اثرگذاری معاملات الگوریتمی در روند بازار چقدر بود؟

بورس24 : چند روز گذشته بود که طی اطلاعیه ای از سوی مدیریت نظارت بر بورس های سازمان بورس اوراق بهادار استفاده از معاملات الگوریتمی و تقسیم سفارش ها از سوی کلیه مشتریان برخط در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران ممنوع اعلام شد. در این اطلاعیه به تمامی شرکت های کارگزاری اعلام شد که به منظور حفظ شرایط تعادل عرضه و تقاضا در بازار، ورود سفارش ها و معاملات کلیه مشتریان اعم از حقیقی و حقوقی در خصوص امکان انجام معاملات الگوریتمی در تمامی نمادهای معاملاتی در بورس و فرابورس تا اطلاع ثانوی غیر فعال شود.

امیر سیدی کارشناس بازار سرمایه در گفت وگو با خبرنگار بورس24 در رابطه با تاثیر معاملات الگوریتم بر روند بازار گفت: در علم آی تی الگوریتم سلسله مراتبی است که برای اجرای یک برنامه مورد استفاده قرار می گیرد. به طور مثال برای حل مسئله ای الگوریتم حل آن مسئله نوشته می شود و آن الگوریتم مسئه مورد نظر را حل می کند. معاملات الگوریتم که معاملات پر فرکانس نیز نامیده می شود به این صورت است که به جای ثبت سفارش خرید و فروش از سوی خودمان، برنامه ای که نوشته می شود این مهم را انجام می دهد.

وی گفت: برای این معاملات سه لایه را می توان در نظر گرفت. لایه ای که اطلاعات را جمع آوری و پردازش می کند، لایه ای که اطلاعات را به تصمیم تبدیل می کند و لایه ای که آن را اجرا می کند. تفاوتی که با ثبت معاملات به صورت دستی دارد این است که هم از سرعت عمل بالاتری برخوردار است و یا اشتباهاتی که ممکن است از فرط خستگی باشد را نخواهد داشت.

او در ادامه تصریح کرد: زمانی که برنامه کامپیوتری به بازار وصل شده و برای آن استراتژی تعریف می شود به صورت خستگی ناپذیری در بازار معاملات را انجام خواهد داد. صف های خرید و فروش و حجم مبنایی که در بازار سرمایه ما وجود دارد محدودیت هایی هستند که معاملات الگوریتم می تواند قابلیت ایجاد ظاهر اغوا آمیز معاملات را افزایش دهد. در واقع با انجام کارهایی می توان بازار را به سمت و سوی دیگری کشاند یا با تشدید صفوف خرید و فروش بازار را جهت دهی کرد. در حقیقت می توان گفت اگر کسی قصد جهت دهی به بازار را داشته باشد می تواند با نوشتن الگوریتمی این کار را انجام دهد. نکته اصلی در اینجا استراتژی و رویکرد معامله گر و بازار است. در حقیقت معاملات الگوریتمی یا ربات های معامله گر ابزاری هستند که می توانند سرعت عمل، کیفیت اجرا و میزان توانمندی افراد را افزایش دهند.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: اینکه این ابزار برای چه اهدافی مورد استفاده قرار می گیرند مربوط به رویکرد معامله گر است. بخشی از اتفاقاتی که در بازار سرمایه رخ داد می تواند به معاملات الگوریتمی مرتبط باشد. البته این نوع معاملات هیچ گاه نمی توانند مانند سایر مسائل کلان تاثیرگذار باشند. افزایش نرخ سود بانکی، خروج منابع سنگین از سوی دولت، حقوقی ها و یکسری از نهادهایی که عرضه اولیه داشتند از جمله این مسائل کلان بوده است.

امیر سیدی بیان کرد: سوالی که مطرح می شود این است که آیا از ابزارهایی برای اینکه یک نفر بتواند سفارشات گسترده یا با سرعت بالا ارسال کند استفاده شده یا خیر که جواب مثبت است. زمانی که صف های خرید وجود دارد برخی تلاش می کنند تا در این صف قرار گیرند و زمانی هم که صف فروش وجود دارد باز هم تلاش می کنند نفر نخست این صف باشند. از سویی زمانی که بازار منفی است عده ای قصد دارند با استفاده از بازار منفی موقعیت خرید بهتری برای خود ایجاد کنند. بر همین اساس یکسری سفارش چینی و معاملات چرخشی را با صبر و حوصله به وسیله یک رباط انجام می دهند تا قیمت ها را به قیمتی که قصد خرید دارند برسانند.

او با بیان اینکه می توان با استفاده از معاملات الگوریتم به بازار جهت داد افزود: اما با همه این ها معتقدم سطح اهمیت پایینی دارد. در واقع با در نظر گرفتن ساز و کارهایی حتی می توان سطح اهمیت این معاملات را کمتر کرد. ممنوعیت معاملات روزانه و محدود کردن بازار رویکرد خوبی نیست. به طور مثال صندوق دارا یکم که یک ETF 10 درصدی است تقریبا صد درصد شناور بوده که ما شاهد معاملات جذاب این صندوق در بازار هستیم. چرا که اثرگذاری بر بورس نداشته و معاملات آن تقریبا با آزادی بسیاری انجام می شود. این می تواند الگوی بازار ما باشد. در همه جای دنیا با در نظر گرفتن ساز و کارهایی از معاملات الگوریتم استفاده می کنند. به طور مثال تعیین می کنند که اگر سهمی از میزان مشخصی بیشتر منفی بود حق ثبت سفارش فروش وجود ندارد.

او با بیام اینکه ساده تر کردن بازار و ایجاد آزادی بیشتر در معاملات به نفع بازار خواهد بود افزود: ممکن است معاملات الگوریتمی سبب افزایش حجم معاملات بازار شود، چنانچه حذف شود حجم بازار کاهش یافته و با یک فاصله زمانی مشخصی اثر منفی در بازار ایجاد خواهد کرد. برای ایجاد قوانین جدید باید بررسی کنیم که آیا این قوانین حجم معاملات را کاهش یا افزایش خواهد داد. معتقدم برای افزایش حجم معاملات باید محدودیت های ایجاد شده کمتر شوند. می توان برای معاملات الگوریتم مانند سایر کشورها قواعدی را مشخص کرد. امیدوارم این محدودیت ها کمتر شده و ما سیاست هایی را اجرایی کنیم که در راستای حمایت و حفاظت از بازار باشند.