خشکسالی بی سابقه در استان اصفهان و چالش در تامین آب حتی در بخش آشامیدنی و بهداشت، تاکیدی دوباره بر اجرای طرح‌های انتقال آب به حوضه آبریز زاینده رود و احیای این رودخانه به عنوان اصلی‌ترین منبع آب مرکز کشور است.
بورس24 : بر اساس آمار و ارقام منتشر شده میانگین بارندگی سال آبی ۱۴۰۰ تا کنون رقمی حدود۱۳۴ میلیمتر بوده که از حد نُرمال بارندگی کشور بسیار پایین‌تر است،این مساله زمانی که با افزایش دمای هوا، افزایش جمعیت و نیاز بیشتر به آب و همچنین نیاز روزافزون بسیاری از تولیدکنندگان به آب، چالش بزرگتری را ایجاد کرده است.
کاهش شدید منابع آبی نه تنها فعالیت‌هایی مانند کشاورزی را تحت تاثیر قرار داده است بلکه تامین آب آشامیدنی در بسیار از نقاط کشور را با تنگنا روبه رو کرده است و از طرفی خطر نابودی محیط زیست را به ما گوشزد می‌کند.
در استان اصفهان شرایط وخیم تر است زیرا نه تنها امسال بلکه دهه‌ها کمبود منابع آب در آن تاکید شد اما راهکار عملیاتی برای آن در نظر گرفته نشد.
زاینده‌رود به طول افزون بر ۴۰۰ کیلومتر بزرگترین رودخانه منطقه مرکزی ایران است که از کوه‌های زاگرس مرکزی بویژه زردکوه سرچشمه می‌گیرد و در کویر مرکزی ایران به سمت شرق پیش می‌رود و در نهایت به تالاب گاوخونی در شرق اصفهان می‌ریزد، این رودخانه که نقشی اصلی ومؤثر در پایداری محیط زیست، تامین آب آشامیدنی، حیات محیط زیست،رونق کشاورزی،اقتصاد و گردشگریمنطقه مرکزی و هستی تالاب گاوخونی دارد، در دهه‌های اخیر به‌دلیلبرداشت‌غیرقانونی در بالادست، انتقال آب بهحوضه دیگر، تراکم جمعیت و تا حدودی کاهش نسبی بارندگی‌ها، به یک رودخانه با جریان دوره‌ای تبدیل و در پایین دست اغلب در فصول گرمبا خشکی مواجه شده است.
در همین پیوند استادیار گروه مهندسی آب و عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان اعتقاد دارد که پدیده خشکسالی امسال جای جایکشورمان را در بر گرفته و به ویژه در فلات مرکزی ایران به عنوان وسیع‌ترین منطقهبا شرایط به نسبت شدیدتری همراه بوده است.
علیرضا گوهری در گفت و گو با ایرنا افزود: مقایسه آمارها با یکدیگر نشان می‌دهد که پس از چند سال مجدد خشکسالی‌ها به طور گسترده‌ای سراغ کشورمان آمده و منطقه مرکزی ایران و استان اصفهان نیز از تبعاتآن در امان نمانده است.
کاهش ۴۰ درصدی بارش های فلات مرکزی ایران
وی تصریح کرد: ثبت بارش حدود ۸۴ میلی متری در فلات مرکزی ایران و در نظر گرفتن اینکه در دراز مدت این میزان ۱۴۰ میلیمتر بوده است نشان می‌دهد که ۴۰ درصد در این بخش کاهش بارندگیداشتیم که در رقم قابل توجهی برای این منطقه به شمار می‌رود.
این پژوهشگر منابعآب تصریح کرد: تحلیل و بررسی بارش‌ها در سال جاری نشان از کاهش ۵۷ درصدی نسبت به سال قبل دارد که همین امر حساسیت سامانه‌های آبی در کل کشور و فلات مرکزی ایران را به دنبال داشته است.
نبود نگاه جامع به موضوع آب
استادیار گروه مهندسی آب و عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان خاطرنشان کرد: یکی از معضلاتی که در دهه‌ها گریبانگیر منابع آبی کشور را گرفته،نبود یک نگاه جامع و کامل به مدیریت منابع آب و نگریستن به آن بطور راهبردینظام‌مندبوده استکه همین امر بهره‌وری پایین در مصارف را به دنبال داشته و سوء مدیریت‌ها در دراز مدت، افزایش بارگذاری‌ها و پیدا نکردن منابع آب جدید را به همراه داشته است.
گوهری افزود: نبود مدیریت علمی و نظام‌مند سبب شده که خشکسالی‌ها ما را بسیار آب آسیب‌پذیر کندو از سوی دیگر منابع آب زیرزمینی که می‌توانستیم آن را به عنوان یک حساب پس‌انداز و یا کمک فنری در نظر بگیریم آنقدر با ضعف روبرو شده اندکه دیگر جوابگوی نیازهای ما نیستند.
معضل بی آبی فقط مختص کشاورزان نیست
وی اضافه کرد: سال‌های قبل مشکل آب فقط مختص کشاورزان شرق اصفهان بود اما در سال جاری مشاهده می‌کنیم که معضلات آب نه تنها برایکشاورزان بلکه برای دیگر شهروندان از جمله در بخش آب آشامیدنی نیز رخ داده است.
استادیار گروه مهندسی آب و عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان خاطرنشان کرد: بازگشایی زاینده رود و جاری سازی آن تا شرق اصفهان را شاهد هستیم اما باید به این نکته توجه شود که اگر بارندگی‌ها در زمان مناسب پاییز رخ ندهد در آن روزها ممکن است با مشکلات دیگری نظیر کاهش منابع آب آشامیدنی روبرو شویم.
توجه بهایجاد راهبرد «امنیتِآب، غذا و انرژی»
گوهری اظهارداشت: بدون شک برای برون رفت از این مشکلباید ایجاد راهبرد«امنیتِآب، غذا و انرژی» را با همدیگر و به صورت توأم لحاظ کنیم، مدیریت منابع آب باید جای خود را به دنبال راهبرد فوق بدهد و برای حلپیچیدگی حوضه آبریز زاینده رود باید راه حل‌ها با اجزای مختلف در نظر گرفته شود.
همچنین مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در این پیوندگفت: سال جاری یکی از کم بارش‌ترین سال‌ها در نیم قرن اخیر به شمار می‌رود و میانگین کل بارش‌ها در استان اصفهان ۱۰۷ میلیمتر گزارش شده است که در مقایسه با سال‌های گذشته و متوسط بلند مدت حدود ۳۵ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
منصور شیشه‌فروشدر گفت و گو با ایرنا افزود:کمبود بارش‌ها در مناطق سرشاخه‌های زاینده‌رود نیز به طور محسوس احساس می‌شود به طوری که کاهش ۴۰ درصدی بارندگی‌ها در این مناطق سببکمبود منابع آبی سطحی و زیر سطحی شده است.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر افزایش دما نسبت به سال‌های گذشته معضل دیگری را در استان ایجاد کرده و تبخیر را به شدت بیشتر و رطوبت خاک را به شدت کمتر کرده است که خود دلیلی بر افزایش تنش آبی در استان اصفهان به شمار می‌رود.
۸۰ درصد استان اصفهان درگیر خشکسالی
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان اظهارداشت: بر اساس آمار و ارقام و تحلیل‌ها شدت خشکسالی فعلیدر ۱۰ سال اخیر از یک سو و حتی از نگاهی دیگر و از حیث شدت در ۵۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده به طوری که ۸۰ درصد مناطق استان اصفهان درگیر خشکسالی بلندمدت است.
شیشه‌فروش ادامه داد: یکی دیگر از تنگناهاییکه در سال جاری با آن روبه‌رو خواهیم بود شروعدیرهنگام بارش‌های پاییزیاست به این معنا که از نیمه دوم پاییز به بعد امکان بارندگی‌ها وجود دارد و قبل از آن با نبودبارش‌ها تداوم خشکسالی و تنش آبی در استان اصفهان به طور محسوسی احساس خواهد شد و ادامه خواهد یافت.
وی درباره سدهای استان گفت: ذخیره تمامی سدهای مخزنی استان اصفهان از جمله زاینده رود،خمیران و کوچریحدود ۵۳ درصد نسبت به متوسط بلند مدت کاهش دارد.
آبرسانی با تانکر به ۳۲۰ روستا و ۳۰ نقطه شهری
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان درباره آبرسانی در استان اظهارداشت: اکنون آبرسانی سیار به وسیله تانکر در ۳۲۰ روستای استان و در ۳۰ نقطهکلانشهراصفهان انجام می‌شود و بیش از قبل اهمیت اجرای سامانه دوم آبرسانیاصفهان بزرگ برای آبرسانی کامل را نشان می‌دهد.
شیشه‌فروش خاطرنشان کرد: اکنون دراستان اصفهان ۴.۳ مترمکعب کسری آب آشامیدنی وجود دارد و همین امر سبب می‌شود که افت فشار و یا قطعی آب در بسیاری از مناطق استان در طول شبانه روز رخ دهد.
وی با اشاره به فعالیت‌هایی برای حل مشکلات آبی استان تصریح کرد: در طول یک سال گذشته حدود ۳۰۰ کیلومتر از شبکه فرسوده آب استان اصفهان اصلاح شد و توسعه مخازن آب و هوشمندسازی شبکه راشاهد بودیم اما باز هم مشکلات کمبود آب در استان اصفهان به قوت خود باقی است و اجرای هرچه سریعتر طرح‌های انتقال آب و تکمیلسامانه دوم آبرسانی اصفهان را تاکید می‌کند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در ادامه خاطرنشان کرد: از آنجا که وضعیت آب استان اصفهان در شرایط تنش است بنابراین گروه‌های ناظر و بازرس را بهصنایعاعزام کردیم تا در قالب برنامه‌هاییدر مصرف آب صرفه جویی کنند وبه این طریق آب در مناطق شهری و روستایی و برای آشامیدنی و بهداشتی تامین شود.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر مرمت برخی از چاه‌هاو قنوات در دستور کار قرار گرفت تااز این منابع آبی نیز برای تامین بخشی از آب آشامیدنی مردم در برخی شهرستان‌هااستفاده شود.
باز هم تاکید بر اجرای طرح‌های انتقال آب به حوضه آبریز زاینده رود
شیشه‌فروش تاکید کرد: شرایط کنونی در استان اصفهان بیش از قبل اهمیت اجرایطرح‌های انتقال آب به حوضه آبریز زاینده رود را نشان می‌دهد و امیدواریم با تخصیص اعتبارات کافی شاهد بهره برداری از آنها و در نهایت احیای زاینده رود باشیم.
" کوهرنگ ۳" و "بهشت آباد "در زمرهطرح‌های انتقال آب به حوضه آبریز زاینده رود است که پس از سال‌ها همچنان نیمه تمام باقی مانده است.
عملیات اجرایی طرح انتقال آبکوهرنگ سهشامل سد و تونل در سال ۱۳۷۷ با هدف تأمین آب به میزان حدود ۲۵۰میلیون مترمکعب در سال برای تأمین بخشی از کمبود آب منطقه مرکزی ایران آغاز و قرارداد ساخت سد تونل سوم کوهرنگ در سال ۱۳۸۹ بسته شد و قرار بود سال ۹۳ به بهره برداری برسد که تاکنون محقق نشده است.
سد کوهرنگ سهکه تاکنون حدود ۵۰درصد پیشرفت فیزیکی داشته استبر اساس پیش‌بینی انجام شده امسالآبگیری می‌شود و عملیات ساخت این سد ۲ قوسی به ارتفاع ۱۲۰ متر تا سال آینده به اتمام خواهد رسید.
طرح دیگرانتقال آب از بهشت‌آباد به فلات مرکزی ایران شامل سه بخش، احداث سد ۱. ۵ میلیارد متر مکعبی به ارتفاع ۱۷۸ متر، سامانه انتقال آب تا منطقه 'شلمزار' (در ۳۵ کیلومتری جنوب شهرکرد
واقع در استان چهارمحال و بختیاری) که سامانه‌ای مشترک و بخش احداث خطوط انتقال از سامانه انتقال آب از شلمزار به اصفهان است.
شرکت آب منطقه‌ای اصفهان حدود ۱۳ سال پیش مطالعات این طرح مشتمل بر یک سد بتنی و تونل ۶۰ کیلومتری را آغاز کرد که وزارت نیرو در دولت یازدهم با بازنگری آن و با حذف تونل، با انجام آن از طریق خط لوله
و ایستگاه پمپاژ و همچنین احداث یک سد موافقت کرد.
اجرای طرح سامانه دوم آبرسانی اصفهان برای تامین آب شرب
اجرای طرح سامانه دوم آبرسانی اصفهان طرح مهم مرتبط با آب در این خطه است، در توضیح اهمیت این پروژه حیاتی که دیگر طرح مهم تامین‌کننده آب به شمار می‌رودباید بدانیم کهاکنونآب آشامیدنی اصفهاناز سامانه تصفیه خانه باباشیخعلی در غرب استان و از طریق تونل ۱۸ کیلومتری تامینمی‌شود که ظرفیتانتقال آن بالغ بر ۱۰. ۵ مترمکعب آب بر ثانیه است.
مطابق گزارش‌هایشرکت آب و فاضلاب استان، نیاز کنونی استان۱۵ مترمکعب بر ثانیه است، بنابراین کمبودقابل توجه آب آشامیدنیدر این دیاردر بسیاری از روزها وضعیت را به حالت هشدار در می‌آورد.
سامانه اول این تصفیه‌خانه (بابا شیخعلی) آب ۵۶ شهر و ۳۰۰ روستا در استان اصفهان تامین می‌کند، اما رشد جمعیت و افزایش استفاده شهروندان، احتمال نقص در این تصفیه‌خانه و وقوع هرگونه اتفاق ناگوار و توقف فعالیت آن، سبب خواهد شد که تامین آب آشامیدنی مردم این خطه با مشکل و حتی بحران رو به رو شود.
این تصفیه‌خانه یکی از بزرگترین تصفیه‌خانه‌های آب ایران به شمار می‌رود که در کیلومتر ۴۵ جاده اصفهان- شهرکرد و در جوار شهر زاینده‌رود واقع شده است، آب این تصفیه خانه در
ابتدایی‌ترین نقطه، از سد زاینده‌رود و پس از آن از سد چم آسمان در فاصله هشت کیلومتر بالاتر از این مجموعه به‌وسیله کانال سرپوشیده تامین می‌شود.
بررسی اجمالی حوادث پیش آمده درسال‌های گذشته که شبکه آبرسانی اصفهان را با اختلال و مشکل مواجه کرد، ضرورت احداث و بهره برداری از سامانه دوم آبرسانی این خطه را دو چندان می‌کند.
ظرفیت انتقال این طرح۹. ۵۷ مترمکعب بر ثانیه است، سامانه نامبرده از ۲۷ کیلومتر تونل تشکیل شده و یک تصفیه خانه و خطوط انتقال دارد که آب را به مخازن نگهداری آب پیلافدر مجاورت دانشگاه صنعتی اصفهان و مخزنگَوَرتدر شرق اصفهان منتقل می‌کند.
به گفتهمعاون هماهنگی امور عمرانی استانداری اصفهان، خط اضطراری سامانه دوم آبرسانی این استان با ظرفیت ۱. ۸ متر مکعب آب در ثانیه مرداد امسال به بهره برداری می‌رسد.
حجت اللهغلامیافزود: با بهره برداری از این خط اضطرار که حدود یکهزار و ۸۰۰ لیتردر ثانیه آب به ظرفیت شبکه آبرسانی اصفهان اضافه می‌کند، بسیاری از مشکلات مربوط به کمبود آب آشامیدنی در شهرهای بزرگ استان حل خواهد شد.
وی با بیان اینکه تاکنون ۴۶ کیلومتر لوله گذاریدر این طرح آبرسانی اجراشده است، اظهار داشت: فقط یکهزار متر از لوله گذاری آن باقی مانده که امید است با تکمیل آن، خط اضطرار این سامانه تا نیمه مرداد امسال بهره برداری شود.
منبع: ایرنا
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.