یک اقتصاددان: با بورس کالا، اقتصاد را از معاملات حواله ای نجات دادیم، بله

بورس24 : حدود ۱۵ سال از راه اندازی نخستین بورس کالایی در کشور با عنوان بورس فلزات تهران و ۱۱ سال از تاسیس شرکت بورس کالای ایران می گذرد.

بورس کالا در این سال ها به دلیل ساختار غیر شفاف اقتصاد ایران با پیچ و خم های زیادی در مسیر پیشرفت مواجه بوده اما تاثیرات این بازار در ایجاد عدالت و شفافیت همواره مورد تاکید کارشناسان و مسوولان بوده است. 

حیدر مستخدمین حسینی در گفت و گوی اختصاصی به اهمیت نقش بورس کالای ایران، در اقتصاد طی ۱۱ سال گذشته اشاره کرد و گفت: برای فرآیند توسعه اقتصادی هر کشوری الزاماتی وجود دارد که یکی از این الزامات داشتن یک بازار سرمایه قوی است و آنچه بازار سرمایه را شکل می دهد، اعم از بورس اوراق بهادار و بورس های کالایی است.

این اقتصاددان افزود: ما در اقتصاد کشورمان طی ۴ دهه گذشته، دستخوش تغییرات رو به جلویی بوده ایم به طوریکه وضعیت اقتصادی و رشد تولید در بخش های صنعتی و معدنی، کشاورزی و پتروشمی شرایط را بگونه ای ترسیم کرد که مسئولان اقتصادی و دولت به سمت و سوی بهره گیری از ظرفیت بورس های مختلف و در راس آن بورس های کالایی قدم بردارند و در راس آن بورس فلزات را راه اندازی کردند.

وی اظهار داشت: مجموعه عوامل در آن زمان باعث شد تا دولت و مجلس تفکر استفاده از مکانیسم بازار و سوق به شفافیت در بازار کالا را پیگیری کنند که از اصلی ترین این عوامل می توان به دوران سازندگی در حوزه های مختلف و ناکارآمدی معاملات حواله ای و فساد آور و به اندازه نبودن میزان تولید و عرضه برخی محصولات به ویژه فلزات اشاره کرد.

راه اندازی بورس کالا با حمایت قوای سه گانه

به گفته مستخدمین حسینی، به دلیل مشکلات معاملات حواله ای و فسادهای گسترده ای که در این شیوه وجود داشت، مواد اولیه برای رسیدن به دست تولیدکننده و مصرف کننده نهایی بین افراد مختلفی می چرخید و قیمت ها به طرز عجیبی افزایش می یافت.

این کارشناس ارشد مسائل اقتصادی عنوان کرد: شکل گیری فسادهای عظیم در آن زمان باعث شد تا لزوم شکل گیری یک بازار شفاف و قانونی در ذهنیت قوای سه گانه ایجاد شود و با وجود مقاومت های قدرتمند عده ای که از نبود شفافیت مبادلات کالاها سود می بردند، اما وفاق ملی و عزم جدی قوا به خصوص دولت و مجلس به همراه فعالان بازار فلزات باعث شد تا بورس فلزات تهران شکل بگیرد.

وی اظهار داشت: نتایج راه اندازی بورس فلزات در ایجاد معاملاتی عادلانه و شفاف و حمایت از تولیدکنندگان به حدی بود که بورس کشاورزی نیز راه اندازی شد و در پی تکمیل قوانین و با ادغام بورس فلزات و کشاورزی، بورس کالای ایران تاسیس شد.

لزوم مدیریت واحد برای کالاهای صادراتی

این اقتصاددان گفت: با وجود عمر ۱۱ ساله بورس کالا، اما این بورس در ابتدای راه فعالیت های گسترده خود در اقتصاد ایران قرار دارد و بدون شک در سال های آینده علاوه بر فعالیت های کنونی، شاهد توسعه نقش بورس کالا در پوشش ریسک بازارها، توسعه ابزارهای مالی نوین و استقبال فعالان صنایع این ابزارها، صادرات و مدیریت واحد بازار کالاهای صادراتی از سوی این بورس و تاثیرگذاری بر قیمت های منطقه ای خواهیم بود.

به گفته مستخدمین حسینی، بورس کالا یک نهاد ملی است و می تواند بهترین بستر برای ایجاد مدیریت واحد برای نفوذ محصولات صادراتی ایران در بازارهای جهانی باشد. پسته، زعفران، فرش، قیر و چندین و چند محصول صادراتی کشور به دلیل نداشتن مدیریت واحد و حضورهای پراکنده ما در نمایشگاه های بین المللی نتوانسته به خوبی در بازارهای جهانی ایفای نقش کنند.

وی به بازار محصولات کشاورزی اشاره کرد و گفت: در بازار کالاها به خصوص محصولات کشاورزی، هر ساله شاهد آن هستیم که با افزایش تولید و عرضه یک محصول، قیمت کاهش می یابد و کشاورز برای سال بعد نیز رغبتی برای تولید آن محصول ندارد. در شرایطی که سال بعد قیمت همان محصول افزایش می یابد و این چرخه در نهایت به زیان کشاورز تمام می شود؛ از این رو ابزارهای پوشش ریسک بورس کالا از جمله قراردادهای آتی بهترین مکانیسم برای حمایت از کشاورزان است که راهی جز استفاده از این ابزارهای مالی برای توسعه بازارهای مختلف نداریم.

مستخدمین حسینی در پایان تاکید کرد: بورس کالا نشان دهنده فعالیت های شفاف در اقتصاد است و هر چه شمار تولیدکنندگان و محصولات در این بازار بیشتر شود، به طور مستقیم اقتصاد شفاف تری خواهیم داشت؛ در این بین موانع بر سر راه شفافیت در اقتصاد ایران همواره وجود داشته، اما تاکید می کنم که اقتصاد برای گذر از چهره سنتی و شیوه های قدیمی قیمت گذاری، راهی به جز ارتقای شفافیت و بهره گیری از بازاری همچون بورس کالا و مهیا کردن زمینه رشد شتابان ابزارهای این بورس ندارد.

منبع: مهر