عسکری مارانی: هم دامنه نوسان نامتقارن تصمیم اشتباهی بود، هم متقارن کردن بعدش!

بورس24 : نقدشوندگی که مهمترین مشخصه یک دارایی است، مدتهاست که در بازار سرمایه با مشکل مواجه شده. بیش از نیمی از سهم ها در صفوف فروش قفل شده اند و مابقی سهم ها که نسبتا روان معامله می شوند توسط سهامدارانشان بی توجه به ارزندگی یا عدم ارزندگی شان فروش می روند. اما اکنون که رفته رفته به فصل مجامع نزدیک می شویم و قرار است که سهم ها بعد از بازگشت از مجامع با دامنه باز بازگشایی شوند و احتمالا در روز بازگشایی با فشار فروش مضاعف هیجانی مواجه خواهند شد، آیا بهتر نیست که سازمان با حذف دامنه نوسان و افزایش همزمان حجم مبنا در بازگرداندن هر چه سریعتر نقدشوندگی و تعادل به بازار کمک کند؟

علیرضا عسکری مارانی از خبرگان و پیشکسوتان بازار سرمایه در این خصوص به خبرنگار بورس24 گفت: همیشه فصل مجامع فصل شادابی برای بازار سرمایه بود اما اکنون بازار در زندان صف های فروش و عدم نقدشوندگی گرفتار شده است. اما این موضوع دلیل نمی شود که قوانین بازار را مدام تغییر دهیم. هر گونه تغییر در فرمول های بازار کمکی در بهبود وضعیت کنونی بازار نخواهد کرد. بلکه به سدی برای آینده مبدل خواهد شد. آینده ای که در آن بازار می تواند راه خود را پیدا کند.

وی افزود: به عنوان مثال اگر اکنون دامنه بر اساس حجم مبنا تغییر کند این موضوع به یک قانون تبدیل می شود. قانونی که باید کلی تلاش کرد تا در بازار جا بیفتد. اما هنگامی که شرایط بازار بهتر شد مجددا باید این قانون عوض شود. آیا این مساله شدنی است؟ توصیه می کنم هیچ تغییری در بستر بازار ایجاد نشود. تصمیمات غلطی که اکنون فکر می کنیم با تغییرشان می توانیم به بهبود بازار کمک کنیم در آینده به معضل دیگری بدل خواهد شد.

او در ادامه تاکید کرد: اکنون عدم نقدشوندگی صرفا مختص بازار سرمایه نیست، بلکه در سایر بازارها نیز وجود دارد. مانند بازار مسکن، دلار یا سکه. نمی توان اینگونه اندیشید که اکنون که بازار سرمایه با مشکل عدم نقدشوندگی دست به گریبان است باید قوانین را تغییر داد. بازار بورس یک بازار متشکل است و بازار متشکل باید قانونمند باشد و نمی توان دائما قوانین این بازار متشکل را عوض کرد. به عنوان مثال همین موضوع دامنه نامتقارن سهام، تصمیم اشتباهی بود که گرفته شد. اما حالا که تصمیم گرفته شده نباید آن را تغییر داد. اگر قبل از تصمیم گیری با افرادی که با اصول فاینانس آشنایی داشتند و چند سالی را در بورس فعالیت کرده بودند، مشورت می شد حتما به تصمیم گیرندگان گفته می شد که دامنه نامتقارن تصمیم اشتباهی است.

حاکمیت شرکتی در بنگاه ها از بین رفته؛ در سازمان بورس نیز وجود ندارد

مارانی با تاکید بر این موضوع که ریشه اصلی مشکلات اقتصادی کشور در بخش واقعی اقتصاد است، ابراز داشت: مشکلات کنونی بازار سرمایه مربوط به زمان حال نیست بلکه به حدود 20 سال قبل بازمی گردد. از زمانی که حجم مبنا به وجود آمد، از زمانی که روش شاخص تغییر یافت و ... مشکلات بازار آغاز شد. در گذشته زمانی که مجامع شرکت ها برگزار می شد سود نقدی از شاخص بیرون می آمد اما اکنون سود نقدی در محاسبات شاخص لحاظ می شود. اینها در کنار بسیاری از موارد دیگر به مشکلات بازار سرمایه دامن زده و مربوط به حال نمی شود. اکنون اگر با تغییر دامنه نوسان حجم مبنا را دستکاری کنیم اتفاقی که می افتد این است که یک شرکت به شرکت های نقدشونده بازار سهام اضافه می شود اما مشکلات اصلی بازار پابرجا خواهند ماند. زیرا مشکل اصلی ما در بخش واقعی اقتصاد وجود دارد.

او اضافه کرد: به عنوان مثال فولاد را بر اساس 25 درصد کمتر از قیمت های جهانی در بورس کالا عرضه می کنند، قیمت غیرمنصفانه برای سیمان تعیین می کنند، با وجود این که می دانند قیمت واقعی سیمان نرخ های کنونی نیست. یا مثلا مانع از حل شدن مشکلات قیمت گذاری خودرو می شوند. اینها و بسیاری از موارد دیگر ریشه در بخش واقعی اقتصاد دارند. تا زمانی که بخش واقعی اقتصاد ما شفاف نشده و مشکلاتش مرتفع نشود وضعیت بر همین منوال خواهد بود. متاسفانه مسئولان دولتی بدون این که سوبسیدی برای صنایع در نظر بگیرند وارد بحث قیمت گذاری قند و شکر، مرغ و تخم مرغ، گوشت، نرخ تسعیر ارز بانک ها، کارمزد بانک ها و ... هر مورد دیگری که فکر می کنند با ورود به آن ها می توانند تورم را به عقب بیاندازند، شده اند. اما هزینه این اقدامات از جیب مردم پرداخت می شود.

این خبره بازار سرمایه اظهار داشت: یکی از مهمترین مشکلات ما این است که حاکمیت شرکتی در بنگاه ها از بین رفته است. حتی در سازمان بورس نیز از بین رفته، چنانچه طی یک سال رئیس سازمان بورس سه بار تغییر کرد. در صورتی که بر اساس قانون رئیس سازمان بورس باید دو دوره 5 ساله در سمت خود باقی بماند تا بتواند عملکرد و تصمیم گیری های درستی داشته باشد.

سوالاتی که سازمان بورس و نظارت بر ناشران باید پیگیر آن ها باشند

او بیان داشت: اکنون سازمان بورس متولی شاخص شده و مسئولیت اصلی خود را فراموش کرده است. همچنین بخش نظارت بر ناشران. چرا یک شرکتی افزایش سرمایه بیش از سه برابری می دهد؟ چرا شرکت ها که نقدینگی دارند افزایش سرمایه می دهند؟ چرا سود شرکت ها را خوب تقسیم نمی کنند؟ اکنون که قیمت مس به بالای 10 هزار دلار افزایش یافته و سال گذشته در همین زمان حدود 6 هزار دلار بوده، چرا قیمت صنایع مس پاینتر از قیمت های سال گذشته است؟ در حالی که ما در شرایط تورمی نقطه به نقطه نزدیک به 50 درصدی هستیم. این موضوع نشان می دهد که قیمت های فروش واقعی نیست. هزینه های شرکت ها مدام در حال افزایش است، هزینه های اضافه در شرکت ها وجود دارد و بنگاه ها ذخایر اضافه تری می گیرند تا سودشان افزایش یابد. اینها و بیشتر از اینها سوالاتی است که باید پاسخ داده شود. تا مشکلات بخش واقعی اقتصاد حل نشود بازار سرمایه بیش از این کشش ندارد که بخواهیم با تغییر در مکانیزم بازار شرایط را تغییر دهیم.

مارانی در ادامه تصریح کرد: در نظر بگیرید که یک صنعت افشای بند الف می کند اما همه نمادهای آن صنعت منفی بازگشایی می شوند. دلیل این موضوع تصمیماتی است که در گذشته اتخاذ شده است. این صحیح نیست که به خاطر شرایط امسال تصمیمی گرفته شود که بعدا تغییر کند. در واقع بهتر است بگوییم که نمی توان مدام تصمیمات را تغییر داد.

چرا سهامداران عمده در روز بازگشایی سهام فعالیتی ندارند؟

او در ادامه در خصوص سهامداران عمده شرکت ها و نقششان در روز بازگشایی سهم پس از مجمع گفت: در زمان بازگشایی سهم کسی که سهامدار عمده است و تمام اطلاعات داخل شرکت را دارد حتما باید در کشف قیمت تاثیرگذار باشد. مردم را نمی توان در یک روز رها کرد. سهامدار عمده ای که در دوره ای از افزایش قیمت ها خوشحال بوده تا در روز بازگشایی سهم شرکت نداشته باشد شرایط بازار همینگونه خواهد بود. به عنوان مثال مجموعه بانک پاسارگاد نمونه خوب یک سهامدار عمده است. مدیران این مجموعه به سهامشان اعتقاد دارند و به همین دلیل از سهم های خود مراقبت می کنند و با بقیه بازار نیز کاری ندارند. مردمی که سهامداران زیرمجموعه های این مجموعه هستند خیالشان راحت است. بی اعتقادی سهامداران عمده به عدم شناخت آن ها یا عدم چسبندگی آن ها به شرکت هایشان مربوط می شود.

او در پایان با تاکید بر عدم تغییر در قوانین بازار سرمایه اذعان کرد: نباید مدام به دنبال پیدا کردن مشکلات در بستر بازار و تغییر قوانین بازار سرمایه باشیم. زیرا مشکل اصلی در بخش واقعی اقتصاد است. امیدواریم فردی به عنوان رئیس جمهور آینده انتخاب شود که در گذشته در بخش بنگاه داری کشور فعالیت کرده باشد و بتواند سیاست های مناسبی را در بخش واقعی اقتصاد انجام دهد که بازتاب مناسبی در بورس داشته باشد. اما اگر رئیس جمهور آتی در فضای اقتصادی فعالیتی نداشته باشد و قصد پوپولیستی تر کردن شرایط را داشته باشد در خصوص بازار سرمایه مثلا به وضعیت دولت قبلی بازخواهیم گشت.