بازار سهام خطاب به دولت : تو با قلب ویرانه من چه کردی؟

بورس24 : از ابتدای سال 99 تا پایان بهمن ماه دولت مجموعا حدود 433 هزار میلیارد تومان اوراق در بازار سرمایه فروخته و از این محل منابع خوبی را تامین کرده است.

بر اساس آمار و اطلاعات فرابورس ایران ، فروش اوراق دولتی در 11 ماهه سال جاری در قیاس با مدت زمان مشابه سال قبل 507 درصد افزایش داشت. البته عرضه اوراق از طریق دولت و تامین بخشی از کسری بودجه از این طریق همواره یکی از راه های تامین منابع دولت های گوناگون در سال های مختلف بوده اما آن چه که در دولت دوازدهم کاملا محسوس است ، شدت گرفتن روند عرضه این اوراق در بازار سرمایه در ماه های پایانی آن است.

از مجموع حدود 433 هزار میلیارد تومان اوراق دولتی که در بازار سرمایه عرضه شده بیش از 73 درصد یعنی بالغ بر 316 هزار میلیارد تومان در 4 ماه گذشته (از آبان تا پایان بهمن ماه) انجام شده است.

دولت در حالی که در مهر ماه حدود 9 هزار میلیارد تومان اوراق در بازار فروخته بود در آبان ماه بیش از 56 هزار میلیارد تومان از این محل منابع تامین کرد. در آذر ماه نیز حدود 53 هزار میلیارد تومان اوراق فروخت و در دی ماه این مبلغ را به حدود 80 هزار میلیارد تومان افزایش داد. اما در بهمن ماه حجم عرضه اوراق دولتی را در بازار سرمایه جهش داد و به حدود 128 هزار میلیارد تومان رساند. این در حالی است که مجموع اوراق دولتی که در کل دوره 12 ماهه سال 98 در بازار سرمایه عرضه شده بود به 91 هزار میلیارد تومان می رسید.

اما این اوراقی که در بازار سرمایه توسط دولت عرضه می شود را چه کسانی خریداری می کنند؟ بخش عمده این اوراق دولتی یا به عبارت دیگر می توان گفت کل این اوراق توسط نهادهای مالی از جمله صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت خریداری می شود.

بر اساس قوانینی که اخیرا تدوین شده صندوق های سرمایه گذاری با درآمد ثابت موظف شدند تا 40 درصد از منابع خود را به خرید اوراق دولتی اختصاص دهند.

از یک سو بازار سرمایه در رکود و تنهایی رها شده و به رغم گزارش های بسیار مطلوبی که از عملکرد شرکت ها منتشر می شود و چشم انداز مثبتی که در خصوص مذاکرات ایران و آمریکا وجود دارد ، هیچگونه اقدام مثبت و راهگشایی در خصوص بازار سرمایه انجام نمی شود و از سوی دیگر شدت عرضه اوراق دولتی در همین بازار سرمایه افزایش قابل توجهی یافته و در مقابل ارزش معاملات خرد در بازار با افت قابل توجهی مواجه شده است.

به نظر می رسد منافع دولت فعلا در گرو همین چرخش است که نقدینگی حقیقی ها با فروش سهامشان در بازار یا از طریق ابطال واحدهای سرمایه گذاری آن ها در صندوق های سرمایه گذاری سهامی به سمت صندوق های با درآمد ثابت برود ، صندوق هایی که مجبورند حداقل 40 درصد از نقدینگی که هر روزه به سمتشان سرازیر می شود را برای خرید اراق از دولت در نظر بگیرند.

مقایسه نسبت عرضه اوراق دولتی به ارزش معاملات سهامداران حقیقی در بازار سرمایه از ابتدای سال جاری تا کنون نیز قابل توجه است. ارزش اوراقی که دولت از فروردین ماه تا پایان مهر ماه در بازار سرمایه فروخت نسبت به ارزش معاملات خرد بازار سرمایه به طور میانگین 5 درصد بود و در هیچ یک از ماه ها از 8 درصد فراتر نرفت ، اما از آبان ماه به بعد این نسبت تغییر یافت.

دولت در آبان ماه معادل 44 درصد ارزش کل معاملات خرد بازار سرمایه اوراق دولتی در این بازار فروخت. در آذر ماه این نسبت به 13 درصد رسید و در دی ماه برابر با 27 درصد بود و در بهمن ماه به اوج خود رسید. کل ارزش معاملات خرد بازار سرمایه در بهمن ماه برابر با 210 هزار میلیارد تومان بود. حال آن که دولت در همین اوضاع رکود بازار حدود 128 هزار میلیارد تومان از اوراق خود را فروخت.