چگونه تولید آینده را بیمه کنیم؟/ مزایای قرارداد کشف پریمیوم از نگاه ۹ فعال بازار

بورس24 :دوشنبه هفته آینده (۲۵ اسفند ماه) یک میلیون و ۳۸۰ هزار تن وکیوم باتوم شرکت پالایش نفت اصفهان در قالب ۷۰ قرارداد کشف پریمیوم در بورس کالای ایران عرضه می شود که به همین بهانه در گزارش پیش رو، نظرات کارشناسان بازار سرمایه و مدیرعامل مجتمع پالایش نفت جی -که از این قرارداد برای فروش محصول تولیدی و خرید مواد مورد نیازش بهره برده است- را در خصوص مزایای قرارداد کشف پریمیوم مرور می کنیم.

مجید اعظمی مدیرعامل مجتمع پالایش نفت جی از جمله مزایای قرارداد کشف پریمیوم را فراهم شدن فروش تناژی محصول شرکت ها اعلام کرد و گفت: قراردادهای پریمیوم شیوه ای مناسب برای فروش ماه های آتی شرکت ها است و کمک حائز اهمیتی به تولیدکنندگان برای اطمینان از میزان فروش آینده و همچنین مصرف کننده در راستای اطمینان از تامین نیاز محصول مورد نیازش در ماه های آتی و نیز پوشش ریسک های احتمالی می کند.

کمک به رونق تولید

سیروان امینی عضو هیات مدیره کارگزاری خبرگان سهام نیز در این زمینه معتقد است: امکان برنامه ریزی تولید، پوشش ریسک ناشی از نوسان احتمالی قیمت ها، تامین مالی و حل مشکل کمبود نقدینگی و در نهایت نظارت دقیق و شفافیت معاملاتی از جمله مزایای استفاده از قرارداد کشف پریمیوم است.

وی این ابزار مالی را در بین صنایع و کالاهای مختلف پر کاربرد خواند و گفت: قرارداد کشف پریمیوم می تواند برای کالاهای اساسی مختلف در بورس کالای ایران اجرایی شود و برای مثال علاوه بر قیر و وکیوم باتوم، سنگ آهن می تواند گزینه مناسبی برای ورود به این قراردادها باشد؛ استقبال شرکت ها از این دست ابزارهای مالی می توان به رونق تولید کمک ویژه ای کند.

گارانتی معامله گران

سارا مکتبی کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه معاملات کشف پریمیوم برای محدود کردن ریسک قراردادهای بلندمدت برای خریدار و فروشنده کاربرد مطلوبی دارد، گفت: این قرارداد در مواقع بحرانی به تولیدکنندگان و مصرف کنندگان اطمینان خاطر می دهد و نوعی گارانتی را برای معامله گران محصول فراهم می کند.

وی افزود: در این قرارداد فروشنده اطمینان پیدا می کند که تقاضای مورد نیاز برای محصولش وجود دارد و می تواند برای آینده برنامه ریزی کند و خریدار نیز از ضمانت لازم برای تحویل محصول مورد نیاز خود برخوردار می شود بنابراین می توان گفت این قرارداد بابت ریسک هایی که قابل پیش بینی نیست منعقد می شود.

مدیریت ریسک

ساناز صمدی تحلیلگر بازار سرمایه نیز معتقد است: قرارداد کشف پریمیوم در بورس کالا، راهکاری مفید برای هج کردن ریسک های متحمل بر مصرف کننده و تولیدکننده یک کالای خاص است.

وی با بیان اینکه قراردادهای کشف پریمیوم در بازه های زمانی طولانی تر کاربرد بیشتری دارد و با پوشش ریسک های احتمالی، آینده را برای دو طرف تضمین می کند گفت: در شرایطی که قیمت کالاها وابسته به بازارهای جهانی با نوسانات شدید ناشی از بروز هر التهابی است، ابزارهای مالی نوین می توانند به تولیدکننده و یا مصرف کننده کالاها در پوشش ریسک های ناشی از این نوسانات کمک کند. ضمن اینکه به کمک این ابزارها خریدار و فروشنده آن کالا می توانند با اطمینان بیشتری نسبت به برنامه ریزی برای تولید آتی خود اقدام کنند.

حذف سفته بازان

مهدی بیات منش کارشناس بازارهای کالایی هم در این باره نظر مشابهی دارد و می گوید: معاملات کشف پریمیوم که اولین تجربه جهانی استفاده از آن نیز به بورس فلزات لندن بر می‌گردد، راهکاری برای پوشش ریسک‌های مربوط به نوسانات قیمتی و حذف سفته بازان از این بازار است.

وی افزود: مخاطب اصلی این قراردادها خریدار و فروشنده واقعی هستند که می‌توانند خود را در مقابل ریسک ناشی از نوسان قیمت ها پوشش دهند که این موضوع به نفع بخش تولید است.

بیمه تولید

مهدی مهدوی یکی دیگر از کارشناسان بازارهای کالایی درباره قرارداد کشف پریمیوم گفت: از طریق قراردادهای بلندمدت امکان بیمه خریدار و فروشنده کالا در مقابل التهابات احتمالی در آینده بازارها فراهم می شود.

وی گفت: یک مزیت اصلی این گونه قراردادها نسبت به سایر قراردادها در آن است که در قرارداد کشف پریمیوم خریدار از رسیدن کالا و تامین به موقع مواد اولیه اطمینان خاطر دارد. حال آنکه در قراردادی مثل سلف، خریدار باید از وضعیت مالی خوبی برخوردار باشد تا جنس موردنظر را پیش‌خرید کند. در این روش همچنین امکان تضمین قیمت برای خریدار وجود دارد و راهکاری برای حل مشکل نقدینگی تولیدکنندگان است و می توان از تامین اعتبارات مالی بانک ها هم استفاده کرد.

پیش بینی آینده

محمد کفاش دیگر کارشناس بازار سرمایه گفت: معاملات کالاها در قالب قراردادهای کشف پریمیوم در بورس کالا راهکاری مناسب برای اطمینان فروشنده از فروش محصول در آینده و همچنین امکان برنامه ریزی خریدار این قراردادها برای تولید آتی است.

وی افزود: به کمک این قراردادها ضمن پوشش ریسک های ناشی از نوسانات قیمتی می توان آینده را هم برای خریدار و هم برای فروشنده تضمین کرد چراکه فروشنده از طریق این ابزار نه تنها فروش خود را تضمین کرده بلکه با کشف پریمیوم، در زمان انجام معامله نهایی قیمت محصول خود را نیز بیمه کند. در طرف دیگر خریدار قادر خواهد بود در کنار شفافیت معاملات، برنامه ریزی لازم را برای تامین مالی مورد نیاز، حمل و نقل و ذخیره مواد اولیه خریداری شده داشته باشد.

پوشش ریسک قیمتی

علی بخشنده دیگر کارشناس حوزه کالایی با اشاره به اینکه ابزارهای معاملات سلف، نسیه و کشف پریمیوم از جمله ابزارهایی است که می توان در بورس کالا جهت پوشش ریسک نوسان قیمت به کار برده شوند، به بیان تعریفی از معاملات کشف پریمیوم پرداخت و گفت: کشف پریمیوم قراردادی است که قیمت انجام معامله براساس یک قیمت شاخص به علاوه یا کسر عددی موسوم به پریمیوم روی کالاهایی که قیمت آنها به شدت متاثر از قیمت جهانی است، برای تحویل در تاریخ های مشخص منعقد می گردد.

به گفته وی قطعا در بازار نزولی خریدار با خیال راحت به خرید خود ادامه می دهد و در بازار صعودی نیز فروشنده موجودی انبار محصول خود را با فرض رشد قیمت ها در آینده، احتکار نخواهد کرد، چرا که ریسک هر دو طرف پوشش داده خواهد شد.

تامین مواد اولیه

محمدرضا اسلامی تحلیلگر بازارهای کالایی معتقد است این نوع قراردادها یک مدل تعهد دو جانبه محسوب می شود که براساس فرمولی توافقی در میان مدت و یا بلند مدت در خصوص قیمت نهایی کالا در زمان تحویل معین شکل می گیرد.

وی با بیان ایکه قراردادهای بلند مدت راهکاری برای پوشش ریسک نوسان قیمت هاست، مهم ترین مزایای اینگونه قراردادها را چنین برشمرد: تضمین ایفای تعهدات طرفین، تسریع در فرآیند تحویل کالا از انبارهای مختلف و ایجاد فضای شفاف و رقابتی برای خریداران و فروشندگان ازجمله مهم ترین مزایای این روش معاملاتی است. همچنین امکان تعریف تسویه چند مرحله ای بر روی قراردادهای کشف پریمیوم و امکان برنامه ریزی مدون تأمین مواد اولیه برای صنایع پایین دستی نیز از دیگر مزایای این ابزار معاملاتی است.

کشف پریمیوم به زبانی ساده

به گزارش «کالاخبر» کشف پریمیوم، قراردادی است که بر مبنای یک تعهد دو طرفه که در بازار فیزیکی شکل گرفته و معامله می‌شود و به موجب آن، طرفین متعهد می‌شوند که در زمان مشخصی در آینده (تحویل، حمل یا بارگیری) کالا را بر اساس قیمت نهایی (قیمت مبنا به علاوه مابه‌التفاوت توافق‌شده) معامله کنند. خریدار بخشی از ثمن معامله را در زمان توافق، به فروشنده پرداخت و تسویه مابقی وجه متعاقبا و براساس شرایطی انجام می‌شود که در زمان عقد قرارداد مشخص می‌شود.

مکانیزم این قرارداد به‌گونه‌ای است که در ابتدای انجام توافق، طرفین باید قسمتی از ارزش حدودی معامله را نزد اتاق پایاپای به‌عنوان وجه‌الضمان تودیع کنند. در این قرارداد، ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﻣﺒﻠﻎ ﻳﺎ درﺻﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ برای ﻣﺤﺎسبه ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻳﺎ از ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ ﻛﺴﺮ میﺷﻮد و قیمت مبنا ﻗﻴﻤﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻋﺮﺿﻪ، از سوی ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺑﻮرس اﻋﻼم می‌شود.

به این ترتیب، ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻧﻬﺎﻳﻲ زمانی بین طرفین منعقد می‌شود ﻛﻪ در ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن ﻃﺒﻖ ﺿﻮاﺑﻂ بورس شده‌اند. اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ در زﻣﺎن ﻣﺸﺨﺺ‌ﺷﺪه در ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ، ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮرس ﻣﻴﺎن ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺮارداد ﻧﻘﺪ، نسیه ﻳﺎ ﺳﻠﻒ ﻣﻨﻌﻘﺪ می‌شود. ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ در این قراردادها از فرمول توافق‌شده بین طرفین و پریمیوم کشف‌شده قابل محاسبه است.

عرضه پیش رو

همانگونه که در ابتدای مطلب اشاره شده، دوشنبه هفته آینده ۲۵ اسفند ماه یک میلیون و ۳۸۰ هزار تن وکیوم باتوم شرکت پالایش نفت اصفهان در قالب ۷۰ قرارداد کشف پریمیوم در بورس کالای ایران عرضه می شود. این قراردادها در دو حجم حداقلی ۱۰ هزار تن و ۳۰ هزار تنی عرضه شده و تاریخ معامله نهایی قراردادها از ۱۸ فروردین ماه تا ۱۸ اسفندماه سال ۱۴۰۰ ادامه دارد.

براساس اطلاعیه عرضه کشف پریمیوم وکیوم باتوم، در هر ماه ۶ قرارداد نهایی و تحویل می شود؛ به طوریکه در هر ماه از سال ۱۴۰۰، سه قرارداد ۱۰ هزار تنی و سه قرارداد ۳۰ هزار تنی نهایی و تحویل می شود که البته تنها در مردادماه سال آینده چهار قرارداد به شکل سه قرارداد ۱۰ هزار تنی و یک قرارداد ۳۰ هزار تنی نهایی و تحویل می شود. همچنین تاریخ تحویل اولین قرارداد کشف پریمیوم قیر، ۳۱ فروردین سال آینده اعلام شده و تحویل در سایر قراردادها به ترتیب تا ۲۴ اسفند ماه سال آینده ادامه می یابد و تحویل محصول در این قراردادها نیز تنها به صورت فله خواهد بود.

نوع تسویه معاملات به دو صورت نقدی و اعتباری بوده و مهلت تسویه کشف پریمیوم ۳ روز کاری بعد از معامله نهایی اعلام شده است.

منبع: کالاخبر