در سال های اخیر سهم شرکت های نوآفرین و فناور در فهرست شرکت های پذیرفته شده در بورس های جهان جهش قابل ملاحظه ای داشته و بزرگ ترین شرکت های پذیرفته شده در بورس ها را این شرکت ها تشکیل می دهند...
محمد مرفوع، مدیر کل تامین مالی و سرمایه گذاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری - در سال های اخیر سهم شرکت های نوآفرین و فناور در فهرست شرکت های پذیرفته شده در بورس های جهان جهش قابل ملاحظه ای داشته و بزرگ ترین شرکت های پذیرفته شده در بورس ها را این شرکت ها تشکیل می دهند.
ارزش این شرکت ها عمدتا بر مبنای دارایی های نامشهود و رشد آتی مورد انتظار آنهاست، نه دارایی های مشهود و فیزیکی. اخیرا در ایران هم شاهد درج شرکت پیشگامان فناوری و دانش آرامیس (تپسی) و انتشار امید نامه شرکت در سایت فرابورس ایران بودیم که صورت های مالی شرکت توجه تحلیلگران مالی را به خود جلب کرده است.
با توجه به تجربه نو بازار سرمایه کشور در مواجهه با این شرکتها و نحوه عمل بعضا متفاوت شرکتهای استارتآپی در اینخصوص، در این نوشته سعی میشود مبانی نظری گزارشگری مالی مذکور بر اساس استانداردهای حسابداری و اطلاعات منتشره تشریح شود.
از مجموع ۲.۲۶۳ میلیارد ریال داراییهای شرکت در پایان سال مالی ۱۳۹۹، مبلغ ۱.۶۴۳میلیارد ریال داراییهای شرکت (حدود ۷۳درصد کل داراییها) بهعنوان دارایی های نامشهود و مخارج انتقالی طبقهبندی شدهاند (صفحه ۱۲۱ امیدنامه).
این موضوع لزوم توجه استفاده کنندگان صورت های مالی به ماهیت اقلام مذکور را روشن می کند. استاندارد شماره ۱۷ حسابداری ملی (دارایی های نامشهود) که البته با نمونه مشابه بینالمللی تقریبا مطابقت دارد، شرایطی را برای به حساب دارایی منظورکردن مخارج مرتبط مشخص کرده است که احراز شرایط مذکور برای بسیاری از استارت آپ ها مشکل است.
از سوی دیگر طبق استاندارد حسابداری شماره ۳۴ در مواردی که برای یک معامله، رویداد یا شرایط، استاندارد حسابداری مشخص وجود نداشته باشد، مدیریت باید از قضاوت خود در تعیین و به کارگیری رویه حسابداری استفاده کند، بهگونهای که اطلاعات حاصله مربوط و قابلاتکا باشد. برای اعمال قضاوت مدیریت باید به قابلیت بهکارگیری منابع زیر بهترتیب اهمیت آنها توجه کنند:
•الزامات استانداردهای حسابداری که به موضوعات مشابه مربوط میپردازد و تعاریف معیارهای شناخت و مفاهیم اندازهگیری طبق مفاهیم نظری گزارشگری مالی (بند۱۰ استاندارد ۳۴).
همچنین مدیریت ممکن است آخرین بیانیههای سایر نهادهای تدوینکننده استاندارد را که از مفاهیم نظریه مشابهی برای تدوین استانداردهای حسابداری استفاده میکنند بهشرطیکه در تضاد با منابع مندرج در بند ۱۰ نباشد در نظر بگیرد (بند۱۱ همان استاندارد). با توجه به بندهای فوقالذکر و با توجه به مطابقت بخش قابلتوجهی از استانداردهای ملی با بینالمللی و برنامههای ایران در پذیرش استانداردهای مذکور در سالهای گذشته، ارجاع به استانداردهای بینالمللی در موارد چالشبرانگیز مفید خواهد بود.
استاندارد بینالمللی گزارشگری مالی شماره۱۵ (درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان) برای تمام قراردادهای با مشتریان بهاستثناء موارد قراردادهای اجاره، بیمه، ابزارهای مالی و مبادلات غیرپولی بین واحدهای تجاری کاربرد دارد.
•بندهای ۹۱ تا ۹۵ این استاندارد به مخارج مرتبط با قرارداد با مشتریان می پردازد. بر طبق بند ۹۱ و ۹۲ چنانچه واحد تجاری انتظار داشته باشد مخارج مختص دستیابی به قرارداد با مشتری را بازیافت کند، باید این مخارج را بهعنوان دارایی شناسایی کند. مخارج دستیابی به قرارداد به مخارجی اطلاق میشود که واحد تجاری بابت دستیابی به قرارداد با مشتری تحمل میکند و اگر این قرارداد بهدست نمیآمد این مخارج تحمل نمیشد (مثلا کمیسیون فروش).
• طبق بند ۹۳ در صورتی که مخارج دستیابی به قرارداد، چه قرارداد به دست آید یا خیر، تحمل شود باید در زمان وقوع به عنوان هزینه شناسایی شود مگر اینکه مخارج مذکور صرف نظر از بهدست آمدن قرارداد از مشتری قابل مطالبه باشد.
• بر طبق بند ۹۵ اگر مخارج تحملشده برای ایفای قرارداد با مشتری، در دامنه کاربرد استاندارد دیگری مثلا استاندارد موجودی کالا، املاک، ماشین آلات و تجهیزات یا دارایی نامشهود قرار نگیرد در صورت احراز تمام معیارهای زیر بهعنوان دارایی شناسایی می شود:
۱- مخارج مزبور بهطور مستقیم به یک قرارداد یا یک قرارداد پیش بینی شده که واحد تجاری می تواند آن را بهطور خاص تشخیص دهد، مرتبط باشد.
۲- مخارج مزبور، منابع واحد تجاری را که برای ایفای (یا تداوم ایفای) تعهدات عملکردی در آینده استفاده خواهد شد، افزایش دهد یا منابع جدیدی ایجاد کند.
۳- انتظار برود مخارج مذکور بازیافت شود.
طبق بند ۴ استاندارد فوقالذکر این استاندارد نحوه حسابداری یک قرارداد منفرد با مشتری را تعیین می کند اما طبق نظر سازمان حسابرسی به عنوان یک راهکار عملی امکان به کارگیری این استاندارد برای پرتفوی قراردادها هم وجود دارد (صفحه ۱۱۴ امیدنامه شرکت).
همچنین طبق بند۹۷ استاندارد، مخارجی که بهطور مستقیم به یک قرارداد مربوط است شامل موارد زیر است:
* دستمزد مستقیم.
* مواد مستقیم.
* تخصیص مخارجی که بهطور مستقیم به قرارداد یا فعالیت های قرارداد مربوط است.
* مخارجی که طبق قرارداد به وضوح از مشتری قابل مطالبه است.
* و سایر مخارجی که تنها به واسطه انعقاد قرارداد توسط واحد تجاری واقع میشود.
به علاوه طبق بندهای ۱۰۱ تا ۱۰۴ استاندارد بین المللی یادشده، شرکت باید زیان کاهش ارزش دارایی های یادشده در هر سال را بررسی و در صورت وجود شناسایی کند.
لذا استاندارد بین المللی گزارشگری مالی شماره۱۵ که از سال۲۰۱۸ لازمالاجرا شده است، ظرفیت احتساب مخارج انجامشده توسط استارتآپها را که در راستای دستیابی به قرارداد با مشتریان متحمل میشوند بهعنوان دارایی دارد.
در این راستا شرکت تپسی نسبت به انعکاس مخارج مرتبط با ایجاد، توسعه و تثبیت بازار در سرفصل مخارج انتقالی به دورههای آتی اقدام کرده و این مخارج را ۴ ساله مستهلک می کند.
مطابق استانداردهای حسابداری، مسوولیت تهیه صورت های مالی با هیات مدیره شرکت است و صورت های مالی ۲ سال اخیر شرکت توسط دو حسابرس مستقل معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار رسیدگی شدهاست و حتی درخصوص موضوع مزبور، حسابرس طی یک بررسی ویژه در قالب گزارش یافته های عینی اقدام به صدور گزارش جداگانه کرده است و در هیچ یک از گزارش های مزبور، نظر حرفه ای حسابرس، عدمتطابق رویه مورد عمل شرکت با استانداردهای حسابداری و یا مفاهیم نظری نبوده است.
ذکر این نکته ضروری است که بین گزارشگری دارایی های نامشهود و ارزشیابی آنها تفاوت قابل ملاحظه ای وجود دارد.
مطالب فوق درخصوص گزارشگری مالی اولین شرکت استارت آپی درج شده در تابلوی فرابورس که بخش قابل توجهی از دارایی های آنها را دارایی های نامشهود تشکیل می دهد، ارائه شد. در خصوص شرکت های فناوری محور، معمولا بین ارزش دفتری، ارزش ذاتی و ارزش بازار شرکت ها تفاوت قابل توجهی وجود دارد.
ویژگی هایی چون نوآور بودن، مقیاس پذیری، رشد و تغییرات سریع فناوری در جهان و ایران، استفاده از اینترنت و شبکه های اجتماعی برای گسترش کسبوکار و... می تواند انتظارات متفاوتی از ریسک و بازدهی این شرکت ها ایجاد کند و آنها را از سایر شرکت های پذیرش شده در بازار سرمایه متمایز می کند، لذا درخصوص ارزشگذاری این شرکت ها نیز ضروری است تا بحث های لازم توسط کارشناسان انجام گیرد.
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.