نرخ سود بین بانکی به ٢٠ درصد نزدیک شد!

بورس24 : آمارها و داده های بانک مرکزی نشان می دهد که نرخ سود بین بانکی همچنان رو به افزایش است. نرخ بازار بین بانکی که در مرداد و شهریور ماه بین 18 تا 18،5 درصد بود از هفته پایانی شهریور ماه گارد صعودی گرفت و به 18،74 درصد رسید. این روند افزایشی در مهر ماه شتاب بیشتری داشت. به طوری که نرخ سود بین بانکی در ابتدای مهر ماه 19،1 درصد، هشتم مهر ماه 19،35 درصد و در میانه مهر ماه 19،47 درصد بود.

گفتنی است در ماه های پایانی سال 99 نیز نرخ سود بین بانکی بالاتر از 19 و نزدیک به 20 درصد بود که از ابتدای خرداد ماه سال جاری با روند کاهشی همراه شده بود. به نحوی که این نرخ در کل خرداد و تیر ماه 18،5 درصد و حتی در بیشتر هفته ها کمتر از آن بود. این نرخ حتی در آغاز نیمه دوم تیر ماه به کمتر از 18 درصد و به 17،9 درصد کاهش یافته بود. اما در هفته های گذشته شاهد روند افزایشی مجدد آن هستیم. از آن سو آمار معاملات اوراق دولتی در بازار سرمایه نیز بالا رفته و روزانه رکوردهای جدیدی از این معاملات به ثبت می رسد.

در خصوص آمار معاملات اوراق اسلامی که روزانه در سایت فرابورس منتشر می شود باید به نکته بسیار بااهمیتی توجه داشت. انتشار این آمار شائبه ای را در بازار به وجود آورده که دولت هر روز مقادیر بالایی از اوراق را در بازار عرضه کرده و از این طریق تامین مالی می نماید. در صورتی که این برداشت کاملا اشتباه است.

روزهایی که آمار معاملات اوراق در سایت فرابورس بالاست بخش عمده ای از آن مربوط به اجرای عملیات بازار بین بانک مرکزی و بانک هاست و این عمل موجب خروج نقدینگی از بازار سرمایه نمی شود. بلکه معامله ای بین بانک مرکزی و بانک ها صورت گرفته که طبق قانون باید ثبت شود. فرابورس نیز به همین دلیل هر روز موظف است این آمار را منتشر و اعلام کند.

در واقع عملیات بازار باز که به آن ریپو گفته می شود برای تعیین سیاست گذاری نرخ سود بین بانکی است. زمانی که نرخ سود کاهش می یابد به این معناست که در شبکه بانکی عرضه اوراق زیاد شده است. در چنین شرایطی بانک مرکزی اوراقی که در ترازنامه بانک ها مشخص کرده و آن ها را موظف به فروش آن کرده، را از بانک ها می خرد و از این طریق اوراقی که دست بانک هاست کم می شود و این مساله موجب کاهش نرخ سود خواهد شد. افزایش نرخ سود به این معناست که اوراقی که در دست بانک هاست کم شده است. در این شرایط بانک مرکزی به بانک ها اوراق بیشتری می فروشد تا نرخ سود را کاهش داده و در دالانی (کف و سقف) که از ابتدای سال در نظر گرفته کنترل نماید.

تقریبا یک سال است که بانک مرکزی از سیستم عملیات بازار باز به منظور کنترل نرخ سود استفاده می کند تا از این طریق تورم را مدیریت نماید.

عملیات ریپو در میزان منابع موجود در بازار سهام تاثیر منفی ندارد

در همین خصوص ندا بشیری سرپرست معاونت توسعه کسب و کار فرابورس ایران می گوید: بانک‌های مرکزی همواره به دنبال این هستند که نرخ سود نوسانی بیشتر یا کمتر از نرخ سیاستی تعیین شده توسط بانک مرکزی نداشته باشد که این مهم نیز به مدد انجام «عملیات بازار باز» که هم اکنون در 150 کشور دنیا و از جمله کشورمان صورت می‌گیرد، تا حد قابل توجهی قابل دستیابی است.

وی با تاکید بر این که معاملات در عملیات بازار باز به عنوان یک سیاست متعارف پولی مطلقاً به بازار پول تعلق داشته و اثر منفی در میزان منابع موجود در بازار سهام ندارد، یادآور شد: از آنجا که بر اساس قوانین معاملات بازارهای مالی اسلامی باید مالکیت اوراق منتقل شود، این روند در بستر بازار سرمایه انجام و ارزش معاملات آن در سایت TSETMC ثبت می‌شود.

سرپرست معاونت توسعه کسب و کار فرابورس در تشریح دلایل افزایش حجم و ارزش معاملات بازار اوراق با درآمد ثابت عنوان کرد: در جریان عملیات بازار باز مبتنی بر توافق بازخرید اسلامی، بانک تجاری در قبال منابع پولی که از بانک مرکزی دریافت می‌کند، باید اوراقش را به مالکیت بانک مرکزی درآورد که در این فرایند یک معامله انجام می‌شود و حجم معاملات بالا می‌رود، همچنین با اتمام مهلت پرداخت که معمولا دوره‌های کوتاه‌مدت چند روزه است، این فرآیند مجددا به صورت معکوس انجام شده و بازهم یک معامله در بستر بازار سرمایه در نماد 4 اوراق انجام و در حجم و ارزش معاملات ثبت می‌شود. بنابراین جایی که در بخش «خریداران و فروشندگان بازار ثانویه اوراق»، نام بانک مرکزی به همراه بانک‌های تجاری به چشم می‌خورد، معمولاً معاملات مربوط به عملیات بازار باز است.

گفتنی است روز گذشته ارزش معاملات بازار فرابورس بیش از 55 هزار میلیارد تومان اعلام شد که بالغ بر 53 هزار میلیارد تومان از آن مربوط به اوراق دولتی بود. بررسی جزئیات این آمار نشان می دهد که روز دوشنبه 19 مهر ماه از کل معاملات بازار بدهی در فرابورس ایران، بانک مرکزی بالغ بر 26 هزار و 775 میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی خرید و از کل خریدهای انجام شده سهم 50،19 درصدی داشت. بانک ها نیز با خرید بیش از 25 هزار و 364 میلیارد تومان از این اوراق سهم 47،55 درصدی را به خود اختصاص دادند. صندوق ها 445 میلیارد تومان و سایر اشخاص 758 میلیارد تومان از این اوراق را خریدند و از کل خریدهای انجام شده به ترتیب 0،84 درصد و 1،42 درصد سهم داشتند.

در سمت فروش بانک مرکزی با فروش بالغ بر 25 هزار و 931 میلیارد تومان و بانک ها با فروش بیش از 26 هزار و 311 میلیارد تومان به ترتیب سهم 48،61 درصدی و 49،32 درصدی داشتند. صندوق ها و سایر اشخاص نیز سهم 0،08 درصدی و 1،98 درصدی از فروش داشتند.

این آمار نشان می دهد که از مجموع 53 هزار و 344 میلیارد تومان اوراق اسلامی که دیروز در بازار فروخته شد بالغ بر 52 هزار و 242 میلیارد تومان آن مربوط به عملیات بازار باز (ریپو) بوده و 1،101 میلیارد تومان آن توسط صندوق ها و سایر اشخاص انجام شده است.

نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که عرضه این اوراق ارتباطی با خروج نقدینگی از بازار سرمایه ندارد. این معاملات صرفا عملیات بازار باز است که بین بانک مرکزی و بانک ها به منظور کنترل سیاست نرخ سود بین بانکی انجام می شود و مطلقا به این معنا نیست که دولت از طریق این عرضه ها روزانه از بازار سرمایه منابع مورد نیاز خود را تامین می کند. بلکه در مواقعی که نرخ سود بین بانک ها افزایش می یابد بانک مرکزی با فروش بیشتر اوراق به بانک ها سعی در کنترل نررخ سود در محدوده یا دالان تعیین شده دارد.