سود در سرمایه گذاری و بازار بورس

برای هر سرمایه گذار، مهمترین معیار عملکرد در سرمایه گذاری به عنوان تشخیص موفقیت، بازگشت سرمایه (ROI) یا سود در سرمایه گذاری آن است. سود در سرمایه گذاری یک معیار مالی است که نشان می دهد سرمایه گذاران چقدر سرمایه خرج می‌کنند تا ثروت بیشتری ایجاد کنند. در ادامه به صورت کامل به نحوه محاسبه سود در سرمایه گذاری می‌پردازیم.

سود در سرمایه گذاری و بازار بورس

به بیان بسیار ساده تفاوت قیمت میان خرید و فروش را به عنوان سود و یا زیان در نظر گرفته می‌شود. اما در این تعریف هزینه‌ها به صورت کلی در نظر گرفته نشده‌اند. برای محاسبه سود سهام باید کارمزد کارگزاری، کمیسیون، مالیات (معاملات بورسی در کشور ما معاف از مالیات است) را در نظر بگیرید.

فرض کنید ۱۰۰۰ سهم از یک شرکت را با قسمت اولیه ۱۰۰۰ تومان در هنگام عرضه خریداری کرده‌اید. یعنی در ابتدا ۱ میلیون تومان هزینه کردید.

سپس با گذشت زمان و رشد این سهام، قیمت هر عدد سهم به ۵۰۰۰ تومان رسیده است و شما در این لحظه ۵ میلیون سرمایه دارید.

با تفریق این دو عدد به مبلغ ۴ میلیون می‌رسیم اما این عدد سود ناخالص است و باید کارمزد کارگزاری برای انجام معاملات را از آن کم کنیم که به مبلغ سود خالص برسیم، به طور مثال اگر فرض کنیم ۷۰ هزار تومان کارمزد پرداخت شده، و هزینه دیگری نداشته‌اید، سود شما از این معامله ۳ میلیون و ۹۳۰ هزار تومان خواهد بود. 

شما به تقسیم این عدد به تعداد سهم، می‌توانید میزان سود بدست آمده در ازای هر سهم را نیز محاسبه کنید. 

نرخ بازگشت سرمایه یا ROI چیست؟

نرخ بازگشت سرمایه یک معیار مالی است که به سرمایه گذار اجازه می‌دهد سطح موفقیت مالی را با مقایسه نسبت سود کل تولید شده به هزینه سرمایه گذاری اندازه گیری کند. از ROI می‌توان برای تعیین میزان سرمایه گذاری فردی یا مجموعه‌ای از سرمایه گذاری‌ها استفاده کرد.

این سرمایه گذاری ممکن است بر روی افزایش دانش شما از طریق شرکت در دوره‌ها، کارگاه‌ها، دانشگاه و غیره تمرکز داشته باشد و یا بر روی شکل‌های سنتی‌تری از سرمایه گذاری انجام شود.

شما می‌توانید با هدف ایجاد بازدهی و سود در قالب تغییر ذهنیت (افزایش دانش) سرمایه گذاری کنید تا با فراگیری مهارت‌ها یا دانش جدید به هدف خود برسید و یا بر کسب  ثروت ملموس‌تری در قالب دارایی‌ها، مانند پول نقد، سهام و املاک وارد عمل شوید.

با این حال، از آنجایی که اندازه گیری سود برای دانش دشوار به نظر می‌رسد از این معیار بیشتر برای اندازه گیری رشد ناشی از سرمایه گذاری‌های ملموس استفاده می‌شود.

یک سرمایه گذار یا یک کسب و کار می‌تواند از نرخ بازگشت سرمایه به عنوان معیار جذابیت مالی قبل از سرمایه گذاری یا هنگام فروش سرمایه گذاری برای تعیین درصد خالص سود استفاده کند. همه سرمایه گذاری‌ها ثمربخش نیستند،  بنابراین میزان سود می‌تواند بر اساس قیمت خرید و فروش سرمایه‌گذاری مثبت یا منفی باشد.

اگرچه میزان بازگشت سرمایه به درک بازدهی حاصل از سرمایه گذاری شما کمک می‌کند، اما ارزش زمانی پول، یا بازدهی بر اساس مدت زمانی که سرمایه گذاری انجام شده است، را در معادله در نظر نمی‌گیرد. با محاسبه درصد بازده سرمایه گذاری، در مجموع سود، یا زیان  به عنوان درصدی از کل سود یا زیان نشان داده می‌شود. اگرچه این یکی از روش‌های محاسبه بازگشت سرمایه است، اما به صورت کلی دو روش معمول برای محاسبه آن برای نتایج مشابه وجود دارد.

نحوه محاسبه سود در سرمایه گذاری بر اساس نرخ بازگشت سرمایه

شما می‌توانید نرخ بازگشت سرمایه را به روش‌های مختلف محاسبه کنید. در ادامه دو روشی را که بیشتر برای تعیین ROI مورد استفاده قرار می‌گیرد را مورد بررسی قرار می‌دهیم. از آنجایی که در اکثر روش‌ها از املاک و مستغلات به عنوان یک وسیله درآمد منفعل نام برده می‌شود، ما به یک مثال در مورد سرمایه گذاری در املاک و مستغلات نگاهی می‌اندازیم.

روش اول

یکی از راههای موثر محاسبه ROI استفاده از این فرمول است:

ROI = بازده خالص سرمایه گذاری تقسیم بر هزینه سرمایه گذاری ضربدر ۱۰۰ درصد

مراحل زیر را هنگام استفاده از این فرمول دنبال کنید:

۱. بازده خالص سرمایه گذاری را مشخص کنید

فرض کنید شما یک خانه تک واحده را به قیمت ۳۰۰ میلیون تومان خریداری کرده‌اید. یک سال بعد، به دلیل تقاضای زیاد و عرضه پایین، توانستید همان خانه را با ۶۰ میلیون تومان افزایش به قیمت ۳۶۰ میلیون تومان بفروشید. از آنجا که فروشنده به نماینده هر طرف کمیسیون می‌پردازد، فرض کنید شما ۵ درصد از ارزش فروش ملک (۲.۵ درصد برای هر طرف) یا ۱۸ میلیون  تومان پرداخت کرده اید. هنگام فروش خانه، همچنین باید از سپرده برای انتقال سند خانه و کارهای سند استفاده کنید، که به طور مثال ۳ درصد دیگر از ارزش فروش شما یا ۱۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان برای شما هزینه دارد. شما همچنین به طور مثال باید ۲۵ درصد بابت مالیات و عوارض شهرداری خرج کنید ، که ۱۵ میلیون تومان دیگر برای شما هزینه دارد. ممکن است هزینه‌های دیگری در هنگام خرید و فروش ملک متحمل شود ، اما برای ساده نگه داشتن مثال، فرض می‌کنیم اینها تمام هزینه هایی است که شما متحمل شده‌اید.

(توجه داشته باشید که تمام اعداد بر اساس فرض مشخص شده‌اند و هزینه‌های ممکن برای شما بالاتر و یا پایین‌تر باشد)

بیایید با اطلاعات ارائه شده، بازده خالص سرمایه را محاسبه کنیم:

در این قسمت شما قیمت خرید را گرفته و آن را از ارزش فروش خانه کم می‌کنید، پس از آن باید هزینه‌های دیگری را که برای به دست آوردن یا فروش ملک متحمل شده‌اید کم کنید. این شامل هر گونه کمیسیون به نمایندگان، مالیات بر سود سرمایه و غیره می‌شود.

برای اینکار ابتدا از ۳۶۰ میلیون تومان، ۳۰۰ میلیون (هزینه اولیه خانه) را کم میکنیم که عدد ۶۰ میلیون تومان بدست می‌آید، سپس از ۶۰ میلیون تومان تمام خرج‌ها را کم می‌کنیم که ۱۶ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان باقی می‌ماند.

۲. تعیین هزینه سرمایه گذاری

فرض کنید شما ۳۰۰ میلیون تومان هزینه خرید خانه در آن زمان از طریق وام مسکن  با ۲۰ درصد سرمایه اولیه یا ۶۰ میلیون تومان خریداری کرده‌اید، بنابراین هزینه سرمایه گذاری شما در اینجا ۶۰ میلیون تومان خواهد بود.

۳. تقسیم سود خالص سرمایه گذاری بر هزینه سرمایه گذاری و ضرب در ۱۰۰ درصد

آخرین مرحله این است که بازده خالص سرمایه گذاری ۱۶ میلیون و دویست هزار تومانی خود را از مرحله ۱ بر هزینه سرمایه گذاری ۶۰ میلیون تومانی مرحله ۲ تقسیم کنید و اعشار را در ۱۰۰ درصد ضرب کنید تا ROI خود را در قالب درصد دریافت کنید.

نتیجه ۲۷ درصد خواهد بود.

روش ۲

یکی دیگر از روشهای موثر محاسبه ROI، روش زیر است:

ROI = (ارزش نهایی سرمایه گذاری - ارزش اولیه سرمایه گذاری) / هزینه سرمایه گذاری x

۱۰۰٪

سخن پایانی

محاسبه سود سرمایه گذاری فقط به فرمول های بالا محدود نمی‌شود و راه‌ها و حتی ابزارهای زیادی برای آن وجود دارد. بسیاری از اپلیکیشن‌ها سرمایه گذاری در بورس این امکان را برای شما فراهم می‌کنند، که سود خود را مشاهده کنید.

اما اگر شما هزینه‌های جانبی در سرمایه گذاری داشته‌اید، باید آن ها را در نظر بگیرید.

به طور مثال اگر برای مشارکت در بورس کلاس رفته‌اید و هزینه کرده‌اید این هزینه بر سود شما تاثیر گذاشته خواهد داشت.

همچنین برای محاسبه دقیق‌تر سود سرمایه گذاری شما باید فاکتور زمان را نیز در نظر بگیرید، به طور مثال اگر نرخ رشد سود شما از تورم کمتر باشد، بهتر است در سرمایه گذاری خود تجدید نظر کنید.