پس از افزایش تقاضای افراد برای دریافت کد بورسی و حضور فیزیکی جهت احراز هویت نهایی، وزیر اقتصاد نیمه اردیبهشت‌ماه امسال بود که اعلام کرد: «به خاطر ازدحام و شلوغی زیاد در دفاتر پیشخوان دولت مصوب شد تا احراز هویت تمامی افرادی که می‌خواهند کد بورسی دریافت کنند به صورت غیر حضوری و الکترونیکی انجام شود.» اما حالا به نظر می‌رسد که احراز هویت الکترونیکی با اینکه بارها بر سر زبان‌ها آمده، در عمل آنچنان که باید اتفاق نیفتاده است. طی سال‌های گذشته بارها عنوان شده که بناست در نظام پولی و بانکی کشور احراز هویت الکترونیکی اجرایی شود و اکنون این نیاز بیش از هرزمان دیگری در بازارسرمایه احساس می‌شود.
بورس24 : با پذیرش احراز هویت الکترونیکی در قوانین کشوری، مشکل ثبت‌نام و احراز هویت الکترونیکی در سیستم بانکی و بازار سرمایه حل خواهد شد
پس از افزایش تقاضای افراد برای دریافت کد بورسی و حضور فیزیکی جهت احراز هویت نهایی، وزیر اقتصاد نیمه اردیبهشت‌ماه امسال بود که اعلام کرد: «به خاطر ازدحام و شلوغی زیاد در دفاتر پیشخوان دولت مصوب شد تا احراز هویت تمامی افرادی که می‌خواهند کد بورسی دریافت کنند به صورت غیر حضوری و الکترونیکی انجام شود.» اما حالا به نظر می‌رسد که احراز هویت الکترونیکی با اینکه بارها بر سر زبان‌ها آمده، در عمل آنچنان که باید اتفاق نیفتاده است. طی سال‌های گذشته بارها عنوان شده که بناست در نظام پولی و بانکی کشور احراز هویت الکترونیکی اجرایی شود و اکنون این نیاز بیش از هرزمان دیگری در بازارسرمایه احساس می‌شود.
طبق گفته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در سال ۱۳۹۸ دو میلیون و ۹۵۰ هزار نفر در سجام ثبت‌نام کردند که در سال ۱۳۹۹ به ۹ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر رسیده که بیش از ۶ میلیون نفر احراز هویت شده‌اند.
دو ماهی می‌شود که شرکت سپرده‌گذاری مرکزی (سجام) اقدام به راه‌اندازی احراز هویت غیرحضوری از طریق برخی اپلیکیشن‌ها کرده است. اما برای انجام معامله در بازار سرمایه تنها دریافت کد بورسی کافی نیست، بلکه قدم بعدی ثبت در کارگزاری است که بازهم برای این منظور باید به دفاتر پیشخوان یا کارگزاری مراجعه کرد. در واقع اگر احراز هویت سجام را به‌صورت الکترونیکی انجام دهید باز هم نیاز به مراجعه حضوری خواهید داشت.
اینکه چرا کارگزاری‌ها فرایند احراز هویت غیرحضوری را راه‌اندازی نمی‌کنند و چه موانعی برای این کار وجود دارد، سوالی است که برخی کارگزاری‌ها و سازمان بورس در این گزارش به آن پاسخ داده‌اند.
احراز هویت غیرحضوری کارگزاری‌ها پشتوانه قانونی ندارد
کارگزاری‌ها بر این عقیده هستند که در خصوص احراز هویت غیرحضوری مشکل نرم‌افزاری وجود ندارد، بلکه برای این موضوع هنوز قوانینی وضع نشده تا کارگزاری‌ها بتوانند با استناد به آن احراز هویت غیرحضوری انجام دهند. چرا که وقتی قرار است قانونی تصویب شود، در سازمان بورس باید این موضوع مراحل مختلفی را طی و از کمیته‌های مختلف عبور کند. به نظر می‌رسد این موضوع فقط به صورت اولیه مورد توافق قرار گرفته و تا رسیدن به مرحله اجرا شاید تا شش ماه دیگر هم طول بکشد.
محمد قاسمی، مدیرعامل شرکت توسعه فناوری سوشیانت دلیل عدم انجام احراز هویت غیرحضوری در کارگزاری‌ها را مسائل نرم‌افزاری نمی‌داند و به‌عقیده او عدم به‌روزرسانی کردن قوانین و مقررات مشکل اصلی این فرایند است. به‌گفته او شورای عالی بورس احراز هویت غیرحضوری را برای سجام تأیید کرد، اما متاسفانه برای کارگزاری‌ها هنوز تاییدیه‌ای قانونی داده نشده تا آنها بتوانند به‌صورت کاملاً غیرحضوری خدمات خود را ارائه دهند.
قاسمی با توضیح اینکه بخشی از این مشکل ممکن است به قوانین و مقرراتی برگردد که برای احراز هویت مشتریان در بازار پولی و بانکی وجود دارد، گفت: «اکنون هیات وزیران این مورد را در قانون مبارزه با پولشویی مطرح کرده‌اند و اگر مشکل قانونی آن رفع شود، کارگزاری‌ها هم می‌توانند این آمادگی را پیدا کنند که به‌صورت غیرحضوری احراز هویت را انجام دهند.»
او با بیان اینکه این مشکل احتمالاً ظرف یکی دو ماه آینده رفع می‌شود، گفت: «واقعیت این است که دولت بهتر از هر کسی می‌داند که اکنون چقدر مشتری در بازار سرمایه وارد شده است. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات سهام عدالت هم مربوط به بحث انجام احراز هویت برای مشمولان آنهاست. ورود حدود ۴۰ میلیون نفر سهامدار جدید به بازار بورس، بدون غیرحضوری کردن فرایند احراز هویت ممکن نیست.»
نبود امضای دیجیتال، مشکلی اصلی ماست
فاطمه جعفری، مدیرعامل سهام‌یاب معتقد است که مساله احراز هویت غیرحضوری سجام ارتباطی با مساله ثبت‌نام کارگزاری‌ها ندارد، چراکه کارگزاری‌ها در یک مرحله از ثبت‌نام احراز هویت را انجام می‌دهند که مشتری را بشناسد، اما مرحله دیگر این است که باید با مشتری قرارداد امضا کنند. اکنون مشتری برای افتتاح حساب بورسی در کارگزاری قراردادهایی را مانند قرارداد اعتباری امضا می‌کند که نمی‌توان این مورد را غیرحضوری انجام داد. چون امضای دیجیتال از نظر قانونی پذیرفته شده نیست، ما هم نمی‌توانیم این کار را به‌صورت غیرحضوری انجام دهیم.
او در ادامه گفت: به عنوان مثال ما برای افتتاح حساب بورسی به کارگزاری مراجعه می‌کنیم. یعنی اینکه کد معاملاتی می‌گیریم تا بتوانیم از سامانه‌های آن کارگزاری استفاده کنیم. در ابتدا مشتری باید احراز هویت شود. در مرحله بعد باید قراردادهایی از جمله افتتاح حساب آنلاین، آفلاین و قرارداد اعتباری، بنا به درخواست‌های مشتری، منعقد شود. وقتی این قرارداد درصورتی که امضای دیجیتال از نظر قانونی پذیرفته نیست، انجام شود، ممکن است مشکلاتی برای مشتری و ما پیش بیاید، اما اگر امضای دیجیتال در قانون پذیرفته شود، می‌توانیم در قراردادهایمان این احراز هویت غیرحضوری را انجام دهیم و احتیاجی به مراجعه حضوری مشتری هم نیست. مساله اصلی ما قراردادهایی است که باید توسط مشتری اثر انگشت بخورد و امضا شود.
به‌گفته او اگر در سیستم بانکی، احراز هویت الکترونیکی حل شود، مشکل ما هم حل می‌شود. در واقع با پذیرش احراز هویت الکترونیکی در قوانین کشوری، مشکل ثبت‌نام و احراز هویت الکترونیکی در سیستم بانکی و بازار سرمایه حل خواهد شد.
منتظریم تا موانع حقوقی احراز هویت غیرحضوری رفع شود
سوی دیگر این ماجرا نهادهای ناظر و قانونگذار هستند که درباره اجرای احراز هویت غیرحضوری کارگزاری‌ها تصمیم می‌گیرند. ابهامی که هنوز برطرف نشده این است که چرا سجام باتوجه به موانع قانونی که وجود دارد، بازهم سرویس احراز هویت غیرحضوری را راه‌اندازی کرده و کارگزاری‌ها نسبت به استفاده از این سرویس در خدمات خود اقدامی نمی‌کنند؟
طبق گفته حامد سنجری، سرپرست مرکز نظارت بر امنیت اطلاعات بازار سرمایه (مکنا)، سازمان بورس به‌عنوان ناظر مواردی که نتواند با بندهای قانونی کشور تطابق دهد را مورد تأیید قرار نمی‌دهد. در بحث احراز هویت غیرحضوری هدف این است که این فرایند راه‌اندازی شود و نزدیک به ۸۰ درصد مساله نیز حل شده است. ما منتظریم که موارد حقوقی آن نیز تأیید شود تا به‌صورت قانونی به کارگزاری‌ها ابلاغ کنیم. شرکت سپرده‌گذاری هم بهتر بود که منتظر می‌ماند تا موارد قانونی این موضوع برطرف شود و پس از آن احراز هویت غیرحضوری را اجرا می‌کرد، اما چون هدف ما این است که احراز هویت غیرحضوری راه‌اندازی شود، مانع این مساله هم نشدیم.
شرکت سپرده‌گذاری، شرکتی است خصوصی که هیات مدیره جداگانه‌ای دارد. زمانی هم که این شرکت احراز هویت غیرحضوری را راه‌اندازی کرد هیچ واحدی از سازمان بورس اعم از واحدهای امنیت، فناوری اطلاعات و حقوقی از لحاظ قانونی این نوع احراز هویت را تأیید نکردند. بنابراین اگر در این فرایند اتفاقی بیفتد و شکایتی در این باره صورت گیرد ما نمی‌توانیم در آن دخالت کنیم.
او با اشاره به اینکه وقتی طرح انجام احراز هویت غیرحضوری در کارگزاری‌ها پیشنهاد شد، مرکز امنیت و مدیریت فناوری اطلاعات سازمان بورس این دستورالعمل را تهیه کرد تا اجرایی شود، گفت: «در احراز هویت غیرحضوری افراد باید برخی مدارک هویتی خود را ارسال کنند که از لحاظ امنیتی مهم است. ما این موارد امنیتی را در انجام احراز هویت در نظر گرفته‌ایم و اکنون این طرح در کمیته تدوین سازمان بورس در حال بررسی است تا نهایتاً به هیات مدیره برود و تصویب شود. این مساله بحث حقوقی و قانونی دارد. به‌عنوان مثال اگر احراز هویت غیرحضوری راه‌اندازی شد و پس از آن فردی که احراز هویت شده ادعا کند احراز هویتی را انجام نداده باید بتوانیم موارد نرم‌افزاری را به موارد قانونی بسط دهیم و اعلام کنیم که طبق قانون این احراز هویت انجام شده است.»
سنجری هدف سازمان بورس را اجرایی شدن احراز هویت غیرحضوری دانست و گفت: «در این زمینه تنها در مسائل حقوقی مشکلاتی داریم که باید رفع شود. اکنون در بازار سرمایه و سازمان بورس مورد قانونی مجوزداری برای انجام احراز هویت غیرحضوری وجود ندارد تا تمام کارگزاری‌ها ملزم به انجام آن شوند.»
منبع: راه پرداخت
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.