانده و به زودی سهامش در فرابورس عرضه عمومی می‌شود. این شرکت ۱۱ ماهه منتهی به اسفند ماه سال ۱۴۰۱ بیش از ۱۲۰۰۰ میلیارد ریال درآمد و ۱۰۰۰ میلیارد ریال سود خالص به دست آورد.
مشروعیت بدون مقبولیت
هرچند بررسی نماد و صورت های مالی شرکت‌های حوزه پرداخت‌الکترونیک و رایانه حاکی از رشد سوددهی و بهبود حاشیه سود سازی دارد؛ اما رگولاتور از بابت نظارت چندان با آنها سازگاری نداشته و به عناوین گوناگون از حیث اینماد، کد مالیاتی، کارمزد و در نهایت رتبه بندی محدودیت هایی را تجربه کردند.
البته فعالان حوزه پرداخت و پرداخت یاری گمان می کنند شاید نهادهای نظارتی از شیوه کسب و کار این بخش چندان مطلع نبوده و psp ها را در مقابل پرداخت یارها قرار می دهند. بنابراین اصلاح این روابط توسط بانک مرکزی از اولویت و خواسته این دو بخش است.
همچنین کارشناسان مهم‌ترین چالش پرداخت‌یاری‌ها را ناقص‌الخلقه‌بودن آن ها می دانند و با تاکید بر این که از میانه‌های سال ۱۳۹۷ سند رسمی شکل‌گیری پرداخت‌یارها منتشر و نخستین قراردادها منعقد شد، امیدهایی در صنعت پرداخت کشور از تغییر فرایند خدمات‌دهی سنتی شرکت‌های انحصاری پرداخت و ایجاد فضای رقابتی تا امکان تغییرات در کارمزدهای نظام پرداخت شکل گرفت؛. اما این روزهای امید پایدار نبود و با شروع فعالیت‌های رسمی، تضاد منافع فین تک ها با رگولاتور نمایان شد.
نخستین تضاد منافع زمانی خود را نشان داد که شرکت‌های پرداخت‌یار موظف به انعقاد قرارداد با شرکت‌های انحصاری پرداخت برای اتصال به سوئیچ شاپرک بودند؛ یعنی میزان درآمد و نحوه تسویه و حتی سطح خدمت این کسب‌وکارهای نوپا در اختیار رقبای سنتی و انحصاری آنها قرار گرفته بود.
با اجباری‌شدن اینماد، امید به اینکه پرداخت‌یارها بتوانند به کسب وکارهای کوچک فعال در شبکه‌های اجتماعی خدماتی ارائه بدهند و کارمزدهای جزئی بگیرند، کاملاً از بین رفت و درآمدها به شرکت‌های psp جاری شد. فعالان این عرصه معتقدند اجباری‌شدن ای نماد هیچ دلیلی غیر از قوت بخشیدن به psp ها را مد نظر نداشته از این رو کارمزد تراکنش‌های آنها بیشتر می‌شود.
البته مدل کسب وکار و رقابت در این بازار نیز اشکالاتی دارد به طوری که طبق سند جامع پرداخت‌یاری، پرداخت‌یار برای دریافت مجوز می‌بایست از سمت یک شرکت psp معرفی شده و شرکت psp موظف بوده بر عملکرد پرداخت‌یار نظارت کند و در واقع «بالاسریِ پرداخت‌یار» باشد. این باعث می شود پرداخت‌یارها در بازار با شرکت‌های psp رقابت مستقیم داشته و نکته جالب‌تر اینکه برخی سرویس‌های پرداخت، توسط psp ها ارائه می شود و پرداخت‌یارها مجوز ورود به ابزار و خدمات مورد نظر را ندارند و این به نوعی رانت برای انحصار رگولاتور در نظام پرداخت الکترونیک کشور به شمار می رود.
امروزه و در قوانین بانک مرکزی، شرکت‌های پرداخت‌یاری به چشم استارتاپ ترسیم و همین نکته باعث می شود تا این کسب و کار از شبکه بانکی دور شده و اکوسیستم مالی از ابزارهای فناورانه و خدمات نوآورانه این بخش محروم باشد به طوری که گام های حمایتی بازار سرمایه که امروزه از فین تک ها و دانش بنیان های سودآور قوت گرفته با این قوانین کنونی رگولاتوری از حرکت باز مانده و ایست کند.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.