رخدادی جالب در یک شرکت بورسی ؛ اداره شرکت با سهم حداقلی

بورس24 : کارخانه سیمان مجد خواف در جوار راه آهن بین المللی خواف - هرات قرار داشته و در میان کارخانجات تولید کننده سیمان در شرق کشور نزدیکترین فاصله به نقطه مرزی دوغارون (مهمترین دروازه صادراتی به افغانستان) را داراست. پس از راه اندازی فاز اول خط تولید در شهریورماه 1390 ابتدا سیمان از کلینکر خریداری شده از کارخانجات مجاور یعنی شرکت های سیمان زاوه، جوین شرق و لار سبزوار تولید می شده است و از آنجا که این کارخانه از مزیت رقابتی منحصر به فردی در قیاس با کارخانجات مذکور برای انجام صادرات برخوردار بوده است، برغم وابستگی به تأمین کلینکر از آنها یکی از بازیگران اصلی انجام صادرات به کشور افغانستان بوده و تنها گلوگاه برای افزایش تناژ تولید و توزیع تأمین کلینکر بوده است؛ اما از سال 93 تولید کارخانه با روش کارمزدی انجام می شده است. در سال های93 و 94 تحت قرارداد کارمزدی با شرکت سیمان زاوه بوده و در سال های 95 و 96 و 97 شرکت سیمان شرق طرف قرارداد کارمزدی با این شرکت بوده است.

سهام این شرکت از سال 91 وارد بازار سرمایه شده و در حال حاضر در تابلوی زرد بازار پایه فرابورس در حال معامله می باشد. بررسی ها نشان می دهد این شرکت با بازدهی حدود 220 درصدی از ابتدای سال 98 یکی از کمترین بازدهی ها را در میان شرکت های سیمانی و کل بورس داشته است. بازده کل گروه سیمان در مدت زمان یاد شده 904 درصد بوده است.

شرکت سیمان مجد خواف در حال حاضر با ارزش بازار حدود 360 میلیارد تومانی کمترین ارزش بازار را در میان حدود 40 شرکت در حال معامله در بازار سرمایه دارد. به لحاظ تولید نیز عملکرد سیمان مجد خواف در مقایسه با شرکت هایی همچون سیمان لار سبزوار (سبزوا)، سیمان باقران بیرجند (سباقر) و مجتمع سیما غرب آسیا (سجام)، سیمان قاین (سقاین) با توجه به ظرفیت های تولید و همچنین نزدیکی جغرافیایی به یکدیگر بسیار سوال بر انگیز است.

همچنین سخواف با شناسایی 2.5 میلیادر تومان زیان در سال 98 جزو معدود شرکت های زیان ده در صنعت سیمان به شمار می رود. در حالی که این شرکت نزدیک ترین شرکت به مرز دوغارون می باشد و علاوه بر آن شرکت ده هکتار زمین اختصاصی در کنار ایستگاه راه آهن خواف با عنوان بار انداز در اختیار دارد که در کنار مزایای فوق موقعیت صادراتی بی نظیری را به این پروژه داده است. لذا می بایست موقعیت بهتری نسبت به سایر شرکت های سیمانی منطقه داشته باشد، اما بررسی ها نشان می دهد سخواف در سال های اخیر تنها عاملیت تولید کارمزدی برای دیگر شرکت های سیمانی را داشته و در عمل این موقعیت طلایی خود را تقدیم به شرکت های رقیب کرده است. این در حالی است که در منطقه شمال شرق کشور به دلیل تعدد بسیار زیاد شرکت های سیمانی و عدم تقاضای قابل توجه برای فروش صادراتی به صورت قابل توجهی عرضه محصول بر تقاضای آن فزونی داشته و لذا رقابت بسیار شدیدی میان شرکت های منطقه برای کسب سهم بیشتری از بازار در جریان است.

بررسی صورت های مالی شرکت نشان می دهد علاوه بر ضعف شدید در حوزه فروش و بازاریابی، سخواف با مشکل نقدینگی شدید مواجه است. در سال 98 شرکت حدود 3 میلیارد تومان هزینه مالی داشته که در صورت حذف این هزینه، شرکت می توانست به سوددهی دست یابد. مانده تسهیلات مالی شرکت در پایان سال 98 حدود 21 میلیارد تومان بوده که بخش عمده آن به تسهیلات دریافتی از بانک ملی ایران باز می گردد.

اما فراتر از عملکرد شرکت آنچه در حال حاضر پیرامون شرکت حواشی زیادی ایجاد کرده اختلافات شدید میان مدیریت و بدنه اصلی سهامداران آن است. شرکت سیمان مجدخواف با بیش از 54 هزار سهامدار یکی از پر سهامدار ترین شرکت های بورس است که اغلب آن ها سهام شرکت را از بیش از 15 سال قبل و زمان پذیره نویسی در اختیار دارند. با این حال اطلاعات درج شده در بخش سهامداران شرکت در سایت فناوری بورس تهران نشان می دهد شرکت "تحلیل گران نیک سهم اترک" با مالکیت حدود 1.8 درصد، عمده ترین سهامدار سیمان مجد خواف و تنها سهامدار بالای یک درصد این شرکت است که چنین موضوعی در میان شرکت های بورسی کم نظیر است. میزان مالکیت سهامدار عمده زمانی در عملیات یک شرکت اهمیت می یابد که با استناد به این درصد مالکیت هیات مدیره شرکت تعیین می گردد. جایی که سهامدار زیر یک درصد می تواند به راحتی صاحب کرسی هیات مدیره شده و کنترل شرکت را در دست بگیرد. کما این که دو عضو حقوقی هیات مدیره شرکت یعنی «شرکت توسعه و عمران مجد خواف» و «شرکت شاخص ترازرود» در زمره سهامداران زیر یک درصدی شرکت هستند.

نکته عجیب دیگری که همواره حاشیه هایی پیرامون شرکت سیمان مجد خواف ایجاد کرده و همواره مورد اعتراض سهامداران حقیقی بوده موضوع برگزاری مجامع این شرکت است. به صورت معمول سخواف مجامع خود را در شهرستان خواف برگزار می کند. با توجه به بعد مسافت به طور معمول درصد معدودی از سهامداران توانایی شرکت در این جلسه و بهره برداری از حق رای خود را دارند. حال آن که شرکت در تهران دارای دفتر بوده و بخشی از امور اداری آن در پایتخت انجام می پذیرد. نکته جالب توجه در این زمینه آن است که شرکت به طور معمول درصد حاضرین را بیش از 30 درصد اعلام می کند در حالی که درصد حاضرین بسیار کمتر از این رقم است. بنا بر اعلام مدیران شرکت، درصد اعلام شده برای مجامع به پشتوانه وکالت نامه هایی است که در سال 92 از برخی سهامداران اخذ شده است. وجاهت قانونی این وکالت نامه ها و همچنین معتبر بودن آن ها پس از چندین سال در جهت برگزاری مجامع مختلف ابهاماتی است که مدیران شرکت و کارشناس ناظر مربوطه در شرکت فرابورس باید در این زمینه شفاف سازی لازم را به عمل آورند.

یقینا شنیدن داستان ناگوار سهامداران خسته سخواف برای بسیاری که بازار سرمایه را نماد شفافیت و آزادی آرا می دانند تامل برانگیز است. آن چه مسلم است برگزاری مجمع و تصویب صورت های مالی، افزایش سرمایه و مهم تر از آن ها تعیین اعضای هیات مدیره با وکالت نامه هایی که مربوط به هفت سال قبل است، با اصل شفافیت و آزادی ارا در مجامع تطابق چندانی نداشته و بهتر است تدبیری در زمینه ابطال و یا تجدید این وکالت نامه ها اخذ شود. به نظر می رسد سازمان محترم بورس و اوراق بهادار در کنار توجه گسترده به توسعه بازار، به دیگر اصول همچون نقد شوندگی، آزادی آرا و همچنین شفافیت نیز توجه بیشتری مبذول دارد.