راه حلی برای ورود نقدینگی جدید به بازار سرمایه

بورس24 : دویست و بیستمین جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت یکشنبه به ریاست رئیس جمهور برگزار شد. در این جلسه گزارشی از وضعیت و شرایط بازار سرمایه از سوی رئیس سازمان بورس کشور ارائه شد و راهکارهای پیشنهادی برای ثبات و رونق، ایجاد آرامش و تعادل در این بازار مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

در این جلسه روحانی اعلام کرد که سیستم بانکی در این شرایط می تواند به کمک بازار بورس بیاید و با ایجاد امکان لازم برای اعطای تسهیلات به سرمایه گذاران بورسی رونق را به بازار بازگرداند.

به نظر می رسد اشاره او به لغو ممنوعیتی است که از حدود 22 سال قبل برای شرکت های سرمایه گذاری و هلدینگ ها مقرر شده است. مرداد ماه سال 78 بود که بانک مرکزی به وسیله نامه ای اعطای هر گونه تسهیلات بانکی به شرکت های سرمایه گذاری را منوط به اخذ مجوز از اداره اعتبارات بانک مرکزی کرد. در این نامه آمده بود که با اشاره به افزایش تقاضای شرکت های سرمایه گذاری جهت دریافت تسهیلات بانکی و نیز با توجه به این که شرکت های مذکور بخش قابل توجهی از پس اندازهای جامعه را جمع آوری و به خود اختصاص داده اند، اعطای هر گونه تسهیلات بانکی به شرکت های سرمایه گذاری ممنوع است.

سپس اداره اعتبارات بانک مرکزی به وسیله اطلاعیه دیگری اعلام کرد که بر اساس تصمیمات گرفته شده در کمیسیون اعتباری بانک مرکزی مقرر شد تا درخواست هر گونه تسهیلات توسط شرکت های سرمایه گذاری به منظور اجرای پروژه تولیدی خاص توسط بانک ها در چارچوب بخشنامه اعلام شده اقدام شود. در این خصوص بانک ها مکلف شدند تا این منابع را با انجام نظارت کامل صرفا در طرح یا پروژه معرفی شده صرف نموده و اطلاعات مربوط به اینگونه تسهیلات را هر سه ماه یکبار به اداره اطلاعات بانکی و اداره نظارت بر بانکها و موسسات اعتباری بانک مرکزی ارسال کنند.

چهارده سال بعد یعنی در سال 92 بانک مرکزی اطلاعیه دیگری را منتشر کرد تا قفل محکمتری بر ممنوعیت ارائه تسهیلات به شرکت های سرمایه گذاری زده باشد. در این اطلاعیه اعلام شد که اعطای تسهیلات به شرکت های هلدینگی که موضوع اصلی آن ها مدیریت شرکتهاست، ممنوع است. اعطای تسهیلات به شرکت های سرمایه گذاری صرفا به منظور اجرای پروژه های تولیدی با رعایت ضوابط و در چارچوب مقررات مجاز است. اعطای تسهیلات به شرکت های سرمایه گذاری که فعالیت های اصلی آن ها عملیات تولیدی و بازرگانی است (شرکت های سرمایه گذاری غیرمالی) در چارچوب ضوابط و مقرات امکان پذیر است.

اکنون بعد از گذشت سالهای طولانی که شرکت های سرمایه گذاری و هلدینگ ها از دریافت تسهیلات از بانک ها منع شده اند، رئیس جمهور اعلام کرده که با ایجاد امکانات لازم جهت اعطای تسهیلات به شرکت های سرمایه گذاری می توان به ایجاد رونق در بازار سرمایه کمک کرد.

پرداخت تسهیلات به هلدینگ ها و شرکت های سرمایه گذاری چه منافعی دارد؟

سیاوش وکیلی کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با خبرنگار بورس24 درباره رفع ممنوعیت پرداخت تسهیلات به هلدینگ ها و شرکت های سرمایه گذاری ابراز داشت: ممنوعیتی که در گذشته برای اعطای تسهیلات به هلدینگ ها و شرکت های سرمایه گذاری از سوی بانک مرکزی اعلام شده بود در آن زمان اقدام مناسبی بود. زیرا آن موقع شرکت های سرمایه گذاری و هلدینگ ها زیرمجموعه بانک ها بودند و درست نبود که منابع بانک ها را جهت خرید سهام صرف کنند. اما از سخنان اخیر رئیس جمهور اینگونه استنباط می شود که منابعی که از تسهیلات بانک ها حاصل می شود به سمت خرید مستقیم سهام بیاید.

او اذعان داشت: به نظر می رسد اظهارات روز گذشته رئیس جمهور در خصوص اعطای تسهیلات بانکی به منظور ایجاد رونق در بورس پیرو جلسه ای بود که با حضور رئیس سازمان بورس در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت برگزار شد.

وی افزود: رفع ممنوعیت اعطای تسهیلات بانکی به هلدینگ ها و شرکت های سرمایه گذاری دو حسن بزرگ دارد. نخست این که سرعت عمل و تامین مالی این امر نسبت به خرید و فروش اوراق بیشتر است. البته هر دوی این عوامل از ابزارهای مکمل یکدیگر هستند و نباید در تقابل با هم قرار گیرند بلکه هر دو این عوامل لازمند و بستگی به این دارد که شرکت ها کدام یک از آن ها را انتخاب کنند. حسن دوم این است که منابع از داخل بازار سرمایه تامین نمی شود. بلکه از خارج از بازار و از طریق تسهیلات دریافتی از بانک ها تامین شده و به سمت بازار سرمایه بیاید.

او تاکید کرد: در این خصوص لازم است تمهیداتی اندیشیده شود که اگر بانک مرکزی ممنوعیت های موجود در این زمینه را لغو کرد، تسهیلات اعطایی به هلدینگ ها و شرکت های سرمایه گذاری صرف خرید سهام در بازار سرمایه شود. در واقع این تسهیلات باید منوط به خرید سهام در بازار سرمایه به هلدینگ ها و شرکت های سرمایه گذاری ارائه شود.

کلیه فعالان بازار سرمایه باید این مطالبه را از بانک مرکزی داشته باشند

وی در ادامه گفت: لازم است تا فعالان بازار سرمایه به این موضوع به چشم یک مطالبه از بانک مرکزی نگاه کنند و رفع ممنوعیت اعطای تسهیلات بانکی به هلدینگ ها و شرکت های سرمایه گذاری را از بانک مرکزی مطالبه کنند. امیدواریم بانک مرکزی نیز مساعدت لازم را در این زمینه انجام دهد. زیرا این اقدام می تواند به ورود پول تازه به بازار سرمایه منجر شود.

وکیلی در ادامه تاکید کرد: توجه کنیم که پاشنه آشیل مطالبه ارائه تسهیلات بانکی به شرکت های سرمایه گذاری و هلدینگ ها این است که به ورود این منابع به بازار سرمایه منوط شود.

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که نحوه استقبال بانک ها از این مطالبه چه خواهد بود، گفت: به نظر می رسد بانک ها از این طرح استقبال کنند. زیرا در ارائه تسهیلات بانکی مهمترین رکن ضامن است. در خصوص شرکت های سرمایه گذاری و هلدینگ ها که پورتفوی شفافی دارند وضعیت آن ها به راحتی قابل بررسی است و از ضمانت محکمی برخوردار هستند.

واکنش هلدینگ ها و سرمایه گذاری ها از رفع ممنوعیت دریافت تسهیلات بانکی چه خواهد بود؟

در ادامه از او پرسیدیم که با توجه به شرایط کنونی بازار سرمایه استقبال شرکت های سرمایه گذاری و هلدینگ ها از این طرح چگونه خواهد بود؟ او پاسخ داد: توجه داشته باشیم که شرکت های سرمایه گذاری و هلدینگ ها با این حجم از سرمایه گذاری که دارند نمی توانند از بازار خارج شوند. اینگونه شرکت ها به مدد دیدگاه بلند مدتی که داشتند در بازار سرمایه رشد کردند. اگر بهای تمام شده سهام خریداری شده توسط این شرکت ها را با ارزش روز آن ها مقایسه کنیم می بینیم که فاصله بسیار زیادی با یکدیگر دارند و قیمت های خرید آن ها به شدت تاریخی است. از طرفی اکنون بسیاری از شرکت ها به دلیل کمبود یا عدم نقدینگی قادر به خرید سهام در بازار نیستند و اگر نقدینگی جدید وارد بازار شود می تواند به بهبود کلیت بازار سرمایه کمک کند.

او در پایان اذعان داشت: متاسفانه در حال حاضر بازار کاملا تک بعدی شده است. برخی اعتقاد دارند که اگر دامنه نوسان باز شود یا به روال گذشته بازگردد وضعیت بازار مطلوب خواهد شد. در صورتی که مجموعه ای از اقدامات در کنار یکدیگر لازم است تا به بهود شرایط عمومی بازار کمک کند. عواملی مانند اعتماد، نقدینگی و انعطاف پذیری زیرساخت ها. توجه داشته باشیم که بازار سرمایه یک اتمسفر تک پارامتری نیست.

وی تاکید کرد: به اعتقاد من برداشته شدن ممنوعیت اعطای تسهیلات بانکی به هلدینگ ها و شرکت های سرمایه گذاری اقدام بسیار مناسب و مثبتی است. شکسته شدن مقاومت بانک مرکزی در ارائه تسهیلات به این مجموعه ها نیازمند تلاش جمعی از سمت فعالان بازار سرمایه است. باید از هر گونه اقدامی که موجب ورود و جذب نقدینگی جدید به بازار سرمایه خواهد شد، استقبال کرد.