رفع ابهام مالیاتی از گواهی سپرده کالایی، اقدامی قابل تحسین بود که سال ۹۹ به ثمر نشست. با این اتفاق، دیگر گواهی سپرده کالایی مختص کالاهای کشاورزی نخواهد بود و با پیگیری بورس کالا احتمالا از این به بعد با این گواهی می‌توان برای خرید و فروش محصولات دیگر مثل محصولات پتروشیمی، نفتی، صنعتی و ... هم اقدام کرد. اما این ابزار مالی تا چه اندازه برای بورس کالا مهم است و چه کارایی‌ها و مزایایی می‌تواند با خود همراه داشته باشد؟
*مصطفی امید قائمی: رفع ابهام مالیاتی از گواهی سپرده کالایی، اقدامی قابل تحسین بود که سال ۹۹ به ثمر نشست. با این اتفاق، دیگر گواهی سپرده کالایی مختص کالاهای کشاورزی نخواهد بود و با پیگیری بورس کالا احتمالا از این به بعد با این گواهی می‌توان برای خرید و فروش محصولات دیگر مثل محصولات پتروشیمی، نفتی، صنعتی و ... هم اقدام کرد. اما این ابزار مالی تا چه اندازه برای بورس کالا مهم است و چه کارایی‌ها و مزایایی می‌تواند با خود همراه داشته باشد؟
این‌گونه ابزارها، بازار معاملات واقعی کالا را شفاف کرده و با انتشار اوراق سپرده کالایی و معاملات روزانه آن، کشف قیمت‌ها به شکل بهینه انجام می شود. به عبارت بهتر، ابزارهایی مانند گواهی سپرده کالایی که باعث می‌شوند تعدد و تکثر در خریداران و فروشندگان کالا ایجاد شود و حجم متقاضیان خرید و فروش کالا افزایش یابد، کمک بسزایی به بازار اصلی کالا می کنند.
از سویی گواهی سپرده کالایی به همراه ابزارهایی از جمله قراردادهای آتی و کشف پریمیوم که در بورس کالا فعال هستند، برای مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان سوپاپ اطمینان محسوب می‌شوند زیرا برای تولیدکننده این اطمینان را ایجاد می‌کنند که محصول را فروخته و می‌تواند فقط در خصوص نحوه تولید محصول فکر کند چرا که دیگر دغدغه پیدا کردن بازار برای فروش محصول خود را ندارد. البته آن سوی معامله هم از این ماجرا منتفع خواهد شد، زیرا خریدار می‌داند که کالای مورد نظر خود را خریده و می‌تواند برنامه‌ریزی اقتصادی مربوط به حوزه فعالیت خود را براساس اینکه محصول را در اختیار دارد، پیش ببرد و طبق آن برنامه حرکت کند. به عبارتی این‌گونه ابزارها بسیار موثر بوده و به رونق تولید محصول کمک می‌کند و باعث کاهش ریسک تولید و عرضه محصول خواهد شد.
نکته‌ای که نباید در این میان مغفول بماند، نگاه به چشم‌انداز گواهی سپرده کالایی و محصولات احتمالی آن است به طوریکه راه‌اندازی و ارائه یک ابزار توسط بورس، فقط گام نخست محسوب می‌شود و غیر از ارائه ابزار، باید فرهنگ معاملات و سرمایه‌گذاری در آن را به خریداران و فروشندگان کالا آموزش داد و آن ها را به انجام این معاملات ترغیب کرد. بعضی از این ابزارها باید روی کالاهای جدید تجربه شوند تا سازوکار درستی برای آنها طراحی شود. به عبارتی باید در مدت زمان طولانی‌تری روی آن کار و سرمایه‌گذاری‌های لازم انجام شود تا مردم نیز نتایج خرید و فروش کالا، سود و زیان و برنامه‌ریزی‌های اقتصادی درستِ آن را دیده و پس از آن تصمیم‌گیری کنند و جذب شوند. بورس کالا در کشورهایی که زودتر این رویه را آغاز کرده‌اند، تبدیل به بورسی پیش‌رو شده و این در حالی است که آن دسته از کشورهایی که دیرتر پیوسته‌اند، از قافله عقب مانده‌اند. این ابزارهای موثر، فارغ از اینکه چه زمانی شروع شده و چه رویه‌ای را طی کرده‌اند، باید مخاطب داشته باشند و برای جذب آن تلاش کنند چرا که تعداد مخاطبان بیشتر، باعث اثرگذاری اقتصادی در ابعاد گسترده خواهد بود. بی‌شک این رویه مشمول مرور زمان خواهد شد اما هر زمان این کار انجام شود، قطعا گام مثبتی خواهد بود و اثرگذاری خود را نشان خواهد داد.
در این زمینه، رفع ابهام مالیاتی که سال گذشته به نتیجه رسید، قطعا به این روند کمک خواهد کرد چرا که تا پیش از این، ابهام‌های موجود در پرداخت مالیات برای کالاها تبدیل به مانعی برای معامله با گواهی سپرده کالایی شده بود اما امروز معاملات ثانویه گواهی سپرده مشمول مالیات نیست و این اتفاق، نقطه ای جذاب برای استقبال از این ابزار است.
یکی دیگر از مزایای توسعه بازار معامله کالاها با گواهی سپرده این است که می‌توان امید داشت که کم‌کم روش‌های قیمت‌گذاری دستوری کنار گذاشته و به جای دیکته کردن قیمت‌ها، کشف قیمت به کمک این ابزارها انجام شود. وجود چنین ابزارهایی و مورد استفاده قرار گرفتن وسیع آن، می‌تواند مانع از قیمت‌گذاری دستوری شود و کاستی‌های موجود در این زمینه را بهبود بخشد چراکه در این بستر، ما با یک بازار از پیش برنامه‌ریزی‌شده دقیق روبرو هستیم که به سوی سرمایه‌گذاری با چینش مثبت حرکت می‌کند و قابل برنامه‌ریزی است. به عبارتی در بازار گواهی سپرده کالایی، حرکات ناگهانی و ریسک بالا رفتن نرخ ارز کم شده و نگرانی خریداران و فروشندگان را کاهش می‌دهد. با توسعه گواهی سپرده کالایی می‌توان امیدوار بود که تصمیم‌های لحظه‌ای خلق‌الساعه کمتر گرفته شوند یا اگر هم گرفته می‌شوند تاثیری سطحی و موقت در بازار بگذارند تا در نهایت شرایط تعمیق بورس‌های مختلف در ایران به خصوص بورس کالا فراهم شود.
* نخستین مدیرعامل فرابورس ایران
منبع: کالاخبر
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.