دلار تا کجا بالا می رود؟ مقصد پول هایی که از بورس خارج می شوند کجاست؟

دلار ۳ درصد از سقف خود ریخته و همچنان خریدار دارد. چرا بازار سرمایه با افت ده درصدی گذشته همراه بوده است؟

تخمین شما از نرخ ارز با توجه به متغیرهای اقتصادی موجود تا پایان 1400 چیست؟

اخیرا بسیاری از صف های فروش خریدار نداشت، به نظر شما نقش بازارگردان در این بازار چیست؟

پول هایی که از بازار خارج شده، به کجا می رود؟

عظیم ثابت کارشناس بازار سرمایه

بازار سرمایه و شاخص کل طی ماه ها و سال های اخیر نشان داده که تنها به دلار به عنوان عامل رشد یا ریزش نگاه نکرده و این موضوع می تواند مورد توجه قرار گیرد، رشد شاخص کل از اعداد 1.200.000 واحد تا 1.500.000 واحد تقریبا بدون وقفه بود و بازدهی خوبی را برای اهالی بازار سرمایه به ارمغان آورد، بنابراین این افت در این محدوده می تواند معقولانه و بی خطر باشد.

با توجه به عوامل پیش روی اقتصاد، تورم مورد توجه و همچنین گزارشات خوب شرکت ها طی مرداد و پس از آن شهریور ماه، انتظار رشد بازار سرمایه را در میان مدت و بلند مدت داریم. این نوسانات و افت در بازه کوتاه مدت نگران کننده نیست و اتفاقی است که همیشه می افتد. بازار سرمایه نگرانی ندارد و به نظر رو به جلو تا پایان سال 1400 خواهد بود.

مقدار نرخ ارز به بسیاری از متغیرها بستگی دارد، در شرایط فعلی اقتصاد ایران پیش بینی، کاری دشوار است. اما با توجه به شرایط موجود به نظر می رسد اگر دولت تمام توان خود را برای کاهش نرخ ارز به کار بگیرد بتواند آن را در کف 26 تا 27 هزار تومان نگه دارد در غیر این صورت به دلیل کمبود واردات ارزی که عمده آن از محل فروش نفت خام صورت می گیرد، نرخ ارز تا پایان سال 1400 می تواند به محدوده بالای 30 و تا 35 هزار تومان هم رشد کند.

ما هنوز در مورد مذاکره با آمریکا ابهام داریم، از طرفی می دانیم که شاید دیگر برجامی وجود نداشته باشد و از طرف دیگر صحبت های تیم دولت سیزدهم نشان از پذیرش آن ها با گفتگو دارد، این موارد همگی بر میزان صادرات نفت خام کشور تاثیر دارد و باید منتظر بمانیم تا ببینیم چه اتفاقی می افتد.

علاوه بر آن با توجه به کسری بودجه که رئیس جمهور باید برای آن راهکاری را ارائه دهد، انتظار تورم 30 تا 35 درصدی برای نیمه دوم سال می رود که این موضوع خود نیز بر نرخ ارز به عنوان یک کالا تاثیر گذارد.

وجود بازارگردان طی سال اخیر و در افت های گذشته نشان از کارکرد این نقش در بازار سرمایه دارد، بنابراین می توان از آن به عنوان یک نقش مهم در بازار سرمایه یاد کرد، قطعا بازارگردان ها می توانند در چنین بازارهایی نقش ایفا و با توجه به استراتژی های خود عمل کنند. باید نقش بازارگردان در ارگان های مختلف پررنگ شود و چگونگی کارکرد آن ها نیز مورد توجه قرار گیرد، بانک ها و سایر نهادهای مالی می توانند بخشی از منابع خود را در این جهت صرف کرده و به عمق بخشی به بازار سرمایه و حضور بازارگردان ها به صورت حرفه ای تر کمک کنند.

ابتدا باید به این سوال پاسخ دهیم که آیا ورود پولی که طی چند وقت اخیر به بازار شاهد بودیم از سایر بازارها بود یا پول های پارک شده در خود بازار سرمایه، به نظر می رسد بخشی از این ورود پول مربوط به سرمایه های موجود در همین بازار باشد، بنابراین نمی توان گفت پول از بازار خارج شده و به بازار دیگری وارد شده است.

از طرف دیگر با توجه به افتی که در بازار ارز شاهد بودیم می توانیم این اظهار نظر را داشته باشیم که بخشی از این پول می تواند به سمت این بازار برود. اظهار نظر دقیق در خصوص آن دشوار است و همانطور که گفته شد نمی توان مدعی شد پولی که وارد بازار سرمایه شد از سایر بازارها وارد شده بود یا خیر.

این خروج پول را نمی توان دائمی دانست این نوسانات طبیعی بوده و به نظر بار دیگر شاهد ورود پول به بازار سرمایه خواهیم بود. به نظر می رسد روند صعودی بازار ادامه دار و با نوسانات این چنینی باشد.

مهدی دلبری کارشناس بازار سرمایه

یکی از دلایل رشد بازار در یک ماه اخیر رشد نرخ دلار بود این در حالی است که در قیمت های جهانی در همین یک ماه اخیر شاهد کاهش 5 تا 10 درصدی قیمت ها در انواع محصولات بودیم. اما رشد نرخ دلار بیشتر از کاهش نرخهای جهانی بود و به همین دلیل نیز رشد بازار و در نتیجه رشد شاخص را شاهد بودیم.

بخش عمده ای از نوسانات نرخ دلار ناشی از خوش بینی یا بدبینی به آینده و اقتصاد خواهد بود و البته به مذاکرات گره خورده که فعلا نشانه ای از انجام مذاکرات و تفاهم های اقتصادی وجود ندارد. به هر حال راه نجات ایران در این شرایط فروش بیشتر نفت و دارایی خواهد بود. فروش اوراق دولت را بیش از پیش بدهکار خواهد کرد و موجب خواهد شد تا جریان نقدی خروجی شدیدتری در سالیان آینده داشته باشد. متاسفانه در معاملات روز دوشنبه صف های فرش در پایان بازار نسبت به ابتدای بازار افزایش بیشتری داشت و تقریبا 4 یا 5 برابر شروع بازار بود. تخمین نرخ دلار برای ماه های آتی کار ساده ای نیست و برای پیش بینی باید چند فاکتور مهم را در نظر داشت. برای این منظور وضعیت تراز واردات و صادرات، نتایج مذاکرات برجام و همچنین نقدینگی باید رصد شود. منطقا با توجه به کسری بودجه کشور می توان انتظار داشت که احتمالا تا پایان سال تورم 20 تا 30 درصدی داشته باشیم و به همین میزان نیز می توان انتظار افزایش نرخ دلار را داشت.

بازارگردان ها منابع زیادی ندارند و اصرار و فشار بر ناشرین و سهامدار عمده نیز کفایت نمی کند زیرا بازارگردان های دستوری چندان مناسب بازار نیستند. بهتر است برای بازارگردان ها از راه های کاهش کارمزدها یا افزایش دامنه نوسان در سهامی که بازارگردانی می شوند، جذابیت های بیشتری ایجاد شود. به طور کلی بازارگردانی دستوری کمک چندانی به بازار نخواهد کرد و با توجه به دامنه نوسانی که در بازار داریم بازارگردان ها باید همیشه برخلاف جریان بازار عمل کنند که در بسیاری از مواقع این جریان موجب ضرر بازارگردان ها می شود. در واقع همیشه برخلاف بازار عمل کردن به نفع بازارگردان ها نیست. این مدل بازارگردانی برای ناشرین و سهامداران عمده هزینه زا خواهد بود. به همین دلیل توصیه می شود که اگر هدف از بازارگردانی افزایش نقدشوندگی بازار است به سمتی حرکت شود که مزیت های بازارگردانی افزایش یابد.

در 6 ماه گذشته ورود جریان پول محکم و پرقدرتی به صندوق های سهامی را شاهد نبودیم. در این 6 ماه در مجموع حدود 2،400 میلیارد تومان نقدینگی به صندوق های سهامی جذب شده که عمده این منابع هم در یک ماه اخیر صورت گرفته است. در سه ماه گذشته عمده رشد بازار ناشی از تغییر دیدگاه فعالان بازار و نزدیکان به بازار سرمایه و فعالان بلند مدت واقعی بازار سرمایه بوده که بخشی از منابع پارک شده خود را وارد بازار کردند. صندوق های درآمد ثابت نیز حدود 27 هزار میلیارد تومان در 6 ماه قبل ورود منابع داشتند. البته در برخی از روزهایی که شاخص حرکت بهتری داشت بخشی از این صندوق های درآمد ثابت به صندوق های سهامی تبدیل شد و همچنین ورود منابع نیز اتفاق افتاد اما هنوز عموم مردم و افراد عادی وارد بازار نشده اند. یرا ریسک های سیاسی کشور افزایش یافته است. هر چند که حضور ایران در نشست بغداد نشانه مثبتی را مخابره کرده اما به دلیل اتفاقات افغانستان و از طرفی دیدگاه های برخی از وزرا راجع به قیمت گذاری صنعت سیمان و فولاد و همچنین تصویب طرح تولید مسکن توسط شورای نگهبان نگرانی هایی را درباره قیمت گذاری سیمان و فولاد به بازار مخابره کرده است. از طرفی اتفاقاتی که اخیرا رخ داد و شایعاتی که مبنی بر قطع گاز صنایع در 6 ماهه دوم سال منتشر شد یک ریسک دیگر را به سایر ریسک های صنایع افزود.

ابوالفضل شهرآبادی کارشناس بازار سرمایه

پیش بینی می شود دولت نرخ دلار را در محدوده بین 25 تا 26 هزار تومان تثبیت نماید اما با نوساناتی که اخیرا دلار داشته برخی به بازار ارز گرایش پیدا کردند. اخیرا افت بازار نسبت به افت نرخ دلار بیشتر بوده که دلیل این موضوع را می توان در دو مساله جستجو کرد. یکی همان کاهش نرخ دلار است و دیگری مرز روانی شاخص در محدوده 1،5 تا 1،6 میلیون واحد. ما می دانستیم که شاخص در این محدوده اصلاح خواهد داشت و در مسیر رشد خود توقفی خواهد کرد تا بتواند به راه خود ادامه داده و از 1،6 میلیون واحد نیز عبور کند. این دو عامل در کنار یکدیگر موجب شد تا میزان کاهش بازار بیشتر از مقدار افت نرخ دلار باشد.

در خصوص نرخ دلار نمی توان تخمین دقیقی داشت اما پیش بینی می شود که برای مدتی در محدوده 25 تا 26 هزار تومان تثبیت شود اما به طور کلی نرخ دلار به برجام و مذاکرات و همچنین ورود دارایی های جدید بستگی دارد. اگر مذاکرات به خوبی پیش رود ممکن است نرخ دلار از این رقم نیز پایین تر بیاید اما در اقع ارزش ذاتی بازار خیلی پایین تر از نرخ های کنونی نیست و پایین آوردن آن نیز چندان به نفع اقتصاد نیست.

مشکل همیشگی بازارگردان ها معمولا کمبود نقدینگی است. بازارگردان ها منابع محدود دارند و پس از چند روز خرید منابع آن ها تمام می شود و دیگر قادر به خرید نیستند. از طرفی سهامدار عمده نیز حساب تنخواه بازارگردان را چندان شارژ نمی کند. این شیوه بازارگردانی که منوط به دادن تنخواه از طرف سهامدار عمده و مقداری منابع خود بازارگردان باشد موجب می شود تا بازارگردان ها منابع محدود داشته باشند و با داشتن محدودیت در منابع در بلند مدت قادر به بازارگردانی نخواهند بود. تا زمانی که فکری اساسی در خصوص تامین مالی بازارگردان انجام نشود شرایط بازارگردانی بر همین منوال ادامه خواهد یافت.

حقیقی ها به دلیل تجربه یک سال گذشته که داشتند و در در ریزش بازار بسیاری از حقیقی ها جا ماندند اکنون ترسوتر شده اند که امری کاملا منطقی است. آن ها سعی می کنند اولین سودهایی که به دست می آورند را شناسایی کنند و بعد که می بینند بازار مثبت شده مجددا برمی گردند و خرید می کنند. این ورود و خروج های حقیقی باعث می شود تا در گزارش ها در اغلب روزها شاهد خروج وجه نقد توسط حقیقی ها باشیم. معمولا این نقدینگی ها به سمت صندوق های با درآمد ثابت می رود. در شرایط کنونی بازیگران اصلی بازار حقوقی ها هستند و آن ها هستند که پول به بازار وارد می کنند. به طوری که طی دو ماه اخیر عمده خریداران سهم در بازار حقوقی ها بودند.

امیرتقی خان تجریشی مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی

شاخص بازار سرمایه نسبت به انتهای هفته پیش با افت حدود 3 درصد رو به رو شده که تفاوتی با افت دلار ندارد اگر چه باید منتظر نقطه تعادلی شاخص جهت مقایسه دقیق تر بود. همچنین مقایسه روزانه دلار و شاخص درست نیست باید مقایسه را در بازه های بلندتر انجام داد رشد شاخص از کف آن در بهار تا سقف آن 43 درصد بوده در حالیکه در همین رشد برای دلار حدود 30 درصد بوده لذا با افت اخیر نیز بازده شاخص دلار بیشتر بوده است.

با توجه به وضعیت رشد پایه پولی و نقدینگی کشور در صورتی که تا پایان سال گشایش بین المللی صورت نپذیرد دلار می تواند از 30 تومان عبور کند و بالای آن تثبیت شود.

امروز خالص خرید حقوقی ها 1600 میلیارد تومان بوده که بالاترین رقم خالص خرید حقوقی از دی ماه گذشته است و قطعا بخش مهمی از این رقم به خرید صندوق های بازارگردان اختصاص دارد.

انتظار داریم با تداوم انتظارات تورمی این پول ها مجددا در نقش خریدار ظاهر شده و خروج ان ها از بازار موقت و به قصد برگشت در کوتاه مدت باشد.

سید فرهنگ حسینی مدیرعامل گروه صنعتی و معدنی امیر

بازار سرمایه اهرم بیشتری نسبت به دلار دارد و در عین حال در بازار سرمایه به دلیل وجود دامنه نوسان رفتار توده وار بیشتر است در نتیجه با تشکیل صف فروش تا روزهای بعد هم تداوم خواهد داشت و فشار فروش تخلیه نمی شود. در بازار سهام چشم اندازها موثر هستند در نتیجه توجه بیشتری به چشم انداز قیمت دلار می شود.

پیش بینی نرخ دلار کار بسیار دشواری است. در شرایط فعلی قیمت دلار تحت تاثیر عواملی است که اگر بخواهیم از لحاظ اقتصادی نگاه کنیم به اندازه تورم . سال 1400 انتظار رشد دلار وجود دارد.

بازارگردان در شرایطی که دامنه نوسان محدود است عملا کارایی چندانی ندارد و نمی تواند نقدشوندگی را تامین نماید با این حال عمده بازارگردان ها در روزهای اخیر به تعهدات خود عمل کرده اند.

بخشی از نقدینگی برای اینکه در زمان دیگری ورود کنند پارک می شود. البته بخشی از این پول ها اعتباری بودند و باید تسویه می شدند البته به نظر می رسد با توجه به شرایط تورمی برخی از این پول ها ممکن است به سمت دارایی ها و کالاها بروند.

سمیرا منصوری معاون مالی و اقتصادی صندوق عشایر

مقایسه این دو به این شکل و در بازه زمانی کوتاه مدت تحلیل درستی ارائه نمی دهد. شاخص بورس در بازه های میان مدت و بلند مدت همواره بالاترین بازدهی را در بین بازارهای موازی داشته است. که گرفتن این بازدهی مستلزم ماندن بلند مدت و نگاه سرمایه گذار محور به بازار سرمایه است. انتظارات در بازار سرمایه حرف اول را می زند و چیزی که این دو روز شاهد آن بودیم ترس و هیجان افراطی بود که تجربه سال گذشته نیز این ترس را قوت بخشید و شاهد رفتار گله ای و صف فروش شدن سهام در گروه های مختلف بازار بودیم. موید این موضوع بود. بررسی پارامتر ها و محرک های اقتصادی گویای این است که شاخص با اصلاح مقطعی مواجه است و به دلیل دفعی بودن این اصلاح به نظر می رسد تا یکی دو روز آینده بازار به تعادل برسد.

متغیرهای اقتصادی و در راس آن کسری بودجه که منجر به رشد پایه پولی شده است نشان از افزایشی بودن نرخ ارز تا پایان سال دارد با این وجود میزان این افزایش وابستگی بالایی به سرنوشت مذاکرات هسته ای و همینطور گشایش های بین المللی در عرصه صادرات ایران دارد.

خالص خرید حقوقی ها در بازار طی این دو روز که بالاترین رقم خرید طی 9 ماه گذشته است نشان می دهدکه صندوق های بازارگردان ها نیز در چارچوب تعهد خود فعال بوده اند و عملکرد نسبتا مناسبی داشتند.

به نظر می رسد این پول ها به دلیل ترس موقتا از بازار خارج شده اند و به زودی با توجه به وضعیت متغیرهای اقتصادی و تورم موجود به بازار برگردند با این وجود اگر افت دلار غیر متعارف باشد به نظر می رسد بخشی از آن تبدیل به دلار شود با این وجود بورس به دلیل اهرمی که دارد در بلند مدت بیش از دلار رشد می کند.