نگاه یک تحلیل گر مسایل اقتصادی به چرایی گرانی این روزهای نرخ دلار: نفت ایران صادر می شود، اما پولش به دلار به سختی به ایران می رسد

بورس24 : رییس جمهور شب گذشته در مصاحبه تلویزیونی خود به صراحت از دو مشکل ریشه ای ارز پرده برداشت؛اول افزایش تقاضای اسکناس (دلار) و ادامه دار بودن تحریم های بانکی.

کلیدی ترین جمله حسن روحانی این بود:« هیچ جای دنیا مردم به خیابان نمی روند، اسکناس بگیرند، بلکه نیازها از طریق سیستم بانکی انجام می شود.»

آنچه رییس جمهور مورد خطاب قرار داد، در واقع تقاضای واقعی بازار نیست و ناشی از سفته بازی و دلالی است. تردیدی نیست که بخشی از هیجان ناشی از افزایش قیمت ارز که این روزها تابلوهای صرافی ها را چند نرخ کرده، ناشی از ورود دلالان به بازار است. 

نکته دوم مورد اشاره رییس جمهور درخصوص ارز به ادامه دار بودن تحریم های بانکی بازمی گردد. اگرچه بعد از توافق برجام تحریمهای صادرات نفت برداشته شد و مشکلی بابت فروش نفت وجود ندارد، اما آنچه سبب کندی مذاکرات اقتصادی پس از برجام شده،روابط بانکی است. هرچند بعد از لغو تحریم ها سوئیفت برقرار شد، اما هنوز بسیاری از بانک های بزرگ اروپایی در ارتباط با بانک های ایران احتیاط می کنند و به عبارت دیگر پروسه مذاکره برای برقراری روابط بانکی همچنان طولانی است.

حسن روحانی هم دیشب به روشنی به این موضوع اشاره کرد و گفت:« اشکالات دوران تحریم بخشی رفع و بخشی باقی مانده، مثلا ارتباطات با بانک های منطقه و جهان به حد ایده آل نرسیده است. الان بانک مرکزی در توزیع ارز در زحمت است، ما به مردم می گوییم کلیه نیازمندی های ارزی کشور، صادرکنندگان و خدمات را تأمین می کنیم.»

این اتفاق سبب شده تا انتقال پول حاصل از فروش نفت و سایر درآمدهای صادراتی کمی کند شود، از همین رو بازار در چند ماه اخیر تحت سلطه دلالان و سفته بازان افتاده است.

البته بانک مرکزی برای تنظیم بازار ارز، ورود کرده، با این حال هیجان ها و شایعات در بازار قیمت ها را به سمت بالا سوق می دهد؛ موضوعی که به تعبیر اقتصاددانان حباب است و حتما به زودی می ترکد. 

در این شرایط، دلار بخریم یا نخریم؟ 

شاید این سئوال را این روزها در محل کار یا در شبکه های اجتماعی خوانده باشید که با توجه به افزایش قیمت دلار اگر پولمان را از بانک بیرون بیاوریم و دلار بخریم،سود می کنیم؟

شاید هم شایعاتی که می گوید دلار تا 5 هزار تومان هم افزایش می یابد، برخی ها را وسوسه کرده باشد، اما واقعیت این است که سرمایه گذاری در بازار ارز، ریسک بسیار بالایی دارد. به خصوص آنکه این موج افزایشی،عملا خریدارانی ندارد و قیمت ها روی تابلو بالا می رود. حتی صرافها هم از خرید ارز در این روزها خودداری می کنند. همه این علائم نشان می دهد که بازار هیجانی است. 

از همین رو هم ولی الله سیف رییس کل بانک مرکزی دیروز به مردم توصیه کرد که :«نرخ ارز قطعا طی روزهای آینده کاهش خواهد یافت؛ چرا که ذخایر بانک مرکزی در حد بسیار مناسبی است و جای نگرانی از این بابت وجود ندارد.»

او مثال روشنی زده است: «قیمت نفت افزایش پیدا کرده و درآمدهای ارزی نیز هم اکنون بالا رفته و در وضعیت مناسبی قرار دارد؛ بنابراین جای هیچ گونه نگرانی در بازار ارز وجود ندارد و قطعا طی روزهای آینده نرخ ارز کاهش خواهد یافت.»

رئیس کل بانک مرکزی تصریح کرد: «به مردم به هیچ عنوان توصیه نمی کنیم تا در بازار ارز سرمایه گذاری کنند، چرا که تجربه نشان داده طی سالهای گذشته سرمایه گذاری در خرید ارز هیچ گاه سودآور نبوده است به این معنا که اگر فردی پول خود را در نظام بانکی با همان نرخهای مصوب سپرده گذاری کرده بود، طی پنج سال گذشته ۸۰ درصد سود کرده بود؛ در حالی که از سال ۹۲ تاکنون افزایش نرخ ارز تنها ۵۰ درصد بوده است، بنابراین سرمایه گذاری درخرید ارز به هیچ عنوان سودآور نیست.»

قیمت کی پایین می آید؟ 

توصیه ها و اطمینانهای مقامهای دولتی از سخنان حسن روحانی تا رییس کل بانک مرکزی همگی نشانه آن است که شرایط این روزهای قیمت دلار موقتی است. با این حال ابهامهایی هم درباره آینده قیمت دلار وجود دارد. اینکه تب 4هزار و 500 تومانی که طی دو روز گذشته تا 4 هزار و 700 هم بالا رفته، فروکش کند قیمت دلار روی چه نرخی می ایستد؟ سئوالی است که خیلیها به دنبال آن هستند.

پاسخ این سئوال از این جهت اهمیت دارد که هرگونه نوسان قیمت ارز بر روی قیمت کالاهای وارداتی تاثیر گذار خواهد بود. هر چند خیلی از سودجوها این روزها به دنبال افزایش قیمت دلار بر روی کالاهای خود،10 درصد کشیدند، با این حال اقتصاددانان می گویند این شرایط پایدارنیست. 

مرتضی ایمانی راد اقتصاددان و تحلیل گر مسایل اقتصادی در پاسخ به این سئوال در اینستاگرام خود نوشت:« البته سئوال درستتر این است که دلار چرا اینقدر دیربالا رفته. حجم واردات بسیار بیشتر از صادرات است، انتقال دلار ناشی از صادرات نفت به سختی به داخل منتقل می شود، ما هنوز گرفتار تحریم یوترن هستیم.

به گفته او سطح تمایلات خریداران دلار بسیار بالاست. در ماهی هستیم که تقاضا برای دلار بالاست. اینها تعدادی از عوامل افزایش قیمت دلار است حتما بانک مرکزی بیکار نمی نشیند چون قیمت دلار برای نظام حیاتی است، بنابراین انتظار داریم که با دخالت بانک مرکزی قیمت دلار مقداری پایین بیاید.» 

او اضافه کرده:« ولی سئوال اساسی این است که آیا این بار هم بانک مرکزی می تواند به میزان قابل توجهی قیمت دلار را پایین بیاورد (یعنی حدود 4 هزار تومان)؟ اینکه بانک مرکزی به بازار ورود کند و قیمت دلار را پایین بیاورد، بسیار محتمل است، ولی به نظر می‌ رسد که این بار نیروی بازار بسیار قوی تر از دفعات پیش است و این در حالی است که بانک مرکزی هم قدرت سابق را ندارد برآیند این دو اصلاح محدود قیمت دلار است.»

منبع: خبرآنلاین