داستان سکه

بورس24 : یکی از کالا هایی که تقریبا در خانه تمام ایرانی ها یافت می شود و در برخی مراسم ها از آن به عنوان هدیه استفاده می شود یا بهتر بگویم استفاده می شد، مسکوکی به نام سکه بهار آزادی است. سکه ای از جنس طلا که دارای سایزهای مختلفی از جمله تمام بهار، نیم بهار و ربع بهار است، سکه های یک گرمی و پارسیان هم در دوره ای که قیمت سکه از 300 هزار تومان به سطوح یک میلیونی و بالاتر رسید ، در بازار خرید و فروش سکه رایج شد.

سکه در این روزهای اقتصاد ایران یکی از پر متقاضی ترین کالا های سرمایه ای است!

در ایران حدود 20 نوع مختلف سکه طلا با اسم ها و وزن های مختلف وجود دارد از جمله :

*سکه 5 بهار آزادی

*سکه 2.5 بهار آزادی

*سکه بهار آزادی

*نیم بهار

*ربع بهار

*سکه 10 پهلوی

*سکه 5پهلوی

*سکه 2.5 پهلوی

*سکه یک پهلوی

*سکه نیم پهلوی

*سکه مریمی

*سکه یک توله

*سکه عثمانی

*سکه جورج قدیم

*سکه جورج جدید

*سکه ده مناط

*سکه 5مناط

*سکه بیست دلار

*سکه مکزیک

*سکه های یک گرمی و پارسیان

که رایج ترین نوع سکه طلا در بازار همان سکه های تمام، نیم و ربع بهار است.

*وزن سکه تمام بهار آزادی 8گرم و 133 سوت است.

*وزن سکه نیم بهار آزادی 4گرم و 0.066سوت است.

*وزن سکه ربع بهار آزادی 2گرم و 0.033سوت است.

قیمت سکه در ایران بر اساس قیمت اونس جهانی و دلار تعیین می شود و با نسبت های مشخص و فرمول خاص محاسبه قیمت طلا البته قیمت سکه بیشترین اثر را از بازارهای آزاد از جمله سبزه میدان می پذیرد.

برای مثال در بازار فعلی اگر وزن سکه تمام بهار را 8.133 گرم در نظر بگیریم و قیمت اونس جهانی را حدود 1200 دلار و نرخ دلار را حدود 14000تومان و 9 درصد هم ارزش افزوده هم به قیمت ها اضافه شود؛ ضمن این که حق ضرب در این محاسبات را 5 هزار تومان در نظر بگیریم ، با این فرمول قیمت هر سکه حدود 4 میلیون و 200 هزار تومان است. حال آن که نرخ سکه با دلار دولتی 4200تومانی نیز 1میلیون و 732هزار تومان است!

نتیجه گیری اولیه این است که با توجه به قیمت کنونی دلار و قیمت اونس جهانی ، قیمت سکه در بازار تقریبا متعادل است.البته قیمت سکه با توجه به شرایط و مناسبات خاص تغییر قیمت دارد و با توجه به فرارسیدن ایام سوگواری محرم و افزایش شدید قیمت شاید در هفته پیش رو با کاهش نسبی تقاضا روبرو شود و کمی آرام بگیرد.

بازار سکه طی سالیان اخیر ساز وکار قیمت گذاری خاص خود را داشت و اصولا صرافی ها با تلورانسی بین 5تا50 هزار تومان اقدام به خرید و فروش سکه می کردند.نحوه قیمت گذاری سکه نیز بر اساس تغییرات قیمت اونس جهانی و تغییرات قیمت درهم و دلار بود که بر اساس فرمول محاسبه قیمت ها در بازار کاغذی، بازار فیزیکی و بازار آتی به دست می آمد.

بازار کاغذی

در بازار کاغذی اصولا سکه به معنی واقعی آن جابه جا نمی شد و معامله گران بر اساس پشتوانه طلا اقدام به دریافت موقعیت های تعهدی خرید و فروش می کردند و مبنای هر قرارداد معامله شده هم 100عدد سکه بود.طبیعتا با توجه به این که در این بازار سکه ای تحویل گرفته و داده نمی شد، حجم قابل توجهی از نقدینگی بازار بدون نیاز به سکه فیزیکی در این بازار وجود داشت و فشار نقدینگی سرگردان منجر به بالا رفتن قیمت سکه در اثر افزایش تقاضا نمی شد. این بازار ماه هاست با دستور دولت تعطیل شده است.

بازار نقدی

بازار نقدی هم بر اساس قیمت های اعلامی بانک مرکزی و حراج های بانک کارگشایی مشخص می شد که نهایتا افراد برای تامین نیازهای خاص خود اقدام به خرید می کردند. در واقع بازار نقدی تنها بازاری است که فشار معاملات سکه را تحمل می کند.

در این بازار چندین نوع سکه وجود دارد.

گروه سکه های بهار آزادی (تمام،نیم، ربع) که قیمت آن ها به صورت روزانه اعلام و تقریبا در تمام مراکز عرضه سکه هم با نوسان معقولی این سکه معامله می شود.

سکه طرح قدیم که همیشه قیمت آن قدری از سکه های طرح امامی پایین تر است و در حدود 100 تا 200 هزار تومان!

سکه های ضرب شده ماقبل 86 که این سکه قاعده و قانون مشخصی برای قیمت گذاری ندارد و قیمت آن به انصاف خریدار مربوط می شود.این سکه ها از نظر وزن، طرح و عیار هیچ تفاوتی با سکه های امامی ضرب 86 ندارد ، اما برخی این سکه ها را با قیمت طلای آن خریداری می کنند و برخی این سکه ها را با قیمت های حدود 400 تا 600 هزار تومان پایین تر خریداری می کنند.در صورتی که هیچ تفاوتی بین این سکه ها با سکه های ضرب 86 نیست. به قول فروشندگان سکه های ضرب ماقبل 86 ، این سکه بیشتر برای پرداخت مهریه و هدیه دادن استفاده می شود!

بازار آتی سکه

سکه در بازار آتی هم بر اساس سازوکار این بازار معامله می شود و نحوه قیمت گذاری سکه در این بازار به شرایط آتی و پیش بینی اونس و تقاضا در بازار نقدی مربوط می شود و نهایتا با نزدیک شدن به سررسید که موعد تحویل سکه است ، قیمت ها با قیمت های بازار نقدی یکسان می شود. قیمت ها در بازار آتی بر اساس تغییرات قیمت اونس جهانی و افزایش و کاهش تقاضا در بازار کاغذی و نقدی نوسان می کند، اصولا سکه ای در این بین جز در مواردی محدود جا به جا نمی شود. این بازار اصولا از بازار نقدی و کاغذی اثر پذیری داشت و عملا نمایی بود از عملکرد سایر بازار ها اما به بهانه این که بازار آتی بر بازار نقدی اثر گذار است ، موقتا بازار آتی تعطیل شد.

گواهی سپرده سکه طلا

از سال 94 در راستای توسعه ابزار های مالی ، اوراق گواهی سپرده سکه طلا راه اندازی شد.

کالای ذکر شده در گواهی سپرده سکه طلا در انبار بورس کالا نگهداری می شود آدرس این انبار هم میدان ونک - خیابان شیراز است. انجام این معامله با دارا بودن کد معاملاتی از طریق سازوکار بورس امکان پذیر است(این امکان برای دارندگان کد های معامالاتی آنلاین نیز وجود دارد.)

معاملات این گواهی در سه نماد سکه تمام بهار تحویل 1 روزه رفاه، سامان و صادرات انجام می شود.این معاملات معاف از مالیات فروش است.دارنده گواهی سپرده سکه طلا با ارائه گواهی خود می تواند سکه تحویل گیرد.

کارمزد این معاملات معادل 0.00125ارزش معامله است.هزینه انبار داری نیز هر سکه روزانه 5تومان می باشد.

هزینه ارزیابی و کارشناسی هر سکه نیز 500تومان است که در زمان تحویل دریافت می شود.

تعطیلی بازار کاغذی ، قیمت ها را افزایش داد

در شرایط نابسامان فعلی وضعیت سکه و دلار به دلیل افزایش تقاضا به منظور حفظ ارزش پول افراد تقاضای فزاینده داشت و تصمیم بر این شد که این بازار به دلیل ایجاد اخلال در نظم اقتصادی و جهت دهی به قیمت ها تعطیل شود. اثر این تصمیم اشتباه چیزی جز روند افزایش قیمت فیزیکی سکه و بر هم خوردن ثبات در هر دو بازار فیزیکی و آتی سکه نبود و نقدینگی از این بازار به سمت بازار ارز و سکه فیزیکی کوچ کرد و نتیجه ای جز افزایش قیمت ها در این دو بازار نداشت.

حراج منابع طلای دولت در ارزان فروشی سکه

گزارش بورس24 حاکی از آن است : پس از توقف معاملات کاغذی و برهم خوردن نظامات بازار ، دولت در یک اقدام اشتباه دیگر اقدام به ارزان فروشی سکه در قالب طرح پیش فروش نمود.به منظور مهار نقدینگی و کنترل قیمت سکه، سکه های پیش فروش شده با قیمت هایی بسیار پایین تر از قیمت واقعی سکه عرضه شدند چرا که بانک مرکزی معتقد بود قیمت ارز چیزی که در بازار معامله می شود ، نیست و قیمتی است که دولت به طور دستوری تعیین کرده است ، نتیجه این پافشاری بر نظام دستوری قیمت گذاری چیزی جز عرضه سکه های ارزان در بازار نبود و نه تنها نقدینگی را مهار نکرد ، بلکه نابسامانی جدید در بازار ایجاد شد و بخشی از ذخایر استراتژیک طلای کشور را با قیمت ارزان روانه بازار کرد.

دولت تیر خلاص افزایش قیمت سکه را به بازار زد

دولت در اقدام اشتباه دیگری توقف معاملات سکه آتی در بورس کالا را کلید زد ، آن هم به بهانه جهت دهی این بازار به بازار فیزیکی سکه و برهم زدن نظم بازار نقدی.پس از تعطیلی این بازار باز هم ریسک عدم اطمینان در اقتصاد پر رنگ تر شد و شاهد ورود قیمت سکه و دلار به کانال های جدید نیز بودیم.

زور اقتصاد از دولت پر زور تر بود

تمام راهکارهای تصنعی و غیر کاربردی دولت به منظور کنترل قیمت سکه و مهار نقدینگی نتیجه ای جز افزایش 270 درصدی قیمت سکه در بازه یک ساله نداشت و اکنون قیمت سکه در کانال 4میلیون و 400 هزار تومانی است و این نشان می دهد زور اقتصاد از زور قیمت گذاری دولت بالاتر است. دخالت دولت ها مبنی بر کنترل دستوری قیمت ها در خلاف مسیر اقتصاد منجر به ایجاد نابسمانی در اقتصاد می شود.