پایان انزوای صنعت سیمان

بورس24 : صنعت سیمان یکی از صنایع پایه و کلیدی کشور به شمار می رود که به واسطه پذیرفته شدن اکثر شرکت های این گروه در بورس، تحولات پیرامون این صنعت همواره کانون توجهات بوده است. بر اساس آمار اعلام شده ظرفیت تولید سیمان در کشور در سال 99 حدود 93 میلیون تن بوده که با برنامه اعلام شده در خصوص افزودن ظرفیت های جدید، احتمالا این ظرفیت در پایان سال 1400 به حدود 113 میلیون تن خواهد رسید. با این همه میزان فروش این صنعت در سال 99 (اعم فروش داخلی و صارداتی) حدود 70 میلیون تن بوده است.

با تکیه بر اعداد و ارقام فوق می توان دریافت در ایران ظرفیت تولید سیمان بسیار بیشتر نیاز کشور بوده و به دلیل هزینه حمل بسیار بالا، صادرات این محصول نیز تنها به کشور های همسایه و مقاصد نزدیک صورت می پذیرد. به همین علت امکان فروش سیمان مازاد کشور در بازارهای بین المللی چندان مهیا نیست.

یکی دیگر از مشکلات صنعت، نرخ گذاری دستوری فروش این محصول در سال های پیشین بوده که همواره مورد اعتراض تولیدکنندگان بوده است. مبنای این اعتراضات از سوی تولیدکنندگان، عدم تناسب رشد نرخ فروش سیمان با هزینه های تولید آن و همچنین نرخ تورم بوده است. بررسی اطلاعات فروش شرکت های سیمانی در سال های اخیر نیز این مساله را تا حد زیادی تایید می کند. به عنوان نمونه نرخ فروش سیمان شرکت سیمان سپاهان از ابتدای سال 97 تا انتهای سال 99 حدود 200 درصد بوده که این میزان رشد نسبت به نرخ رشد دیگر کالاها بسیار کمتر است.

نکته قابل توجه آن که قیمت نهایی مصرف کننده با نرخ های اعلام شده از سوی تولیدکنندگان تفاوت فاحش دارد که این امر (با در نظر گرفتن هزینه های حمل) حکایت از وجود واسطه ها و بازار سیاه در این صنعت دارد. با این وجود، نظام قیمت گذاری دستوری در این صنعت که در جهت حمایت از مصرف کنندگان در نظر گرفته شده بود در عمل کارایی خود را از دست داد. برای کوتاه کردن دست واسطه ها در این صنعت، عرضه سیمان در بورس کالا پیشنهاد شد که با توجه به مکانسیم معاملات در این بورس (قیمت معامله بر اساس عرضه و تقاضا)، در عمل قیمت گذاری دستوری این صنعت از میان خواهد رفت.

بحث داغ این روزهای صنعت سیمان، تعیین نرخ پایه برای آغاز معاملات این محصول در بورس کالاست. بر اساس توافق مدیران عامل شرکت های تولید کننده سیمان در انجمن صنفی کارفرمایان این صنعت در تاریخ 1400.15.01 مقرر شد قیمت پایه معاملات این محصول در بورس کالای ایران شناور بوده و به نسبت 1 به 30 قیمت میلگرد معامله شده در بورس کالا تعیین گردد.

فارغ از جهش قیمتی ایجاد در نرخ فروش سیمانی ها با اجرایی شدن این رویه قیمت گذاری، شناور شدن نرخ فروش، کلیدی ترین نکته در این رویه است که می توان از آن به خارج شدن سیمان از مسیر بن بست تعبیر نمود. در صورت اجرایی شدن رویه جدید هیاهوهایی که در گذشته (هر چند ماه یکبار) در مورد موافقت یا عدم موافقت با افزایش نرخ سیمان شاهد بودیم دیگر اتفاق نخواهد افتاد.

نکته مهم دیگر در این زمینه رشد قیمتی سیمان متناسب با قیمت میلگرد است. هر چند قیمت میلگرد نیز در بورس کالا تعیین می گردد اما نوسانات قیمتی آن همواره تحت تاثیر قیمت جهانی فولاد و همچنین نرخ ارز می باشد. بررسی ها نشان می دهد نرخ فروش میلگرد (شرکت فولاد کویر به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان میلگرد در کشور) از ابتدای سال 97 حدود 457 درصد رشد داشته این در حالی است که میانگین نرخ فروش محصولات شرکت های سیمانی حدود 200 درصد بوده است.

با اجرایی شدن نظام قیمت گذاری جدید سیمان از یک صنعت منزوی که نرخ های فروش آن (همچون صنایع غذایی) دستوری و بدون لحاظ کردن نرخ های جهانی و نوسانات نرخ ارز و همچنین عدم در نظر گرفتن عرضه و تقاضا بود، از انزوا خارج شده و نرخ فروش محصولات آن همگام با دیگر کالاهای عمرانی نوسان خواهد کرد که این موضوع می تواند به بهبود حاشیه سود عملیاتی شرکت های سیمانی منجر گردد. با این وجود به نظر می رسد این تصمیم نقطه عطفی در صنعت سیمان ایجاد و این صنعت را از رخوت و رکود کنونی آن رها خواهد کرد.