پیش فروش سکه طلا طرحی است که به منظور برچیده شدن صف های خرید طولانی از مقابل صرافی ها در نظر گرفته شده و سالهاست که این طرح در شرایط ویژه بازار اعمال می شود. زمانی که فروش نقدی سکه با ازدحام زیادی مواجه شود بانک مرکزی با در پیش گرفتن این سیاست اقدام به پیش فروش کردن سکه طلا می کند تا التهابات بازار سکه و ارز را کاهش دهد. اما در سال های اخیر این طرح چندان مورد استقبال واقع نشده است. پرسشی که بسیاری از کارشناسان و حتی مقامات بانک مرکزی در پی کشف جواب مناسبی برای آن هستند این است که با وجود شرایط اعلامی طرح پیش فروش سکه چرا استقبال چندانی از آن صورت نگرفته و این طرح نتوانسته چنان جذابیتی در بین مردم ایجاد کند که موجب ایجاد آرامش در بازار نقدی سکه گردد؟
بورس24 : پیش فروش سکه طلا طرحی است که به منظور برچیده شدن صف های خرید طولانی از مقابل صرافی ها در نظر گرفته شده و سالهاست که این طرح در شرایط ویژه بازار اعمال می شود. زمانی که فروش نقدی سکه با ازدحام زیادی مواجه شود بانک مرکزی با در پیش گرفتن این سیاست اقدام به پیش فروش کردن سکه طلا می کند تا التهابات بازار سکه و ارز را کاهش دهد. اما در سال های اخیر این طرح چندان مورد استقبال واقع نشده است. پرسشی که بسیاری از کارشناسان و حتی مقامات بانک مرکزی در پی کشف جواب مناسبی برای آن هستند این است که با وجود شرایط اعلامی طرح پیش فروش سکه چرا استقبال چندانی از آن صورت نگرفته و این طرح نتوانسته چنان جذابیتی در بین مردم ایجاد کند که موجب ایجاد آرامش در بازار نقدی سکه گردد؟
حدود 6 سال قبل زمانی که محمود بهمنی ریاست کل بانک مرکزی را بر عهده داشت طرح پیش فروش سکه با استقبال بسیار سردی مواجه شد. در آن زمان بر اساس دستورالعمل بانک مرکزی از تاریخ 29 آذر ماه پیش فروش سکه از طریق بانک ملی آغاز شد و قیمت هر قطعه مسکوک طلا معادل 5 میلیون و 460 هزار ریال بدون محاسبه مالیات بر ارزش افزوده تعیین شد و مقرر شد تا بعد از یک دوره 4 ماهه و تنها از طریق همان شعبه که پیش فروش توسط آن صورت گرفت به فرد متقاضی تحویل داده شود.
اما این طرح که در آن زمان با حمایت کارشناسان و صاحب نظران همراه شده بود با استقبال مناسبی همراه نشد.
در سال 91 نیز طرح دیگری به منظور پیش فروش سکه توسط محمود بهمنی رئیس وقت بانک مرکزی راه اندازی شد. این طرح که از هشتم اسفند ماه سال 91 با عاملیت بانک تجارت آغاز شد و تا پایان وقت اداری 28 اسفند ماه ادامه داشت با هدف تامین نیازهای خرد مردم به مسکوکات طلا در نظر گرفته شد. اما با توجه به این که قیمت پیش فروش سکه با نرخ بازار فاصله چندانی نداشت و با احتساب نرخ مالیات بر ارزش افزوده و خواب سرمایه سود چندانی برای خریداران به همراه نداشت، مورد استقبال قرار نگرفت.
سکه پس از 5 سال باز هم پیش فروش شد
در سال های گذشته با تغییر دولت ، سیاست های اقتصادی کشور تغییر یافت. دولت موفق شد تا در یک دوره زمانی بلند مدت قیمت ها را در بازار ارز و طلا مدیریت کرده و مانع از ایجاد هیجان و تلاطم در این بازارها شود. آخرین پیش فروش سکه مربوط به سال 91 بود که به گفته مسعود سلیمانی مدیر عامل بانک کارگشایی در آن زمان استقبال خوبی از سوی مردم صورت گرفت ، اما پس از ثبت نام به دلیل افت شدید بهای طلا در بازارهای جهانی متقاضیان پیش خرید سکه متضرر شدند.
از نیمه دوم سال 96 با تغییر وضعیت سیاسی و به تبع آن شرایط اقتصادی کشور یکبار دیگر تقاضا در بازار ارز و همچنین سکه افزایش یافت و موجب بالا رفتن قیمت ها و همچنین تشکیل صف های خرید سنگین در این بازارها شد.
قرار نیست پیش خرید کنندگان سکه مالیات بر ارزش افزوده بدهند
از این رو بانک مرکزی به ریاست آقای ولی الله سیف طرح پیش فروش سکه را با عاملیت بانک ملی از 17 بهمن ماه در سراسر کشور راه اندازی کرد. در مرحله اول این طرح با اخذ 10 میلیون ریال برای پیش فروش هر قطعه سکه از مشتریان آغاز شد و سررسید تحویل سکه ها با اختیار خریداران مقاطع شش ماهه و یک ساله در نظر گرفته شد و بهای سکه ها نیز در روز تحویل به نرخ روز با تخفیف 9 درصد برای پیش خریدهای یک ساله و 4 درصد برای پیش خریدهای 6 ماهه در نظر گرفته شد.
این بار نیز طرح پیش فروش سکه با هدف متعادل سازی بازار به مرحله اجرا در آمد اما با وجود این که رحیمی مدیر کل ریالی و نشر بانک مرکزی اعلام کرد که اخذ مالیات بر ارزش افزوده در زمان تحویل سکه برای پیش فروش به اشتباه در سایت بانک ملی درج شده و قرار نیست از مردم برای پیش فروش سکه مبلغی به عنوان مالیات بر ارزش افزوده اخذ شود اما آمارها نشان می دهد آنگونه که انتظار می رفت از این طرح استقبال نشده است.
با آغاز سال 97 قیمت پیش فروش سکه افزایش یافت. حراج سکه در بانک کارگشایی که از 18 فروردین ماه آغاز شده با سررسید 6 ماهه به مبلغ 14 میلیون و 750 هزار ریال و با سررسید 12 ماهه به مبلغ 13 میلیون و 500 هزار ریال در نظر گرفته شده است.
در حالی که به نظر می رسد پیش خرید سکه نوعی سرمایه گذاری منطقی و کم ریسک باشد این پرسش به ذهن می رسد که چرا استقبال چندانی از آن صورت نمی گیرد؟ پرسش مهم تر آن است که چرا مردم خرید سکه را با قیمت بیش از یک میلیون و 740 هزار تومان در بازار نقدی به پیش خرید سکه با قیمت های پایین تر ترجیح می دهند؟
اعتماد سرمایه گذاران کم شده است
با وجود این که بهای سکه در بازار نقدی هم اکنون در محدوده قیمتی بیش از یک میلیون و 670 هزار تومان قرار دارد و ارزش ذاتی هر سکه طلا حدود چشم انداز آن نیز همچنان صعودی به نظر می رسد چه عاملی می تواند موجب کاهش جذابیت پیش خرید سکه با شرایط اعلامی شود؟ چه نگرانی هایی در بین سرمایه گذاران وجود دارد که مانع از جذب آن ها در طرح پیش خرید سکه می شود؟
پیشینه پیش فروش سکه طلا در ایران نشان می دهد که شرایط اعلامی در زمان آغاز پیش فروش و شرایط نهایی در زمان تحویل سکه های پیش فروش شده مغایرت هایی با یکدیگر داشته اند که شاید بتوان از آن به عنوان یکی از موانع جذابیت یاد کرد.
تحویل دیرهنگام سکه ها به ثبت نام کنندگان طرح های سال های گذشته و شفاف نبودن شرایط پیش فروش در خصوص مالیات بر ارزش افزوده دو عامل مهم در کاهش جذب سرمایه گذاران است که نمی توان آن ها را نادیده گرفت.
از 28 بهمن ماه تا پایان وقت اداری 13 فروردین ماه حدود 820 هزار قطعه سکه در واحدهای بانک ملی ایران پیش فروش شده است. در حراج های بانک کارگشایی نیز تا کنون بیش از 400 هزار قطعه سکه به فروش رسیده که حراج در این بانک همچنان ادامه خواهد یافت.
بر اساس آمار منتشر شده کل سکه های پیش فروش شده از 28 بهمن ماه تا کنون حدود یک میلیون و 220 هزار قطعه است. با در نظر گرفتن نرخ یک میلیون و 400 هزار تومان که برای پیش فروش و فروش در بانک کارگشایی در نظر گرفته شده ارزش کل سکه های پیش فروش شده برابر با یک هزار و 708 میلیارد تومان است که این مبلغ در قیاس با التهابات بازار ارز مبلغ قابل توجهی نیست. بنابراین می توان نتیجه گرفت که طرح پیش فروش سکه که با هدف کاهش التهابات بازار ارز و سکه و همچنین پاسخ به عطش این بازارها در نظر گرفته شده در دستیابی به این هدف موفق عمل نکرده است.
این در حالی است که ارزش ذاتی کنونی سکه بهار آزادی حدود یک میلیون و 750 هزار تومان است و در واقع از نظر تئوریک طرح پیش فروش سکه با قیمت یک میلیون و 400 هزار تومان می بایست جذابیت زیادی در بین سرمایه گذاران ایجاد می کرد و با استقبال بیشتری همراه می شد اما تجربه پیش فروش سکه در سال های اخیر موجب کاهش اعتماد در بین سرمایه گذاران و عدم اقبال مناسب از این طرح شده است.
7000+(1.09*0.235334*قیمت اونس*قیمت دلار)=ارزش ذاتی سکه
0.235334= ارزش جهانی طلا و تبدیل آن در داخل
1.09=مالیات بر ارزش افزوده
7000=مالیات بر ارزش افزوده
دلایل سه گانه عدم اقبال به طرح پیش فروش سکه
بنابراین عدم استقبال چشمگیر مردم و سرمایه گذاران از طرح پیش فروش سکه را می توان در سه دلیل اصلی خلاصه کرد. نخست این که اعتمادها نسبت به دولت و بانک مرکزی به اندازه ای نیست که مردم دارایی های خود را در اختیار دولت قرار دهند. دوم این که سیاست مالیات بر ارزش افزوده در خصوص ثبت نام پیش فروش سکه چندان واضح و شفاف نیست و تجربیات گذشته نیز در این خصوص چندان جذاب نبوده است.
سومین و شاید مهمترین عاملی که موجب شده تا مردم به طرح پیش فروش سکه روی خوش چندانی نشان ندهند این است که هدف اصلی بسیاری از افرادی که دلار و سکه خریداری می کنند و تمایل به نگهداری فیزیکی این دارایی ها دارند شناسایی سود نیست. بلکه این افراد در شرایطی که وضعیت سیاست خارجی کشور با چشم انداز روشنی همراه نیست و از سوی دیگر شرایط اقتصادی داخلی نیز امیدوار کننده نیست طلا و دلار را به عنوان یک سرمایه گذاری امن و منطقی می شناسند و با توجه به وضعیت فعلی سیستم مالی و پولی کشور سعی در حفظ ارزش دارایی های خود دارند.
حال با توجه به نحوه استقبال سرمایه گذاران از طرح پیش فروش سکه و تداوم وضعیت التهابی در بازار ارز و سکه که همچنان قیمت ها را رو به بالا نگاه داشته باید دید گام بعدی دولت و بانک مرکزی در مدیریت عطش بازار ارز و سکه و کنترل نقدینگی چیست؟
نظرات :
شما می توانید اولین نفری باشید که برای این مطلب نظر می دهید.