در آرزوی یک قطعه سکه!!

بورس24 : صحبت از کمبود سکه در بازار است. برای اطلاع یافتن از صحت و سقم ماجرا سری به صرافی های میدان فردوسی می زنم. جایی که به بازار خرید و فروش ارز و صرافی هایش معروف است. نمی دانم داغی آفتاب تیز روزهای پایانی اردیبهشت است که پیاده روها را خلوت کرده یا نقدینگی دست مردم نمانده و خرید و فروش ها چه در بورس، چه در صرافی ها و گوشه و کنار خیابان همین حوالی انجام شده و پایان یافته است. وارد صرافی در خیابان شهید قرنی می شوم. خود را خریدار سکه معرفی می کنم که فرد آن سوی باجه می گوید "سکه ای باقی نمانده، از صبح تا همین یک ساعت پیش هر چه سکه داشتیم به فروش رفت. ظاهرا بازارش داغ شده، الان هم تنها دو ربع سکه برایمان باقی مانده که آن را هم اگر شما نخرید تا یک ساعت دیگر به فروش خواهد رسید." علت این استقبال را که می پرسم می گوید" این روزها قیمت سکه روند صعودی داشته مردم هم برای کسب سود و جا نماندن از تورم به این بازار روی آورده اند. قیمت سکه نوسان دارد. معلوم هم نیست که تا چه زمانی این وضعیت ادامه پیدا خواهد کرد."

به صرافی دیگری که دور میدان واقع شده می روم و باز هم همین پرسش و پاسخ ها مطرح می شود؛ باز هم می شنوم که سکه ای موجود نیست و تا ظهر هر چه که سکه بوده به فروش رفته است. فروشنده می گوید "مردم برای کسب سود هر کاری می کنند. امروز زوج جوانی آمده بودند که ماشین خود را فروخته و به دنبال خرید سکه و سرمایه گذاری در این بازار بوده اند. می گوید ریسک این نوع سرمایه گذاری ها بالاست متاسفانه مردم توجهی ندارند." از قیمت روز انواع سکه که می پرسم می گوید " سکه امامی هفت میلیون و 400هزار تومان، سکه بهار آزادی هفت میلیون و 100هزار تومان، نیم سکه سه میلیون و 700هزار تومان و ربع سکه دو میلیون و 100هزار تومان است."

اما تعدادی دیگری از صرافی ها و طلا فروشی ها سکه موجود داشتند و می گفتند اگر تعداد بالا هم بخواهید می توانیم تهیه کنیم.

اما سوال اصلی این است که چرا سکه کم یاب شد؟ چرا تقاضا برای این بازار افزایش یافته و قیمت ها را نیز دستخوش تغییر قرار داد؟

ماجرا باز می گردد به سوم تیر ماه سال 97 زمانی که اعلام شد سفارش خرید سکه آتی در بورس کالای ایران متوقف شده است. در آن تاریخ مدیریت توسعه بازار مشتقه بورس کالای ایران در اطلاعیه ای اعلام کرد که " طبق مورد 2 بند "ب" ماده الحاقی دستورالعمل اجرایی معاملات قراردادهای آتی در شرکت بورس کالای ایران از روز جاری همان تاریخ تا اطلاع ثانوی اخذ موقعیت تعهدی خرید فزاینده در قراردادهای آتی سکه طلا برای فعالان بازار مقدور نیست" این اطلاعیه پس از آن منتشر شد که بازار نقد سکه با التهاب رو به رشد و نوسانات صعودی به طور لحظه ای همراه بود.

در آن تاریخ اعلام شد که علت توقف معاملات آتی سکه مولفه های تاثیرگذار بر قیمت سکه و در نتیجه وجود ابهام قیمتی شدید در بازار این دارایی بر تصمیم سرمایه گذاران بازار مشتقه اثر گذاشته و مخاطرات بازار قراردادهای مشتقه را به شدت افزایش داده است. البته این تصمیم مخالفت های بسیاری را به همراه داشت و بسیاری از کارشناسان معتقد بودند توقف معاملات آتی سکه صرفا سبب دست یابی دلالان به اهدافشان خواهد شد. اما با گذشت زمان و ادامه روند صعودی قیمت سکه این یقین ایجاد شد که توقف معاملات آتی سکه نه تنها مانع روند صعودی قیمت سکه نشد بلکه منجر به از بین رفتن و کاهش شفافیت در این بازار نیز شد.

حالا پس از گذشت دو سال از آن ماجرا صحبت هایی مبنی بر تعطیلی بازار گواهی سپرده سکه طلا نیز شنیده می شود. همین خبر کافی بود تا قیمت سکه را به بیش از هفت میلیون تومان برساند. گواهی سپرده سکه طلا در حقیقت سندی است که در مقابل سپرده گذاری کالا تحویل داده می شود. در حقیقت خریداران سکه به جای دریافت فیزیکی این کالا سندی را دریافت می کنند که نشان می دهد فردی که این سند را در اختیار دارد چه میزان سکه طلا خریداری کرده است. در معاملات گواهی سپرده سکه طلا خزانه های بانکی برای نگه داری این کالا در بورس کالا پذیرش شده اند و البته این بانک ها صرفا مسئولیت اخذ نگه داری و در نهایت تحویل سکه طلا به مشتریان را با رعایت شرایط و الزامات فنی برعهده دارند.

از جمله نکاتی که بازار معاملات گواهی سپرده کالایی سکه دارد این است که ساعات معاملات در بازار گواهی سپرده سکه طلا همواره پس از ساعات کشف نرخ طلا و مسکوکات در بازار خارج از بورس بوده است. به طوری که کشف نرخ سکه حوالی ساعت 11 صبح صورت گرفته و معاملات بورس کالا از ساعت 13 آغاز می شود. بر همین اساس تاثیرگذاری بازار خارج از بورس در کشف قیمت سکه طلا در بورس کالا کاملا مشهود است.

بر اساس صحبت هایی که از سوی اتحادیه طلا و جواهر و همچنین بانک مرکزی منتشر شده است ظاهرا انگشت اتهام افزایش قیمت سکه به سمت معاملات گواه سپرده کالایی سکه در بورس کالا نشانه گرفته شده است. در خصوص اتحادیه طلا و جواهر لازم به ذکر است که همواره عدم کیفیت لازم در خرید و فروش سنتی سکه طلا و همچنین عدم وجود بازار رسمی برای معاملات، مشکلاتی را ایجاد کرده که بازار گواهی سپرده سکه طلا این مشکلات را برطرف کرده است. چرا که با مزایایی همچون از بین بردن شکاف قیمتی خرید و فروش سکه طلا که در بازار سنتی مرسوم است و همچنین ضمانت اصالت سکه طلا و بانکی بودن آن، بسیاری از مشکلات بازار سنتی را ندارد. هم اکنون بالغ بر 15هزار کد بورسی فعال در بازار گواهی سپرده کالایی و نیز هزاران سرمایه گذار در واحدهای صندوق های سرمایه گذاری پشتوانه طلا وجود دارند. با توقف این بازار به طور قطع بی اعتمادی فعالان بازار سرمایه را در پی خواهد داشت که چه بسا ممکن است شاهد خروج سیل عظیمی از نقدینگی از این بازار به سمت بازارهای فیزیکی باشیم که مطمئنا عواقب دشواری را در پی خواهد داشت.

از سویی انتظار نمی رود با توقف این بازار شاهد کاهش قیمت سکه طلا باشیم چرا که قیمت سکه طلا متاثر از نوسانات انس جهانی، انتظارات تورمی، نرخ ارز و ... است که حذف این بازار تنها عاملی خواهد شد برای سوق دادن بازار سکه طلا از یک بازار شفاف به سمت بازارهای غیرشفاف و غیررسمی.