شرایط این روزهای بازار سهام از نگاه خبرگان اقتصادی و بورس

بورس24 : بازار سرمایه در شرایط کنونی یکی از دوره های هیجانی خود را پشت سر می گذارد. طی هفته های گذشته که بازار یکبار دیگر در مسیر اصلاح قرار گرفته عوامل متعددی در اتخاذ تصمیمات هیجانی از سوی فعالان بازار سرمایه نقش آفرینی کرده اند.

عواملی همچون تنش های سیاسی که از لحاظ بنیادی جایگاهی در تحلیل های بازار سرمایه ندارند.

روند کاهشی اخیر بازار از اواخر آذر ماه زمانی که شاخص کل در محدوده 1 میلیون و 500 هزار واحد قرار گرفته بود، آغاز شد و امروز در نخستین روز از هفته سوم دی ماه به اوج خود رسید.

به حدی که تعداد نمادهای دارای صف فروش تقریبا به سه برابر نمادهای دارای صف های خرید رسید. با وجود این که کلیه عوامل بنیادی اثرگذار بر بازار نسبت به ماه های گذشته بسیار مطلوب تر شده و انتظار می رود که بازار رفته رفته روند مثبت با ثبات تری را تجربه کند اما رفتار هیجانی اهالی بازار سرمایه موجب شد تا امروز شاخص کل با افت قابل ملاحظه بیش از 43 هزار واحدی مواجه شده و به محدوده حساس 1 میلیون و 354 هزار واحدی برسد.

محدوده ای که در نزدیکی حمایتی قوی قرار گرفته و پیش بینی می شود، که در روزهای آینده رفته رفته شاهد بهبود تقاضا و روند کلی بازار سرمایه باشیم.

اما چرا بازار در چنین وضعیت بنیادی مطلوبی یه یکباره دست به اقدامات هیجانی می زند و برای سهم ها صف های فروش میلیونی می چیند؟ آیا بیم رویارویی نظامی ایران و آمریکا به ایجاد انگیزه های فروش سرمایه گذاران دامن می زند؟

اگر چنین است، چرا پس از خبر عقب نشینی ناو آمریکایی از خلیج فارس، بازار با فشار عرضه های بیشتری نسبت به روزهای گذشته مواجه شد؟

علاوه بر این موضوع عده ای بازدهی عمومی بازار سرمایه را با بازدهی دلار از سه سال گذشته تا کنون مقایسه می کنند و اعتقاد دارند که بازار در قیاس با دلار رشد بیشتری را تجربه کرده و از این رو منطقی است، که اصلاح آن نیز عمیق تر باشد. اما آیا اصولا چنین مقایسه ای کار درستی است و از پشتوانه تحلیلی برخوردار است؟

برخی نیز اعتقاد دارند که روش تامین منابع دولت از بازار سرمایه نسبت به دوره طلایی اخیر بازار تغییر یافته است.

اکنون دیگر دولت به دنبال شناسایی درآمد از محل سود حاصل از فروش سهام نیست. بلکه از محل مالیات هایی که از کارمزدهای خرید و فروش سهامداران به دست می آورد در صدد تامین منابع مالی است. از این رو تداوم رفتارهای هیجانی فعالان بازار سرمایه و جابجایی آن ها در سهم های گوناگون دولت را در نیل به این هدف بیشتر یاری می کند.

حال این پرسش مطرح می شود که آیا چنین تحلیلی می تواند درست باشد؟ میزان مالیاتی که دولت از این محل دریافت می کند چقدر است که دولت بتواند در ازاء آن چشم خود را بر روی کاهش ارزش پورتفوی سهام خود در شرکت های گوناگون ببندد؟

افزایش معاملات تحلیل محور موجب کاهش رفتارهای هیجانی در بازار خواهد شد

مهدی سدیدی کارشناس ارشد بازار سرمایه در گفت و گو با خبرنگار بورس24 درباره علل فشار فروش سنگینی که امروز بازار سرمایه در نخستین روز از هفته سوم دی ماه یدک کشید، ابراز داشت: متاسفانه دلایلی برای شرایط کنونی بازار بیان می شود که نشان می دهد سواد مالی بازار چندان بالا نیست.

او ادامه داد: تا زمانی که سهامداران حقوقی و حقیقی بازار قصد داشته باشند که بر اساس پارامترهای غیر بنیادی معامله کنند باید انتظار رشدهای هیجانی و ریزش های هیجانی را داشته باشیم. سهم هایی که امروز صف های فروش میلیونی داشتند؛ همان سهم هایی بودند که بیش از 4 ماه قبل با قیمت های بسیار بالاتری نسبت به امروز صف خرید بودند. حال آن که اکنون عوامل بنیادی نسبت به آن زمان نه تنها بدتر نشده بلکه بهبود نیز یافته است.

وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به خروج ناوهای آمریکا از خلیج فارس و کاهش احتمال رویارویی نظامی آمریکا و ایران، آیا این موضوع موجب فشار عرضه ها در بازار امروز بود، تصریح کرد: متاسفانه بحث های هیجانی همچنان در بازار وجود دارد. افرادی که بر اساس هیجان تصمیم گیری می کنند همچنان با این نگرانی ها همراهند و از سوی دیگر افرادی که با احتیاط بیشتری معامله می کنند روی دیگر این سکه را می بینند.

به گفته وی آن ها با پیش بینی بهبود شرایط روابط ایران و آمریکا و کاهش نرخ دلار سناریوی معکوسی را برای بازار در نظر دارند که هر دوی این جنبه ها به ضرر بازار است.

وی در ادامه اذعان داشت: البته باید توجه داشت که به دلیل فشارها و مسائل داخلی برخی از بازیگران اصلی از بازار خارج شده اند و حقوقی ها مانند گذشته فعالیت چندانی در بازار ندارند. در حال حاضر عمده حقوقی هایی که در بازار فعالند سبدها و صندوق های سرمایه گذاری هستند که به نفع بخش حقیقی بازار عمل می کنند. یعنی عنصر تعادل بازار از لحاظ نهادهای تاثیرگذار کمی مخدوش شده است.

از سدیدی پرسیدیم که بر اساس اعتقاد برخی که می گویند بازدهی بازار در سال های گذشته بسیار بیشتر از بازدهی دلار بوده و بر همین اساس ریزش بازار منطقی است، آیا اصولا مقایسه بازدهی بازار با دلار کار درستی است و آیا با پایین آمدن قیمت دلار بازار باید با روند کاهشی مواجه شود؟

او در پاسخ تاکید کرد: در ابتدا باید در نظر داشت که اثرگذاری دلار صرفا بر بخش درآمدهای صادراتی شرکت های صادرات محور و همچنین از لحاظ ارزش جایگزینی قابلیت تحلیل پذیری دارد. در حال حاضر شرکت هاییی که فروش صادراتی دارند بین 25 تا نهایتا 30 درصد از بازار را در بر می گیرند و این شرکت ها هیچگاه با دلار 30 هزار تومانی محصول نفروخته اند.

از سال گذشته تا کنون بالاترین نرخ های صادراتی شرکت ها نهایتا با دلار 21 تا 22 هزار تومانی بوده، در حالی که نرخ های کنونی دلار بالاتر از سقف فروش قیمتی شرکت هاست. به همین دلیل است که گزارش هایی که از شرکت ها منتشر می شود نشان دهنده وضعیت مطلوب آن هاست. بنابراین چنین مقایسه ای درست نیست.

سدیدی در ادامه این گفت و گو تصریح کرد: متاسفانه فضای اطلاع رسانی بازار شفاف نیست. به جز رسانه هایی که دارای مجوز هستند و همواره در جهت ارتقای دانش و آگاهی فعالان بازار سرمایه فعالیت می کنند، سایر منابع فضای شفافی ندارند.

چنانچه دیدیم در نیمه نخست امسال با نشان دادن اهداف قیمتی 40 تا 50 هزار تومانی برای دلار سعی در دادن سیگنال های خرید به سهامداران داشتند که موج های هیجانی تقاضا و تشکیل صف های خرید را در پی داشت. قطعا بر اساس چنین استدلال هایی در شرایط معکوس نیز بازار با هیجان رفتار خواهد کرد.

وی افزود: در شرایطی که افرادی خارج از گزارش های خرید و فروش شرکت ها و نرخ های تسعیر به بازار سرمایه جهت می دهند نتیجه بازار همین فشارهای فروش هیجانی است. این افراد در روند مثبت بازار را با پی بر ای 20 توجیه پذیر می دانستند و اکنون هم در جهت فروش سیگنال می دهند.

کما اینکه قیمت گذاری دلار نیز خود جای بحث دارد. زیرا ضمن این که بازار دلار شفاف و کارا نیست، دارای متغیرهای مزاحم زیادی هم هست.

در کنار همه مفروضاتی که در خصوص احتمال رویارویی نظامی آمریکا با ایران و همچنین مقایسه بازدهی شاخص کل بورس با دلار و منطقی دانستن روند کاهشی بازار سرمایه مطرح شده، این شائبه نیز وجود دارد که دولت از محل اخذ مالیات از کارمزدهای خرید و فروش سهامداران به درآمدهای خوبی می رسد و احتمالا سیاست های دولت به گونه ایست، که هیجانات فعلی بازار ادامه یابد تا به درآمدهای بیشتری از این محل برسد.

در ادامه این گفت و گو نظر سدیدی را در خصوص این موضوع پرسیدیم که وی در پاسخ اینگونه پاسخ داد: خیر، این استدلال ها و فرضیات صحیح نیست. اگر فرض کنیم که ارزش پورتفوی مجموعه حقوقی ها 70 درصد بازار است. یعنی ارزشی بالغ بر 4،000 هزار میلیارد تومان دارد. یا اگر دست کم آن را نیمی از بازار تصور کنیم بنابراین ارزشی در حدود 3،000 هزار میلیارد تومان خواهد داشت.

حال اگر تنها در یکی از روزهای منفی بازار این ارزش پورتفوها 5 درصد افت کند حدود 150 هزار میلیارد تومان از ارزش دارایی های حقوقی ها کاسته می شود. در حالی که کل مالیاتی که دولت از محل خرید و فروش سهام در سال اخذ می کند حدود 10 هزار میلیارد تومان است.

بنابراین چنین استراتژی و راهکاری نمی تواند برای دولت مقرون به صرفه باشد. زیرا از محل دارایی های خود در بازار می تواند بازدهی بیشتری را کسب کند. متاسفانه چنین فرضیاتی نشان می دهد که اطلاعات مالی بازار کم است.

از این کارشناس بازار در پایان راجع به چشم انداز پیش روی بازار سرمایه پرسیدیم. او گفت: در حال حاضر عوامل بنیادی بازار سرمایه نسبت به گذشته مطلوب تر شده است. فروش شرکت ها بهبود یافته، قیمت کامودیتی ها رشد کرده، اخبار خوبی از شرکت ها منتشر شده، گزارش های شرکت ها بسیار مناسب و مطلوب است و مهم تر این که با رفتن ترامپ چشم انداز سیاسی اقتصادی بهتری را می توان برای کشور متصور بود.

حال چه اتفاقی می افتد که بازار مانند امروز متحمل صف های فروش میلیونی می شود؟ این موضوع نشان می دهد که بازار دنبال کننده عناصر دیگری است که نتیجه آن هیجان در روندهای مثبت و منفی است.

وی اضافه کرد: زمانی که بازار به شرایط بنیادی بازگردد سهم های خوب راه خود را از سهم های غیر ارزنده جدا خواهند کرد و بازار این موضوع را به درستی تشخیص خواهد داد و می توان انتظار داشت که ظرف 6 تا 7 ماه آینده این وضعیت بر بازار حاکم شود. اما اگر بازار به تمرکز خود بر اساس مسائل غیر بنیادی ادامه دهد شرایط هیجانی کنونی تداوم خواهد داشت.

صبر، بهترین راهکار این روزها در بازار سرمایه است

علی اکبری، خبره بازار سرمایه در مصاحبه با خبرنگار بورس24 در خصوص شرایط کنونی بازار گفت: وضعیت این روزهای بازار سرمایه جای نگرانی ندارد و قطعا سرمایه گذاران با نگاه بلند مدت و میان مدت از روند بازار راضی خواهند بود.

وی افزود: هر ساله در آخر سال زمانی که دولت طرح بودجه را تقدیم مجلس می کند یک سری ابهاماتی در پیش بینی سهامداران بالقوه و بالفعل پیش می آید. زیرا همان طور که می دانید اساس کار دولت در سال 1400 بر مبنای بودجه ای است که مجلس آن را تصویب می کند و معمولا هر سال در این زمان ما شاهد یک سری نوسانات در بازار بورس هستیم. این سوابق بورس است و این وضعیت اخیر در بازار بورس اصلا مسئله غیر عادی نیست.

او ادامه داد: البته تهدیدهای نظامی که این روزها مطرح شده هم می تواند بهانه ای برای این امر باشد. با توجه به اینکه این تهدیدات در روزهای گذشته کم رنگ شده ولی با توجه به این که خروج سرمایه خیلی سریع اتفاق می افتد متاسفانه برگشت این سرمایه ها با همان سرعت خروج آنها نیست و کمی زمان بر است.

علی اکبری با اشاره به اینکه سرمایه داران با نگاه میان مدت و بلند مدت می توانند پیروز بازار بورس باشند، تصریح کرد: با توجه به اینکه سرمایه در بازار بورس بسیار فرار است، وقایع بین المللی می تواند اثرگذار باشد اما این وضعیت دائمی نیست و کسانی که در بازار بورس نگاه بلند مدت دارند قطعاً از روند بازار راضی خواهند بود. ما باید این روزها را سپری کنیم تا اینکه بودجه به جایگاه روشنی برسد و نیز اوضاع بین المللی کمی آرام گیرد اما به طور کلی وضعیت فعلی بازار گذرا خواهد بود و اتفاقات اخیر را نباید جدی تلقی کرد.

علی اکبری در خصوص بهترین استرتژی کنونی بازار سرمایه ابراز داشت: قطعا کسانی که از فعالان با سابقه بازار بورس و از اهالی بازار سرمایه هستند این روزها را فرصت خروج نمی دانند و ترجیح می دهند صبر کنند تا این روزها را هم سپری کنیم. بازار سرمایه در ماه های اخیر چندین بازار اصلاح های لازم را انجام داده است و خیلی بعید می دانم بیشتر از این شاهد افت در بازار باشیم. من پیشنهاد می کنم سرمایه داران صبر پیشه کنند، قطعا در آینده راضی تر خواهند بود.

این فعال بازار بورس عنوان کرد: شرایط فعلی در بازار شرایط بسیار مناسبی برای سرمایه گذاری است. به شرط اینکه نگاه بلند مدت یا میان مدت داشته باشیم. دلیل این گفته هم این است که رقم جایگزینی بسیار بالاتر از رقم هایی است که این روزها روی تابلو نمایش داده می شود و شرکت های مطرح در بازار سرمایه مانند صنعت فولاد، صنعت معادن و پتروشیمی که اساس کار را در بازار سرمایه نشان می دهند همه نسبت به گذشته و حتی در مقایسه با سه ماه گذشته از وضعیت مطلوبتری برخوردار هستند. بنابراین در سرمایه گذاری با دید بلندمدت و میان مدت جای هیچگونه نگرانی وجود ندارد.

بازار تحت اخبار سیاسی هیجانی می شود، اما ملتهب نه

محمد خوش چهره کارشناس اقتصادی، با توجه به هیجانات ناشی از رویارویی ایران و آمریکا و تاثیر آن بر بازار سرمایه به خبرنگار بورس24 گفت: فضای جنگ ممکن است روی افراد تاثیر گذار باشد نه اینکه به واقع جنگی رخ دهد، بلکه نا امنی جنگ روی افراد تاثیرگذار است که البته این تاثیرگذاری بر روی هر فرد به گونه متفاوت خواهد بود. بر روی یک شخص ضریب تاثیر صفر و بر روی دیگری تاثیر بالاتری دارد.

به گفته وی همان طور که گفته شد، این موضوع می تواند درصدی بر روی فعالان اقتصادی تاثیر گذار باشد. اما نه در حدی که بازار را ملتهب کند. از طرفی عوامل درونی ازجمله ناکارآمدی ها در سایر بازارها هم در این موضوع بی‌ تاثیر نبوده است، که از نظر تحلیلگران بیشتر مشکلات درون زا است نه برون زا.

او اضافه کرد: اینکه واقعاً چقدر بازار باید خود را با ارز مطابقت بدهد موضوع کاملاً قابل بررسی است. چرا که برخی از موضوعات در بازار اصلاً نیازی به همپوشانی خود به ارز ندارند و خیلی از اتفاقاتی که در بازار رخ می ‌دهد، صرفاً به ارز بر نمی‌ گردد.