راه نجات از شبه بحران اقتصادی

بورس24 : وضعیت اقتصادی ایران مناسب نیست. هر روز خبرهای مختلفی از تعطیلی بنگاه های تولیدی کوچک شنیده می شود؛ بنگاه هایی که هر کدام چند نفر را مشغول به کار کرده بودند و حالا با تعطیل شدن آن ها، آمار بیکاری هم بالا می رود. گرچه بنگاه های بزرگ اقتصادی هم با مشکل مواجه شده اند، اما آن ها فعلا به اندازه بنگاه های کوچک تا مرز ورشکستگی پیش نرفته اند اما زنگ هشدار وضعیت بد اقتصاد ایران به صدا درآمده و دولت باید هرچه زودتر فکری به حال آن کند.

آیا می توانیم در مورد اقتصاد ایران صحبت کنیم و پنهان کنیم که اقتصاد ما بیش از چند دهه با  کسری منابع  مواجه شده است؟ به جرات می توان گفت، مدت زمانی است که دولت در اقتصاد ایران از طریق قیمت‌گذاری کالا ، دلار ، طلا و ...تلاش در مهار تورم کرده است. مالکیت دولتی بر بنگاه ها و ورود به صنایع بزرگ از جمله صنعت فولاد، پتروشیمی و معادن کار را برای حرکت رو به جلو در  اقتصاد ایران دشوار کرده است. «عدم حضور مدیریت در بحران ها، رفتار غیر علمی مسئولان در اقتصاد،بحران آب، معضل آلودگی هوا، کسری ذخیره صندوق‌های بازنشستگی، تورم نیروی کار یا بهتر بگوییم «نیروی بیکار»، بدهی‌های انباشته شده دولتی، مشکلات اساسی نظام بانکی و سهم قابل‌توجه قاچاق در فعالیت‌های اقتصادی و واردات بی رویه »  چنان ضربه محکمی بر اقتصاد ایران وارد کرده که ستون اصلی آن را فلج کرده است. نگاه به ابعاد بیرونی جامعه ایران از جمله مشکلات بین المللی حاصل از «برجام» و عدم همکاری آمریکا، در این بین ابهامات بسیاری را برای سرمایه گذاران خارجی و هم داخلی به وجود آورده است.

شعار دولت، حرکت به سمت ثبات اقتصادی توام با رشد است اما در واقع  هر چه جلوتر می رویم شکاف بین اعتماد مردمی و سیاست های دولتمردان در رسیدن به شعار «ثبات اقتصادی» بیشتر و بیشتر می شود. دولت به عنوان مهره اصلی در این استراتژی باید بداند، برای خروج از این بحران، ریشه‌های مزمن مشکلات اقتصادی کجاست و این بیماری که طی دهه اخیر اقتصاد را به مرز فروپاشی نزدیک کرده چگونه درمان می شود؟ پاسخ را از زبان چند اقتصاددان می شنویم:

شایسته سالاری، افزایش درآمد سرانه و اصلاح ساختار بانکی، قدم های نخست تغییر است

پیمان مولوی؛ اقتصاددان

زمانی که در مورد سرمایه گذاری و اقتصاد صحبت می شود اولین نکته مهم افق سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران خرد و کلان است که متاسفانه هر روز در حال کاهش است و به سلسه اشتباهاتی که در طول این سال ها انجام دادیم بر می گردد. اقتصاد ایران حمایت کننده از رقابت و ایجاد ارزش افزوده نیست. بلکه همه چیز در یک اقتصاد رانتی خلاصه شده که در اختیار همه نیست. از طرفی مشکل دیگر، مربوط به سیستم بهره بانکی کشور است چرا که به گونه ای طراحی شده که ریسک های کلان را در نظر نمی گیرد و این سیستم نمی تواند منابع مناسبی را تزریق کند. در بازار سرمایه به دلیل نبود پویایی لازم برخی از ابزار ها هنوز وارد بازار نشده است. این بازار به همراه بازار پول در تعامل با سایر کشورها قابلیت رشد دارد. در حال حاضر GDP ایران ۴۰۰ میلیارد دلار است و GDP دنیا ۸۰ هزار میلیارد دلار است. این نشان می‌دهد ما هنوز زیرساخت های لازم را برای تعامل با دنیا در اختیار نداریم.  ما باید به چرخه اقتصاد جهان برگردیم و خود را به روز نماییم. اولین نکته لازم این است که نظام شایسته سالاری جایگزین مدیران سفارشی  شوند.

دیدگاه ما نباید غرض ورزانه باشد. تا زمانی که رتبه اعتباری ایران در جهان افزایش نداشته باشد، معضلات وجود دارد. وقتی در مورد صندوق های بازنشستگی صحبت می کنیم و با سایر کشور های دنیا مقایسه می کنیم می بینیم در دنیا مدیران صندوق ها با سوادترین و با تجربه ترین افراد هستند. آیا ما چنین مدیریتی را برای صندوق ها در اختیار گرفته ایم؟ در ایران صورت مساله را خوب درک نکردیم . یعنی مهمترین موضوع افزایش درآمد سرانه و افزایش تولید ناخالص داخلی است تا اصلاحات بانکی بازار سرمایه و ... اتفاق بیافتد. اگر این اصلاحات انجام نشود اولین بحران مربوط به صندوق های بازنشتگی خواهد بود که باید در مورد آن تصمیم درستی گرفته شود.

مبارزه با فساد مردم را به دولت مطمئن می کند

احمد توکلی؛ اقتصاد دادن

هر دردی درمانی دارد. کشور در مسیر پیشرفت قرار خواهد گرفت. البته باید دید که رفتار حکومت به چه صورت بوده و مردم این رفتار را چگونه تلقی کرده اند. اعتماد عمومی کم شده و دولت باید برای جلب اعتماد عمومی با فساد مبارزه جدی داشته باشد.

با این اقدام٬ مردم نیز سیاست پذیر خواهند بود. با این کار مردم نیز با دولت همراه خواهند بود. سرمایه گذاران نباید به بهای سود بیشتر وطن خود را ترک کنند.

گرچه در کوتاه مدت هم ایران به سرعت تبدیل به یک کشور ایده آل نخواهد شد. این دولت؛ دولت همه ما است حتی با این که بنده به آن رای ندادم باید برای پیشرفت آن با انتقادات خود و یا گوشزد کردن بسیاری از مسائل به آن کمک کنیم.

اصلاح سیاسی قبل از اقتصادی در اولویت است؛ نفوذ دولت در بنگاه ها کاهش یابد

بیژن بیدآباد؛ اقتصاددان

ریسک هایی که در زمان حاضر به اقتصاد کشور وارد می شود٬ بیش از آنکه ناشی از ریسک های اقتصادی باشد٬ بیشتر سیاسی است. یعنی  چنانچه بخواهیم وضعیت اقتصادی را اصلاح کنیم قبل از سیاست گذاری اقتصادی باید مسائل سیاسی کشور را حل کرد.

این موضوع سبب شده که همه وجوه اقتصادی همواره با ریسک بالایی مواجه باشند. البته اصلاح وضعیت سیاسی کشور آنطور که تصور می شود، ساده نیست. این موضوع نیاز به کاهش نفوذ حاکمیت در بخش های مختلف سیاسی اجتماعی و اقتصادی کشور دارد. یعنی همه سیاست ها باید تغییر کنند تا مردم بتوانند در تصمیم گیری های اجتماعی و سیاسی خود موثر باشند. همچنین باید نفوذ دولت در بخش‌های اقتصادی و دستگاه‌ها و بنگاه‌های اقتصادی کاهش یابد تا عملاً زمینه کمی برای فعالیت فعالان بخش خصوصی فراهم شود.