تحلیل دلیل جهش اخیر بازارها از منظر اقتصاد سیاسی

بورس24 : این روزها شاهد رشد قیمت ها و بی ثباتی اقتصادی در بخش های مختلف هستیم، بی ثباتی ای که نشات گرفته از احساس عدم امنیت برای شرایط آینده است.

قیمت خودرو افسار گسیخته می تازد، سکه و ارز هم علی رغم شرایط کنترلی شدید روند صعودی خود را حفظ کرده اند ، کالاهای اساسی و مصرفی هم به صورت روزانه با تغییر قیمت روبرو هستند شاخص بورس نیز متاثر از این جو برای برقراری توازن با تورم ناشی از افزایش نقدینگی مسیر صعود را در پیش گرفته است.  

رشد قیمت ارز ناشی از کاهش درآمد های ارزی است

حسین پور احمدی میبدی استاد دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی با رویکردی اقتصادی و سیاسی بازارهای حال حاضر را این طور تحلیل کرد و به بورس24 گفت: مهمترین علت این نوسانات کاهش درآمد های ارزی کشور است ؛ از گذشته عمده درآمد ارزی ایران از محل نفت بوده است و دولت ها با عرضه ارز حاصل از صادرات نفت در بازار ، قیمت ارز را مدیریت می کردند. در شرایط حال حاضر به اعلام وزارت اقتصاد 31 میلیارد دلار از درآمد های ارزی به کشور برنگشته است و با توجه به تحریم های مالی و بانکی ایران با کاهش دسترسی به ارز حواله ای و اعتباری روبرو شده است. تمام این موارد منجر به افزایش قیمت ارز شده است.

بخشی از نابسامانی در بازار ارز ناشی از اقدامات سفته بازانه است

پور احمدی در ادامه افزود: قیمت ارز در حال حاضر درگیر مسائل سفته بازانه است کما این که بازار سرمایه نیز درگیر سفته بازی است اما باید به این نکته توجه داشت که قیمت های دلالی عموما در یک نقطه اشباع می شود و اکنون با توجه به کنترل تقاضا های کاذب برای ارز افرادی که ارز در اختیار دارند با نرخ ها بازی می کنند و این قیمت ها بیشتر ناشی از سفته بازی و چشم انداز منفی تحریم هاست ، در صورتی که بانک جهانی در آخرین آماری که ارائه داده اعلام کرده است که ایران رتبه سوم ذخائر ارزی در خاورمیانه را دارد.

رشد ارزش سهام شرکت ها ناشی از تورم است

وی ادامه داد: در شرایط حال حاضر رشد ارزش سهام شرکت ها به معنی افزایش بهره وری و سود آوری شرکت ها نیست و این رشد تابعی از نرخ برابری ارز و ریال است.

این استاد دانشگاه گفت: اوضاع و احوال فعلی اقتصاد و نوسانات موجود در شرایط کلان اقتصاد منجر شده تا کالاهای مصرفی با رشد قیمت روبرو شوند و علت آن هم این است که اقتصاد ما به شدت به نفت وابسته است و عمده شرکت های ما به دولت یا دریافت ارز از دولت وابسته اند که اثر آن را در بازار سرمایه شاهد هستید و همانطور که قیمت ارز واقعی نیست قیمت ها در بازار سرمایه نیز واقعی نیست تنها راه اصلاح این شرایط مشخص بودن افق آتی اقتصادی است و تا زمانی که در شرایط بی ثبات فعلی باشیم ، شاهد رشد قیمت کالا ها و ارز و رشد شاخص بورس خواهیم بود.

افزایش قیمت سهام باید منجر به افزایش تولید شود ، اما ...

وی به تاثیرات شرایط کلان اقتصاد در بازار  سرمایه اشاره کرد و گفت: رشد بازار سرمایه ناشی از افزایش بهره وری و بهبود عملکرد شرکت ها نیست .در فرمول های اقتصادی  افزایش ارزش سهام منجر به افزایش تولید می شود و عملا سرمایه ها سرمایه مولد است  اما نقدینگی فعلی که وارد بازار سرمایه شده است در عمل مولد نیست و بیشتر در قالب سفته بازی و نوسان گیری است.

پور احمدی مدعی شد: در ایران بازار سرمایه وابسته به دولت است و شرکت های به معنای واقعا خصوصی که مستقل از دولت باشند وجود ندارد و به نحوی وابستگی به دولت دارند چه برای واردات تکنولوژی و چه تصمیم گیری برای شرایط آتی باسیاست های دولتی کنترل می شوند که این مانع از جذب سرمایه مولد می شود.

رشد قیمت سهام باید باعث کاهش تورم شود

این کارشناس خبره توضیح داد : اما در بازاهای جهانی چون حجم قابل توجهی از سرمایه های جذب شده جهانی و فارغ از دولت است منجر به تولید می شود ،  برای مثال در سال های اخیر که قیمت سهام شرکت ها افزایش داشته است آیا شاهد تاثیر بر گسترش و توسعه فعالیت شرکت ها بودیم ؟ عمده رشد فروش و درآمد شرکت ها ناشی از افزایش قیمت هاست در حالی که در برخی موارد حتی شرکت ها کاهش تولید نیز داشته اند، آیا در تمام مدتی که سایپا و ایران خودرو با نوسان قیمت سهام روبرو بودند این افزایش ناشی از افزایش تولید بوده است  و عرضه افزایش داشته است؟ با وجودی که سال ها این شرکت ها یک محصول را تولید کرده اند افزایش تیراژ و کاهش قیمت را شاهد نبودیم و همواره رشد قیمت ها منجر به افزایش قیمت سهام شده است.

در بورس ما رشد قیمت سهام در اثر چشم انداز آتی است

وی افزود : در ایران بازار سرمایه بازاری کنترل شده و دولتی است  و حتی دولت ها در بازار اثر گذارند و شرکت ها عمدتا با چشم انداز آتی برای خرید کاندید می شوند ؛ برای مثال در شرایط حال حاضر که آمریکا برنامه تحریم پتروشیمی ها را طرح ریزی می کند باید شاهد روند منفی قیمتی در سهام پتروشیمی ها باشیم. اما در صورتی که بازار سرمایه در شرایط ایده آل بر اساس شاخص های اقتصادی باید منابع مالی جذب کند و تورم را کاهش دهد و تولید را افزایش دهد  اما در ایران منابع وارد بازار سرمایه می شوند  اما شاهد افزایش درآمد شرکت ها ناشی از افزایش عرضه نیستیم در صورتی که در کشور های توسعه یافته  با افزایش تقاضا برای کالاها شاهد کاهش قیمت ها برای فروش بیشتر هستیم اما در ایران خلاف این موضوع است به طوری که بانک جهانی  در گزارش اخیر خود رشد 37 میلیارد دلاری GDP  را برای ایران پیش بینی کرده اما با رشد اقتصادی منفی و این به معنای رشد قیمت ها است.