واکاوی علت نوسانات غیر معمول بورس در این روزها

بورس24 :یک کارشناس بازار سرمایه می‌گوید رانتی که در بورس کالا ایجاد شده، ناشی از فعالیت این بورس نیست. بلکه ناشی از دستورالعمل قیمت‌گذاری است که از طرف وزارت صنعت، معدن و تجارت به شرکت‌ها ابلاغ شده و تفاوت فاحش قیمت کالاها در بازار آزاد و در بورس کالا را موجب شده است.

علیرضا قدرتی در گفت‌وگو با ایسنا، در پاسخ به اینکه فراز و فرود قیمت‌ها در بازار سرمایه در چند هفته گذشته و امروز به چه دلیل است؟ اظهار کرد: قیمت محصولات در بازار آزاد با قیمتی که در حال حاضر در بورس کالا معامله می‌شود، تفاوت دارد و این نشان دهنده وجود رانت است.

رانت با گفتار درمانی از بین نمی رود

وی تاکید کرد: رانتی که در بورس کالا ایجاد شده، ناشی از فعالیت خود این بورس نیست بلکه ناشی از دستورالعمل قیمتیاست که وزارت صنعت، معدن و تجارت به شرکت‌ها ابلاغ کرده است. رانت با صحبت کردن و تایید یا تکذیب کردن از بین نخواهد رفت. مقایسه قیمت‌ها در طی یک ماهه گذشته در بورس کالا، با قیمت‌ها در بازار آزاد نشان دهنده وجود رانت است.

این کارشناس بازار سرمایه با طرح این سوال که حجم تقاضا و رقابتی که در بورس کالا ایجاد شده، ناشی از چیست، گفت: آیا میزان تولید شرکت‌ها و حجم فعالیت آنها زیاد شده است؟ ما در عمل نمی‌بینیم که مقدار تولید شرکت‌ها یا حجم فعالیت آنها افزایش پیدا کرده باشد. پس چرا تقاضا در بورس کالا زیاد شده است؟ تفاوت قیمتی که در بورس کالا و بازار آزاد وجود دارد، خود بیانگر رانت قیمتی است که به وجود آمده و به افزایش تقاضا در بورس کالا دامن زده است.

آیا افشای اطلاعات خریداران کالا در بورس کالا جلوی رانت را می گیرد؟

قدرتی تاکید کرد: دوستان به جای اینکه جلوی رانت‌های گسترده را از طریق قیمت‌گذاری‌های صحیح بگیرند، الزام می‌کنند که اطلاعات خریداران افشا شود اما آیا افشای اطلاعات خریداران دردی از سهامداران دوا می‌کند؟ آیا افشای این اطلاعات جلوی رانت را خواهد گرفت؟

سرمنشاء تولید رانت را از بین ببریم و به ساز و کار بازارتمکین کنیم

وی افزود: ما باید به سرمنشاء تولید رانت مراجعه کنیم. هر جایی که از ساز و کار بازار آزاد دور شویم، رانت ایجاد خواهد شد؟ هر عاملی باعث خلل در ساز و کار بازار آزاد شود و اجازه عرضه و تقاضای آزاد را بگیرد، آنجا رانت ایجاد خواهد شد. اگر ما قیمت‌گذاری را محدود کنیم و اجازه ندهیم مکانیزم بازار قیمت‌گذاری صحیح را انجام دهد، رانت ایجاد کرده‌ایم. من مطمئن هستم اگر با عرضه و تقاضا، قیمت‌گذاری‌های صحیح انجام شود، حتی در بازار آزاد هم شاهد کاهش قیمت‌ها خواهیم بود.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به بسته ارزی جدید بانک مرکزی اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که در چند سال اخیر گریبان بازار سرمایه را گرفته، ابهام در تصمیم‌گیری مقامات مربوطه و مسئولان اقتصادی کشور است. قبل از ارائه بسته جدید ارزی ابهامات زیادی درباره شرکت‌های موجود در بورس و نرخ تسعیر ارز این شرکت‌ها وجود داشت و رانت سنگینی را نصیب افراد خاص می‌کرد.

قدرتی ادامه داد: با ارائه بسته جدید بانک مرکزی بخشی از دغدغه فعالان اقتصادی پوشش داده شد. ولی این ابهامات هنوز در بخش های زیادی وجود دارد و باعث سردرگمی سرمایه‌گذاران در بورس شده است.

وی با اشاره به صحبت‌های حسن روحانی در مورد بازار سرمایه در هفته گذشته گفت: ما می‌بینیم که دولت و رئیس جمهوری پیام حضور در بورس را به مردم می‌دهند و نوید می‌دهند که از سرمایه‌های مردم در بورس محافظت می‌کنند. ولی بدنه دولت و مدیران زیرمجموعه و تصمیم‌گیران اقداماتی انجام می‌دهند که با روح حرف‌های رئیس جمهوری کاملا در تضاد است و باعث فرار سرمایه از بازار سرمایه می شود.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: همان طور که گفتم در چند وقت اخیر صحبت هایی در مورد رانت بزرگ در بورس کالا مطرح شده که متاسفانه آن رانت هنوز هم وجود دارد و سرنوشت شرکت‌ها مشخص نیست. مشخص نیست که آیا این رانت سنگین همچنان می خواهد به یکسری دلال خاص برسد یا به شرکت‌های تولید کننده که با زحمات زیادی در سال‌های گذشته حجم تولید و فروش خود را افزایش دادند.

نحوه قیمت گذاری ها اصلاح شود

قدرتی اضافه کرد: تمام این تصمیماتی که دولت اخیرا اتخاذ کرده، به بهانه حمایت از مصرف کنندگان نهایی و کاهش قیمت محصولات است ولی در عمل می‌بینیم محصولات بورس کالا در نهایت به مصرف کننده واقعی با قیمت‌های بسیار بالایی می رسد و افراد خاص به رانت های بزرگی دست پیدا می‌کنند. به نظر من یکی از مهم‌ترین دلایل افت چند روز اخیر بازار سرمایه وجود ابهام در حوزه قیمت‌گذاری بورس کالا است.

وی افزود: از طرفی نحوه قیمت‌گذاری محصولات پتروشیمی و خوراک هنوز هم بلاتکلیف است و فعالان بازار نمی‌دانند در این حوزه چه اتفاقی خواهد افتاد؟ فلسفه بورس شفافیت است و سرمایه گذاران از شفافیت در بورس استقبال می کنند. در صورتی که بورس شفافی داشته باشیم و اگر شرکت‌ها بدانند چه اتفاقاتی در حوزه تصمیم گیری برایشان می‌افتد، قطعا سرمایه های خرد مردم به سمت بازار سرمایه میل پیدا می‌کند، ولی با اتفاقات اخیر ما نمی توانیم به صحبت‌های رئیس‌جمهور که در هفته گذشته انجام شد، دست پیدا کنیم. شعار اینکه مردم به بورس بیایند، با اعمال و رفتارهای دولت در تناقض جدی است.

عرضه های سنگین سهامداران حقوقی خاتمه یابد

این کارشناس بازار سرمایه درباره علت کاهشی بودن بورس اوراق بهادار طی امروز و اواخر هفته گذشته گفت: عرضه های سنگین سهامداران حقوقی در هفته گذشته باعث کاهشی شدن بورس شد. از یک طرف مردم برای حضور در بورس دعوت می‌شوند، ولی از طرف دیگر شرکت‌های بزرگ و سهامداران حقوقی بزرگ، عرضه های سنگینی انجام می دهند و شرایط به حالت کنونی می رسد.

قدرتی تاکید کرد: سازمان بورس به عنوان متولی بازار همچنان که گاهی مواقع دخالت هایی انجام می دهد باید در این مورد خاص نیز دخالت کند و جلوی عرضه های سنگین شرکت های حقوقی را بگیرد. متعادل کردن قیمت‌ها برای بازار خوب است، ولی اگر به نحوی انجام شود که باعث تخریب سرمایه‌ها شود، کار درستی نیست. عرضه های سنگینی که سهامداران حقوقی انجام داده‌اند، توسط سهامداران حقیقی قابل هضم نیست و باعث ایجاد این اتفاق شده است.

وی در پایان تاکید کرد: ما باید به روح فعالیت بورس که ایجاد شفافیت با ساز و کار مناسب قیمت‌گذاری است، چه در بورس اوراق و چه در بورس کالا اعتماد داشته باشیم و اجازه دهیم کارکرد واقعی بورس‌ها خود را نشان دهد. در آن صورت سرمایه های مردم می تواند به سمت بازار سرمایه بیاید و نقدینگی را می‌توان کنترل کرد.

منبع: ایسنا