شباهت ها و تفاوت های وضعیت بورس در سال های ٩٢ و ٩٩

بورس24 : در روزهای گذشته مقایسه ای بین وضعیت بازار در سال 99 و 92 صورت گرفته و برخی مطرح کرده اند که شرایط بازار در سال جاری شباهت های زیادی با سال 92 دارد. در سال 92، پس از رشد چشمگیر بازار سرمایه، رکود چند ساله ای دامن بازار را گرفت. از این رو برخی پیش بینی می کنند که ممکن است همان سرنوشتی که پس از سال 92 برای بازار سرمایه رخ داده بود در سال های آینده نیز در انتظار بازار باشد.

در گفت و گو با دو کارشناس خبره بازار سرمایه این پرسش را مطرح کردیم که اساسا مقایسه بازار سرمایه در سال 99 و 92 با هم کار درستی است؟ شرایط کنونی بازار سرمایه با حدود 7 سال قبل چه تفاوت ها و شباهت هایی دارد؟ و چه سرنوشتی در انتظار بازار است؟

افزایش نرخ بهره، مهمترین شباهت

همایون دارابی کارشناس بازار سرمایه در خصوص این پرسش ها به خبرنگار بورس24 گفت: در واقع بازار سرمایه از جنبه هایی با سال 92 مشابهت دارد و از جنبه هایی شبیه نیست. شباهت بازار در سال جاری با سال 92 از این جهت است که در سال 92 دولتی که روی کار آمد به دنبال برجام و توافق سیاسی بود. افزون بر اینکه در آن زمان دولت اتفاقاتی را در دی ماه 92 رقم زد و در لایحه بودجه فشارهایی را به شرکت ها تحمیل کرد و همچنین آقایان سیف و طیب نیا سیاست انقباضی شدیدی را از طریق افزایش نرخ بهره در پیش گرفتند.

وی افزود: در حال حاضر نیز به خوبی شاهد همین اتفاق هستیم. به این معنا که سیاست انقباضی شدیدی اتخاذ شده، به طوری که پایه پولی در ماه گذشته اصلا رشد نکرده و نرخ بهره نیز به حداکثر ممکن خود رسیده است. از آن طرف نیز خوشبینی زیادی در مورد توافق سیاسی شکل گرفته که موجب تقویت ریال شده است. به هر رو با افزایش نرخ بهره ارزش پول نیز زیاد می شود. از این جهات شرایط کنونی با سال های 92 و حتی 93 در حال متناسب شدن است. در آن زمان نیز کلیه بازارها شامل ارز، طلا و سهام ریختند و بازارهای املاک و مستغلات و همچنین خودرو وارد رکودی چند ساله شدند. کلیه این اتفاقات ناشی از سیاست های انقباضی دولت بود.

او در ادامه تصریح کرد: درست است که شرایط کنونی بخصوص از لحاظ سیاست های انقباضی دولت و خوشبینی برای دستیابی به توافق سیاسی کاملا مشابه و متناسب با سال 92 است اما در این میان یک تفاوت اساسی وجود دارد که نباید از آن چشم پوشی کرد. در سال 92 دولت نخستین سال فعالیت خود را تجربه می کرد اما اکنون دولت تنها 3 یا نهایتا 4 ماه دیگر سر کار خواهد بود و بعید به نظر می رسد که در این زمان اندک شرایط به گونه ای پیش رود که بتواند به توافق سیاسی که رفع تحریم ها را به همراه داشته باشد، دست یابد.

از لحاظ زمانی هیچ شباهتی وجود ندارد

دارابی با بیان یک پرسش بااهمیت ابراز داشت: حالا یک پرسش مهم مطرح است که آیا با یک سیاست پایدار در اقتصاد مواجه هستیم؟ در حال حاضر پاسخ به این پرسش مفهومی ندارد زیرا از دولتی که قرار است در ماه های آینده بر سر کار بیاید هیچ نمی دانیم. بنابراین نمی توان برای 3 تا 4 سال آینده هیچگونه پیش بینی درستی داشت. زیرا نمی دانیم که آیا سیاست دولت آینده هم بالا نگاه داشتن نرخ بهره خواهد بود یا خیر؟ یعنی همان سیاستی که آقای طیب نیا به هر قیمتی بر آن پافشاری کرد که البته عواقب آن را نیز دیدیم که چگونه به دلیل افزایش نقدینگی، نرخ ارز جهش سنگینی را تجربه کرد.

او در پایان گفت: در واقع می توان گفت که بین سال 99 و سال 92 شباهت های سیاسی زیادی وجود دارد اما شباهت زمانی وجود ندارد. بنابراین با توجه به تغییر دولت در ماه های آتی نمی توان پیش بینی بلند مدت درستی از بازار ارائه کرد و قطعا انتظار رکود بلند مدت برای بازار مانند اتفاقی که بعد از سال 92 افتاد، منطقی به نظر نمی رسد.

بازار خیلی بزرگ شده است

در همین خصوص با ابوالفضل شهرآبادی یکی دیگر از خبرگان بازار سرمایه گفت و گو کردیم. او در پاسخ به خبرنگار بورس24 اعلام کرد: واقعیت این است که مقایسه بازار در سال جاری با سال 92 مقایسه درستی نیست و شخصا فکر می کنم بازار نمی تواند همانند آن سال وارد فاز رکودی بلند مدت شود. زیرا شرایط بازار به هیچ عنوان با آن زمان مشابهت ندارد.

وی افزود: یکی از تفاوت های اصلی بازار سرمایه در سال جاری با سال 92 این است که آینده ای که ما هم اکنون در حال پیش رفتن به سمتش هستیم با چشم انداز مثبتی در زمینه برجام و مذاکرات سیاسی همراه است. بنابراین ما در حال پیش رفتن به سمت وضعیت بهتر هستیم. دومین موضوع این است که بازار در ماه های گذشته به اندازه کافی پایین آمده و نزول شارپ و شدیدی را متحمل شده است. بازار در شرایطی وارد مرحله رکود می شود که ریزش قیمت ها تدریجی اتفاق بیفتد اما اکنون قیمت ها تقریبا نصف قیمت های 5-6 ماه پیش است.

او در ادامه گفت: از سوی دیگر عملکردهای 9 ماهه شرکت ها مناسب بوده که این موضوع به همراه مباحث مثبتی که در خصوص مذاکرات مطرح شده مانع از ورود بازار به سمت رکود خواهد شد. ضمن این که شرایط کلی بازار نیز اصلا مشابه سال 92 نیست. زیرا بازار در سال جاری بسیار بزرگتر از سال 92 شده و بازیگران بازار نیز به طور قابل ملاحظه ای افزایش یافته اند. همین اعتراضاتی که اخیرا سهامداران به ریزش سنگین بورس نشان دادند نشان دهنده این موضوع است که بازیگران بازار افزایش یافته اند و دولت به سادگی نمی تواند از کنار این مسائل رد شود.

شهرآبادی در خصوص چشم انداز بازار گفت: انتظار ندارم که بازار مجددا سوار موج صعودی پرشتابی شود اما به طور کلی وضعیت آتی بازار سرمایه را متعادل تر از ماه های اخیر و به صورت تدریجی رو به بالا پیش بینی می کنم.