یک مقام فرابورس : دولت امروز هیچ اوراقی در بازار نفروخته...

بورس24 : بانک مرکزی با هدف مدیریت نرخ سود بین بانکی از توافق بازخرید اسلامی در عملیات بازار باز و اعتبارگیری قاعده‌مند بهره می‌برد، از سویی دولت می‌تواند حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان اوراق منتشر کند که از این میزان ۴۳ هزار میلیارد تومان در بورس انرژی و فرابورس ایران منتشر شده و به فروش رفته است.

از ابتدای مهر ماه جاری تاکنون ، دولت هیچ گونه اوراقی منتشر نکرده و هر آنچه در سامانه معاملات تحت عنوان اوراق نشان داده می شود،مربوط به عملیات بازار باز دولت است ؛ نه انتشار اوراق.

ندا بشیری سرپرست معاونت توسعه کسب‌وکار فرابورس ایران در خصوص آخرین تحولات انتشار اوراق دولت به خبرنگار بورس24 گفت: در ماده‌ واحده بودجه سالانه مربوط به دولت اجازه داده می‌شود برای تامین مالی تا سقف تعیین شده  80 هزار میلیارد تومان (کمی بیشتر و یا کمتر) اوراق منتشر کند که دولت نهایتاً تا این عدد مجوز انتشار اوراق را دارد و ممکن است به دلایلی از ظرفیت واگذاری دارایی‌های مالی استفاده نکند .

وی گفت: طبق بودجه سنواتی، دولت می‌تواند حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان اوراق منتشر کند که از این میزان ۴۳ هزار میلیارد تومان در بورس انرژی و فرابورس ایران منتشر شده و به فروش رفته است.

۴۳ همت اوراق به خزانه رسید

بشیری گفت: به بیان دیگر از ابتدای سال 1400 تا پایان شهریورماه به میزان ۴۳ همت اوراق مرابحه عام دولت و سلف موازی منتشر شده و به حساب خزانه واریز شده است، در این میان میزان فروش اوراق دولت در مهرماه نیز صفر بوده است.

او در خصوص نحوه معاملات و انتشار اسناد خزانه گفت: توجه داشته باشید که سیستم تامین مالی توسط اسناد خزانه اسلامی با سایر اوراق متفاوت است، زمانی که اسناد خزانه منتشر می‌شود، دستگاه‌های اجرایی این اسناد را به طلبکاران تخصیص می‌دهند چراکه اسناد خزانه اساساً بازار اولیه ندارد.

به گفته وی، پس از تخصیص اسناد خزانه اسلامی به پیمانکاران، پیمانکار این اسناد را در بازار به شخص دیگری می‌فروشد یعنی پولی به دولت داده نمی‌شود. اسناد خزانه به نوعی استمهال دولت است و به دولت در پرداخت بدهی خود به پیمانکاران مهلت داده می‌شود. بنابراین دولت اسناد خزانه را در بازار نمی‌فروشد بلکه به جای طلب، به پیمانکاران اسناد خزانه تخصیص می‌دهد و این اسناد ممکن است تا سررسید نزد آن ها نگهداری شده یا در بازار قبل از سررسید با تنزیل به فروش برسد. بنابراین وجه نقدی به حساب دولت واریز نخواهد شد بلکه برای دولت مهلت ایجاد می‌شود تا در آینده پول اسناد خزانه را پرداخت کند.

بشیری گفت: تامین مالی نقدی و آنچه موجب واریز پول تازه به حساب خزانه می‌شود، فروش اوراق مرابحه عام دولت با نماد «اراد» و سلف نفتی است که ارادها در فرابورس و اوراق سلف نفتی در بورس انرژی به فروش می‌رسد.

وی یادآوری کرد: از این دو محل یعنی اوراق اراد و سلف نفتی در ۶ ماهه ابتدایی سال جاری، ۴۳ همت اوراق به فروش رفته است.همچنین از مهرماه تاکنون هیچ‌گونه انتشار و فروش اوراقی نداشته‌ایم.

نماد چهار، کمی گمراه‌کننده شده،  عملیات بازار باز فقط در حد معامله در بازار است

سرپرست معاونت توسعه کسب‌وکار فرابورس ایران گفت: یکی از مواردی که موجب ایجاد ابهام برای سرمایه‌گذاران می‌شود، میزان معاملات ارادها در نماد 4 و نمایش آن در سایت مدیریت فناوری بورس تهران یا TSETMC است که این عملیات به منزله فروش‌های دولت نبوده بلکه عملیات بازار باز با ابزار ریپو اسلامی است که بین بانک‌های تجاری و بانک مرکزی یا برعکس انجام می‌شود.

وی با بیان این که بانک مرکزی با هدف مدیریت نرخ سود بین بانکی از توافق بازخرید اسلامی در عملیات بازار باز و اعتبارگیری قاعده‌مند بهره می‌برد، اظهار کرد: عملیات بازار باز یعنی مدیریت میزان پول موجود در بانک‌ها برای مدیریت نرخ سود در بازار و چون تمام بانک‌ها می‌توانند این گروه از اوراق بهادار را بخرند و یا در صورت نیاز اوراق تحت تملک خود را بدون محدودیت بفروشند و از این رو به آن «بازار باز» گفته می‌شود.

به گفته وی در قرارداد بازخرید اسلامی، بانک‌ها برای دریافت اعتبار، اوراق بدهی در تملک خود را به بانک ‌مرکزی در نماد 4 اوراق در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس منتقل کرده و در سررسید توافق، این اوراق توسط بانک بازخرید شده و مجددا دارایی اوراق به کد بانک‌های دریافت‌کننده از طریق معامله در همان نماد بازمی‌گردد.

چرا باید عملیات بازار باز در فرابورس معامله شود؟

بشیری گفت: اما دلیل اصلی این که این معاملات در تابلو فرابورس انجام می‌شود این است که این موضوع در توافق بازخرید اسلامی و تسهیلات قاعده‌مند بانک مرکزی به بانک‌های تجاری (ریپو اسلامی) است و حتماً باید معاملات واقعی و انتقال اوراق از کد بانک مرکزی و کد بانک‌ها انجام شود.

وی افزود: میزان معاملات ریپو بسیار زیاد است و این موضوع در بورس‌های دنیا نیز وجود دارد که ممکن است میزان این معاملات به نسبت معاملات سهام ۴ به ۱ و یا بیشتر باشد. در دنیا ریپو با بانک‌ها و بانک مرکزی با اوراق دولتی انجام می‌شود. به دلایلی مانند این که ریسک اوراق دولتی نزدیک صفر است، یعنی ریسک نکول در اوراق دولتی بسیار پایین است.

فرابورس پلتفرم و مکانیسم معاملاتی فراهم آورده است، کارمزدی نمی‌گیریم

بشیری با اشاره به این که بورس‌ها در تمام دنیا بازوی اجرایی معاملات هستند نه سیاست گذار پولی و مالی کشورها، ادامه داد: فرابورس نیز از این قاعده مستثنی نیست و موظف است اوراق ارائه شده توسط شرکت‌های خصوصی تامین مالی کننده و بانک ها و دولت و سایر متقاضیان را بر اساس قانون اطلاعیه کرده و عرضه کند ضمن آنکه فرابورس از این محل هیچ‌گونه کارمزدی نیز دریافت نمی‌کند و فقط به عنوان یک بورس، مسئولیت ایجاد سازوکار بازاری اوراق را بر عهده دارد‌.

وی در پاسخ به این سوال که معاملات امروز در فرابورس مربوط به عملیات باز بوده؟ گفت:  معاملات انجام شده در نماد چهار ، طی روز معاملاتی جاری هم  مربوط به عملیات بازار باز و ریپوی اسلامی به ارزش حدود 62000 میلیارد تومان بود و انتشار اوراقی نداشته ایم.