مدیر عامل شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس: بازار سرمایه ایران شرایط بین‌ المللی شدن را داراست

بورس24 : مدیر عامل شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس گفت: عضویت سازمان بورس و اوراق بهادار ایران در سازمان بین‌ المللی کمیسیون‌ های اوراق بهادار موسوم به آیسکو علاوه بر اینکه خود یک دستاورد است، مؤیدی بر این است، که بازار سرمایه ما شرایط بین‌ المللی شدن را دارد. 

به گزارش سنا یکی از دستاوردهای ۴۰ ساله جمهوری اسلامی ایران سازمان بورس و اوراق بهادار است، این سازمان بر اساس سیاست‌ های اصل ۴۴ قانون اساسی در سال ۸۴ تاسیس شد. در طی این سال‌ها شرکت بورس اوراق بهادار تهران، شرکت فرابورس ایران، شرکت بورس کالای ایران و شرکت بورس انرژی ایران ایجاد شدند که هر یک به سهم خود موجب رونق این بازار شدند.

پذیرش تعداد زیادی از شرکت‌ ها در بورس‌ های اوراق بهادار تهران و فرابورس، از جمله موفقیت‌ های بازبینی در ساختار بازار سرمایه است.

ساختار جدید سرعت عمل و کیفیت بالاتری را به بازار سرمایه داده است؛ به نحوی که امروزه بیشتر از ۶۰۰ شرکت در این دو بورس حضور دارند.در ارتباط با فراز و فرودهای بورس با یاسر فلاح، مدیر عامل شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس به گفت‌ و گو می‌ نشینیم که در زیر می خوانیم:  

سازمان بورس و اوراق بهادار ایران به عنوان یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی در سال ۸۴ با چه هدفی ایجاد شد؟

پیش از تاسیس سازمان بورس و اوراق بهادار، سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار فعالیت داشت. دامنه اختیارات و وظایف این نهاد محدود بود و از طرف دیگر نوعی از تضاد منافع نیز در این نهاد وجود داشت. کارگزاران، اعضای هیات مدیره آن مجموعه را انتخاب می‌کردند که بر خود آنها نظارت کند. کشور نیز در آستانه تحولات مهمی بود و قرار بود سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی شرایطی برای خصوصی‌سازی ایجاد کند که سهام تعدادی از شرکت‌های مهم به صورت سهامی عام در اختیار مردم قرار گیرد. در نتیجه متولیان وقت به این نتیجه رسیدند که به ساختار پیشرفته و متناسبی نیاز دارند که اصول آن مطابق با شرایط بین‌المللی نهادهای مشابه نیز باشد. به این منظور، پس از بررسی‌های مختلف نهایتا در آذر سال ۱۳۸۴ قانون بازار اوراق بهادار تصویب شد که بر اساس آن نهاد جدیدی به نام سازمان بورس و اوراق بهادار ایجاد می‌شد.

از جمله مهم‌ ترین دستاوردهای بیش از یک دهه فعالیت سازمان بورس و اوراق بهادار چیست؟ 

سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت خود را از ابتدای سال ۱۳۸۵ شروع کرد و با توجه به اینکه در اواخر سال ۱۳۹۷ هستیم، باید از دستاوردهای ۱۳ ساله سازمان سخن بگوییم.

به‌ طورحتم، تصویب قانون بازار اوراق بهادار و پس از آن برخی قوانین دیگر مانند قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید یا قانون اجرای سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی و همین طور برنامه‌ های توسعه کشور، به همراه اهتمام متولیان به اجرای با کیفیت این ضوابط و رساندن بورس ایران به استانداردهای جهانی، موجب تحول این بازار شد. پیش از اینها بازار به صورت محدود اداره می‌شد و تعداد شرکت‌های پذیرفته شده نیز زیاد نبودند. همین‌ طور نهادها و ابزارهای مالی کمی نیز وجود داشت و سازکارهای معاملات نیز ساده بودند.

پذیرش تعداد زیادی از شرکت‌ها در بورس‌های اوراق بهادار تهران و فرابورس، از جمله موفقیت‌های بازبینی در ساختار بازار سرمایه است. ساختار جدید سرعت عمل و کیفیت بالاتری را به بازار سرمایه داده است؛ به نحوی که امروزه بیشتر از ۶۰۰ شرکت در این دو بورس حضور دارند.

در طی این سال‌ ها شرکت بورس اوراق بهادار تهران، شرکت فرابورس ایران، شرکت بورس کالای ایران و شرکت بورس انرژی ایران ایجاد شدند. ایجاد نهادهای مالی جدید مثل تامین سرمایه‌ ها، سبدگردان‌ها، مشاوران سرمایه‌گذاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، پردازشگران اطلاعات مالی و... هر یک به سهم خود موجب رونق این بازار شدند.

مهمترین خصیصه ابزارهای ایجاد شده در سازمان بورس و اوراق بهادار چیست؟

ابزارهای متنوعی در طول این سال‌ها در بورس ایجاد شد که مهم‌ترین خصیصه آنها در مقایسه با بازارهای مالی متعارف دنیا، اسلامی بودن آنهاست. البته موضوع شرعی‌بودن بازار فقط در ایران مورد توجه نیست و به دلیل مزایای ابزارهای مالی اسلامی،کشورهای مسلمان مانند مالزی و غیرمسلمان مانند انگلستان به این مسئله توجه داشته و دارند. امروزه می‌توانیم به قاطعیت بگوییم ایران متنوع‌ترین ابزارهای مالی اسلامی را در سطح جهان داراست. این ابزارها که با عنوان کلی «صکوک» معرفی می‌شوند، شامل انواع متعددی مانند اوراق اجاره، مشارکت، استصناع، منفعت، سلف و غیره هستند.

شفافیت از دیگر عناصر مهم بازار سرمایه ایران است. امروزه گزارش‌های زیادی از عملکرد شرکت‌ها دریافت می‌شود که از این نظر، بازار سرمایه ایران را جزو ۱۰ کشور اول جهان از نظر شفافیت قرار می‌دهد. این شفافیت در گذشته به دلیل محدودیت‌های حقوقی به میزان کمی قابل دسترسی بوده است ولی ساختار جدید بازار سرمایه، این امکان را به نهاد ناظر بازار سرمایه می‌دهد که نه تنها شرکت‌های کم‌کار یا خاطی را جریمه کند، بلکه در مواردی آنها را برای اجرای عدالت به دستگاه قضایی معرفی کند. همین‌طور ساز و کار داوری در بازار سرمایه نیز باعث شده تا اختلافات از طریق هیات داوری بازار سرمایه حل شود. این اختیارات گرچه از حدود سازمان‌های پیشرو کمتر است اما نسبت به قبل رشد زیادی داشته است.

حمایت از حقوق سهام‌ داران در سازمان بورس چگونه است؟

حمایت از حقوق سهامداران از دیگر وجوه عملکردی سازمان بورس است. این موضوع جزو وظایف سازمان است و تلاش می‌کند با استفاده از ابزارهای مختلف آن را پیش ببرد. گاه این کار از طریق مذاکره انجام می‌شود؛ گاه نیاز به مکاتبه وجوددارد و گاهی نیز پیگیری‌های دیگری لازم است. این سازمان امروزه چه در پیگیری حقوق از نهادهای موازی یا بالادستی و چه نهادهای تحت نظارت مصمم است و موفقیت‌های خوبی هم به‌دست آورده‌است.

از دیگر دستاوردهای ساختار جدید، عمومی‌شدن بورس است. در گذشته بورس موضوعی بسیار خاص تلقی می‌شده که مختص افراد محدودی بوده‌است. در کشورهای توسعه یافته چنین نیست و قاطبه افراد به شکلی در بورس حضور دارند. سازمان بورس به همراه ارکان و نهادهای مالی تلاش زیادی داشته تا مردم این بازار را بشناسند و متناسب با برنامه خود در این حوزه فعالیت کنند. امروزه میزان این شناخت نسبت به قبل رشد بسیار زیادی داشته اما هنوز هم سطح سواد مالی در کشور پایین است.

فناوری و تکنولوژی در سازمان بورس و اوراق بهادار چه نقشی داشته‌ است؟

الکترونیکی شدن فعالیت‌ها از دیگر دستاوردهای سال‌های اخیر سازمان بورس و اوراق بهادار است. اگر در گذشته نیاز بوده که فرد برای انجام معاملات به کارگزاری مراجعه کرده یا سفارش خود را به صورت تلفنی اعلام کند، سامانه معاملات برخط شرایطی را پدید آورده که از هر نقطه‌ای با دسترسی به رایانه و اینترنت می‌توان خرید و فروش را به انجام رساند. طبعا چنین فعالیتی نیاز به سامانه مناسب هم دارد که تاکنون چندبار سامانه‌های معاملات و سامانه‌های مرتبط با کارگزاران ارتقا یافته است. صد البته در چنین محیطی دیگر پایش دستی معاملات به منظور انجام وظایف نظارتی، جوابگو نیست و به همین علت چند سامانه نظارتی الکترونیک روند بازار را مورد تحلیل و بررسی قرار می‌ دهند و در واقع به نیروی انسانی متخصص این حوزه کمک می‌کنند.

آیا سازمان بورس و اوراق بهادار در سازمان‌ های بین‌ المللی عضویت دارد؟

سازمان بورس و اوراق بهادار ایران در سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار موسوم به آیسکو عضویت دارد. در فرآیند عضویت در این سازمان، پرسشنامه‌های متعددی در خصوص قوانین، مقررات، ابزارها، نهادها، نحوه حمایت از حقوق سهامداران و مواردی از این دست پرسیده‌شده‌است. پذیرش ایران به عنوان عضو عادی در این سازمان، نشان می‌دهد که کشورمان خوشبختانه استانداردهای لازم بورس را داراست. به عبارت دیگر، عضویت در این نهاد بین‌المللی علاوه بر اینکه خود یک دستاورد است، مؤیدی بر این است که بازار سرمایه ما شرایط بین‌المللی شدن را دارد که امیدواریم به زودی شاهد آن باشیم.

در افق ۱۴۰۴ چه چشم‌ اندازی برای سازمان بورس و اوراق بهادار تعریف شده است؟

ما در موضوع چشم‌انداز دو محور داریم، یکی چشم‌انداز بازار سرمایه ایران است به این معنی که از کل بازار چه انتظاراتی وجود دارد. یکی هم چشم‌انداز خود سازمان بورس و اوراق بهادار است. همان طور که می‌دانید سازمان بورس و اوراق بهادار نهاد وضع‌کننده مقررات و ناظر اجرای آن و تسهیل‌کننده توسعه بازار سرمایه و حامی حقوق سهامداران است. چنین نهادی نه فقط در کشور ما بلکه در سایر کشورها نیز نمی‌تواند چشم‌انداز کل بازار را تعیین کند. مثلا ما نمی‌توانیم اعلام کنیم که تعداد شرکت‌های پذیرفته شده قرار است ۲۰ درصد بیشتر شود. وظیفه سازمان این است که شرایط مناسبی برای پذیرش شرکت‌ها ایجاد کند ولی ممکن است، مثلا بورس تهران به عنوان بخش اجرایی بر اساس تجارب خود، عددی را مدنظر داشته باشد. این توضیح را از این جهت لازم دانستم که گاه انتظاراتی از سازمان بورس وجود دارد که مطابق با اساسنامه و مقررات سازمان نیست. مثلا در مقطعی اعلام شده بود که تامین مالی از طریق بازار سرمایه باید به عددی خاص برسد و بعد از مدتی یک نهاد نظارتی از سازمان دلایل عدم حصول این عدد مفروض را جویا می‌شد که پس از بررسی متوجه شدند سازمان بورس تامین‌ کننده مالی نیست بلکه تسهیل‌ گر آن است.

منبع: سنا