دلیل سودده ماندن بانک انصار؟؟

بورس24 : بانک انصار در ابتدا با نام صندوق پس‌انداز و قرض الحسنه انصار المجاهدین اولین شعبه خود را در سال 1367 با نام شعبه شهید رجایی در بهارستان تهران افتتاح کرد. سپس به مؤسسه مالی و اعتباری انصار تغییر نام داد. در نهایت این بانک در خرداد سال ۱۳۸۹ با کسب مجوز از بانک مرکزی تبدیل به یازدهمین بانک غیردولتی ایران تحت نام بانک انصار شد. بانک انصار در ادامه فعالیت های خود به عنوان بانکی ارزشی در کشور وقتی که بانک مرکزی شروط سه گانه خود را برای اصلاح صورت های مالی ابلاغ کرد، موفق شد تا در زمان اعلامی خود به سهامدارانش، مجمع عادی سالیانه خود برای سال مالی منتهی به پایان اسفند 1395 برگزار کند. در شرایطی که صنعت بانکداری حال و روز خوشی در بورس ندارد، سهام بانک انصار با سرمایه 10 هزار میلیارد ریالی و ارزش بازار 20 هزار و 600 میلیارد ریالی در بازار اول بورس معامله می شود. این شرکت آخرین بار انتهای تیر سال 95 افزایش سرمایه 2 هزار میلیارد ریالی را تصویب کرد و طی دوره یک سال اخیر با طی فراز و نشیب های زیاد، هر سهم آن از 170 تا 230تومان نوسان کرد. در حال حاضر هر سهم بانک انصار در محدوده 200 تومان معامله می شود. این بانک که در دو مجمع اخیر به ترتیب 22 و 15 تومان سود نقدی به ازای هر سهم تقسیم کرده است، از تیر 95 تا کنون این بانک با لحاظ تعدیل سود نقدی و افزایش سرمایه از محل آورده، برخلاف دیگر بانک های بورسی زیانی از محل نوسانات قیمت سهم خود برای سهامدارانش نداشته است. بر این اساس طی گفت و گو با دکتر آیت الله ابراهیمی مدیرعامل بانک ارزشی انصار، به بررسی آخرین وضعیت عرصه بانکداری در کشور و بانک انصار پرداختیم که مشروح گفت و گوی بورس امروز در ذیل آمده است:

• به عنوان یکی از کارشناس ارشد اقتصادی، هم اکنون وضعیت اقتصاد ایران و آیتم های اصلی آن همچون نرخ دلار و وضعیت بانک های کشور را چطور ارزیابی می کنید؟

از سال های گذشته با چالش تداوم کاهش رشد اقتصادی مواجه بوده ایم که اساسا یک چاله در اقتصاد کشور ایجاد شده که ابعاد مختلف زندگی مردم و استهلاک زیر ساختهای اقتصاد را تحت تاثیر قرار داده است. برای رفع این چالش ها به طور طبیعی نیاز به مرور زمان داریم، به عبارت دیگر باید ضمن پر کردن خلاء کاهش رشد اقتصادی سالهای قبل، در سال های آتی باید رشد اقتصادی را بیش از متوسط سال مبنا محقق کنیم تا مردم به طور واقعی رشد اقتصادی را در زندگی روز مره خود احساس کنند. همان طور که می دانید افزایش یا کاهش شاخص های اقتصادی کلان، دفعتا در زندگی مردم تاثیری ندارد، در واقع رشد منفی در شاخص های اقتصادی در چند سال گذشته سبب افزایش نرخ بیکاری در جامعه شده است. متاسفانه امروزه اقتصاد ایران وابستگی زیادی به نفت دارد، این امر سبب شده مصرف خانوار ها و بخش خصوصی متاثر از مصرف بخش دولتی شود. یعنی تنها در زمان افزایش درآمدهای نفتی دولت، حس می کنیم که وضعیت معیشتی مردم نیز بهتر می شود. موضوع دیگر که امروز ما با آن روبرو هستیم وضعیت بانک ها و تاثیر آنها بر اقتصاد واقعی کشور است. متاسفانه سالهاست که متوسط نرخ سود بانک ها حدود 7 برابر نرخ رشد اقتصادی کشور است. در مقایسه بازارهای مختلف کشور مانند بازار سرمایه، ارز، بانک و مسکن مشاهده می شود که بخش واقعی اقتصاد در حالی از رشد 3 درصدی برخوردار است که بخش بانکی 20 درصد بازده بدون ریسک و معاف از مالیات تولید می کند. لذا تا زمانی که این پارادایم تغییر نکند، نمی توانیم شاهد تغییر اساسی در اقتصاد ایران باشیم.

• آیا به این شرایط باید عنوان بحران اقتصادی گذاشت؟

خیر. اما من معتقدم که همیشه و در همه جوامع، افراد در فکر سود حداکثری خود هستند و راه آن را نیز پیدا می کنند. اگر نظام اقتصادی ساز و کار مشخصی داشته باشد مردم از راه اصولی کار خود را پیش می برند، اما اگر این سازوکار وجود نداشته باشد مردم به روش های دیگر به سود خود می رسند. به عنوان مثال عقل اقتصادی حکم می کند کسی که کار تولیدی با نرخ سود 12 درصدی را با هزار موانع و مشکل همچون نظام کارگری، بیمه و مالیات و ...انجام می دهد، آن کار را تعطیل کرده و منابع خود را در بازاری بدون ریسک با حاشیه سود 20 درصدی سرمایه گذاری کند. هم اکنون ما طوری اقتصادی را تنظیم کرده ایم که خیلی از تولید کنندگان و سرمایه گذاران داخلی به جای پرداختن به اقتصاد واقعی به سرمایه گذاری های بی ریسک تمایل یافته اند، مانند سپرده کردن منابع خود در بانک ها. در این میان باید دید که بانکها چه نقشی ایفا می کنند و از انها بعنوان یکی از بازیگران اصلی اقتصاد کشور چه انتظاری وجود دارد؟ اگر بانک ها مثل گذشته مسابقه پرداخت سود سپرده را کنار نگذارند و مراقبت نکنند دو لطمه به اقتصاد واقعی وارد می شود، یکی اثر گذاری بر کاهش میل سرمایه گذاری در بخش های واقعی اقتصاد و دوم افزایش نرخ بالای تامین مالی به بخش های تولیدی که در هر دو صورت، اقتصاد واقعی لطمه می بیند.

• اما اقتصاد کشور همچنان بانک محور است و تحرکات برای تقویت بخشی مانند بازار سرمایه هنوز به نتیجه خاصی منتج نشده است؟

بله؛ به طوری که هنوز شاهدیم 90 درصد اقتصاد کشور همچنان از سوی بانک ها تامین مالی می شوند. امروز اقتصاد ایران مردم روستایی را به جایی هدایت می کند که اگر سرمایه ای هر چند کم دارند به جای اینکه آن را برای خرید دام و کشاورزی هزینه کند، ترجیح دهد که آن پول را در بانک ها سرمایه گذاری کند . چرا؟ چون چارچوب ذهنی و ریل گذاری اقتصاد ما اشکال دارد و تا مادامی که آن چهار چوب ذهنی که پیش از این به آن اشاره کردم، تغییر نکند وضعیت به همین شکل و منوال خواهد بود. یکی از مشکلات بدیهی اقتصاد ما که برای همه ملموس است عدم هماهنگی بین سیاستهای پولی و مالی کشور است که اثار مخرب انرا مکررا مشاهده کرده ایم. کاملا روشن است که منفعت این ناهماهنگی ها به جیب اشخاص سایه نشین می رود نه اقتصاد واقعی کشور. البته اخیرا اقدامات مثبت و تعاملات خوبی بین بانک مرکزی، بازار سرمایه و دولت انجام شده که به موجب آن هماهنگی آرامش نسبی در بازار پول و تقویت نسبی در بازار سرمایه که هم اکنون شاهد آن هستیم، ناشی شده است. بررسی بازده اوراق بدهی دولتی، نرخ سود بانکی، بازده اوراق صادره توسط سازمان بورس و بازده بخش های مختلف اقتصادی شاهد کافی و تابلوی تمام عیار برای درک این بحران است.

• تشکیل صندوق های سرمایه گذاری تا چه میزان توانسته در شفافیت عملکرد بانک های کشور تاثیر گذار باشد؟

فلسفه وجودی صندوق سرمایه گذاری به نوبه خود خوب است و می تواند به بخش تولید و اقتصاد واقعی وصل شود؛ اما الان شاهد آن هستیم که این صندوق ها مجددا به سپرده بانکی وصل شده اند. در واقع این صندوق ها به ابرازی برای دور زدن قوانین در نظام بانکی کشور تبدیل شده اند. به طوری که در بهترین صندوق، 75 درصد سرمایه آن در سپرده و 25 درصد در اوراق مالی و 5 درصد آن در بازار سرمایه صرف شده است. بر این اساس نمی توان انتظار داشت که این عملکرد کمکی به بورس کند.

از سوی دیگر بانک مرکزی در حالی به تمامی بانک ها ابلاغ کرده است که نرخ سود سپرده خود را به 15 درصد کاهش دهند که برخی از بانک ها بخش اعظمی از سپرده های صندوق ها را سپرده کرده اند. از این رو به اعتقاد من؛ ما خود مانع از رشد اقتصادی می شویم و با این ابزار به بدتر شده وضعیت عملکرد سیستم بانکی کمک می کنیم.

• برخی از بانکهای کشور تا سال 1399 سپرده بانکی 28 درصدی تعهد دارند، بنابراین نرخ سود سپرده این بانکها پایین نخواهد آمد؛ از این رو به نظر می رسد که پروژه کاهش نرخ سود بانکی دولت عملا به مشکل برخورده است، نظر شما در این زمینه چیست؟

بانک مرکزی با اجرای این مقررات برای بانک ها یک فرصت ایجاد کرد تا سود واهی به مردم پرداخت نکنند؛ اما آنها به جای اجرای دستورالعمل بانک مرکزی، سپرده های ارزان خود را به صندوق های خود انتقال داده و یا به سپرده های بلند مدت با نرخ بالا منتقل کردند. از سوی دیگر باید به این نکته توجه داشت که تاریخ قرار داد سود سپرده گذاری هایی که از سال 93 در بانک ها منعقد شده است تا پایان سال 1398 به پایان می رسد، طبق مقررات دیگر سودهای بلند مدت همچون 3 و 5 ساله دیگر نخواهیم داشت. این نکته را هم توضیح دهم که یکی از نقاط ضعف بانک ها در سالهای گذشته این بود که بانک ها سپرده های 5 ساله زیادی با نرخ سود بالا گرفته اند به عبارت دیگر ما به جای این که از ابزار ها برای نجات خود استفاده کنیم، از آن به نوعی برای از بین بردن خود استفاده کرده ایم.

• در بررسی های که صورت گرفته هم اکنون 9 بانک در ایران به زیان دهی مطلق رسیده اند، اما بانک انصار نسبت به سایر بانک ها در سال های اخیر توانست مقداری با دیگر بانک ها متمایزتر حرکت کند، علت موفیقت های شما در این شرایط بحران بانکی چه بوده است؟

ما در سال های اخیر دو رویکرد را دنبال کردیم، یکی آن که سعی کردیم قیمت تمام شده پول را مدیریت کنیم. اگر چه این کار در فضای رقابتی شبکه بانکی اقدام سخت و پر ریسکی است اما ما با محوریت مردم توانسته ایم با توجه به دارا بودن بیش از 11 میلیون مشتری این کار مهم را با موفقیت به انجام رسانیم. محور دیگری که در دستور کار بانک بوده است تمرکز بر کسب درآمد ناشی از خدمات و درامد غیر مشاع است. هدایت همه جانبه امکانات و توانمندی های بانک بر محورهای توسعه ای بویژه محورهای فوق تمرکز یافته است.

• همچنین بانک انصار در بازار سرمایه، از نظر تعداد سهامداری بیشترین سهامدار را دارد، چگونه بانک انصار موفق به جلب اعتماد میان سهامداران برای ورود به این سهم شده است؟

بله؛ ما با مدیریت شاخص های توسعه کلان بانک از جمله سودآوری و از آن مهمتر دامن نزدن به فعالیت های مخرب بانکی در سالهای گذشته، توانسته ایم به موفقیت های امروز خود دست یابیم. بعنوان نمونه بالاترین حجم سپرده های جاری و پس انداز بین بانکهای خصوصی کشور متعلق به بانک انصار است. این ها توانمندی یک بانک در مدیریت تامین منابع و پول و جمع آوری سپرده های ارزان قیمت است؛ وگرنه یک فرد در درب مغازه خود می تواند با سود 25 درصدی، پول از مردم جمع آوری کند. بروز و ظهور موسسات غیر مجاز در کشور و توانایی انها در جذب سپرده از جمله مصداق این موضوع است. دومین اقدام ما تمرکز بر موضوعات غیر از واسطه گری مالی بود. در واقع خطوط کلی کسب کار در بانک انصار چهار دسته است، درآمد ناشی از واسطه گری مالی، درآمد ناشی از سرمایه گذاری ها، درامد ناشی از خدمات و بین المللی است که تمامی اینها از خطوط کلی کسب و کار ما محسوب می شوند. در این میان و از همه مهمتر در کسب و کار ما، دست خداوند متعال است که نباید فراموش شود. به واسطه حضور نیروهای جهادی که دغدغه خدمت به مردم را دارند، توانسته ایم به برکت های زیادی دست یابیم. در واقع همکاران من در زنجیره کسب وکار های دیگر همچون صرافی، لیزینگ، کارگزاری و شرکت های سرمایه گذاری سالم و موفق عمل کرده اند، همچنین در حوزه سلامت اداری، بانک انصار 5 سال متوالی، مقام نخست را در کشور بدست آورده است. لذا می توان به جرات گفت که هم اکنون پرچمدار بانکداری اسلامی در ایران بانک انصار است؛ هم اکنون در نسبت پرداخت تسهیلات قرض الحسنه به کل تسهیلات بین بانکهای تجاری کشورهای اسلامی، مقام نخست را داریم. ما در سال گذشته 61.9 درصد از تسهیلات اعطایی را در حوزه اقتصاد مقاومتی مصرف کرده ایم .

• مطالبات مشکوک الوصول بانک انصار به عنوان یک آیتم مهم در شش ماهه 1395 بیش از 73 میلیاردتومان بوده که امسال به 136 میلیارد تومان رسیده است، آیا نگران این موضوع نیستید؟

خیر، نگران نیستم زیرا بانک انصار در خصوص پایین بودن میزان مطالبات معوق در کل کشور، رتبه نخست را داراست و مطمئن باشید این مطالبات کاهش خواهد یافت. از سوی دیگر نمی خواهیم کارخانه هایی که از ما وام و تسهیلات دریافت کرده و الان با مشکل مواجه شده اند را تعطیل کنیم، ما حتی در راستای اقتصاد مقاومتی و افزایش اشتغال در کشور این گونه کارخانه ها و موسسات را کمک هم کرده ایم؛ از این رو با رونق مجدد این بنگاه ها، مطالبات مشکوک الوصول ما نیز کاهش می یابد.

• بانک انصار به عنوان نخستین بانک ایرانی اولین گام را در خصوص ابزار های مالی و اسلامی برداشت، در این خصوص چه برنامه هایی را دارید؟

در سال جاری اولویت ما این موضوع نیست، امسال مرکز مطالعات ما پروژه ای را پیش بینی کرده است برای برداشتن گام های بیشتر به منظور تبدیل شدن به بانک اسلامی؛ خیلی بد است که در جمهوری اسلامی بانک داشته باشیم اما مردم، علما و حتی خود بانک ها از عملکرد بانک ها ناراضی باشند. در مورد انتشار اوراق مالی اسلامی هم اکنون با مجموع اقدامات صورت گرفته و مذاکرات با بانک مرکزی، سازمان امور مالیاتی و سایر نهاد های ذی ربط، زمینه برای انتشار اوراق صکوک فراهم شده است. البته هنوز موانعی در استانداردهای حسابداری وجود دارد. در این میان برداشت های اشتباهی به ضرر بانک ها صورت می گیرد، به عنوان مثال بانک ها می گویند به خاطر مدیریت ریسک، نسبت دارایی های ثابت به سرمایه آنها در درجه اول نباید از 75 درصد بالاتر باشد. اما بانک مرکزی به استناد استانداردهای حسابداری می گویند اگر بانک های داخلی دارایی ثابت خود را به صکوک تبدیل کنند باز هم این اوراق به عنوان دارایی ثابت محسوب می شود. در حالی که بانک دارایی ثابت خود را تبدیل به پول کرده و در بازار قرار داده است. این موضوعی است که باید دست اندرکاران بانکی آن را حل کند.

• شرکت سرمایه گذاری ایرانیان اطلس بانک انصار چرا وارد بازار سرمایه نشده است؟

این شرکت دارای ارزش های ذاتی قابل توجه ای است، متاسفانه هم اکنون شرایط بازار سرمایه برای ورود این سهم مساعد نیست. از سوی دیگر بازار سرمایه، ارزش سهام ارائه شده را نمی داند. مجموعه ایرانیان اطلس شرکتی، پویا است و می تواند برای سالها تولید ثروت کند. بر این اساس جلسات زیادی با سازمان بورس و حتی مشتریان این شرکت در بازار سرمایه داشتیم، آنها شناخت خوبی از محصولی که ما می خواستیم ارائه کنیم، نداشتند. از سوی دیگر بورس به این شرکت نگاهی ساختمانی داشت و اصلا نگاهی به کار و فعالیتی که این شرکت انجام می داد، نداشت. البته هنوز به طور قطعی از عدم عرضه سهام این شرکت منصرف نشدیم و منتظر شرایط خوب برای عرضه آن هستیم. به عنوان مثال سرمایه بانک انصار یک هزار میلیارد تومان و ارزش بازار ما 2 هزار میلیارد تومان است، در این میان NAV ( ارزش ذاتی سهم) 4 هزار میلیارد تومان است، آیا کسی به این موارد توجه ای می کند؟ همچنین هم اکنون ما 30 درصد از سهام شناور بانک انصار را مدیریت می کنیم، آیا کسی به این مورد هم توجه ای کرده است؟ در شرایط رکود ساختمان که در چهار سال گذشته با آن روبرو بوده ایم، سالانه بانک انصار هزار میلیارد تومان فروش ساختمان دارد، اما این ارقام و سرمایه های بانک انصار در دفاترمالی این بانک دیده نمی شود. در این میان کارشناسان و تحلیل گران بازار سرمایه بیشتر به معوقات بانکی توجه دارند. البته ما نمی خواهیم ارزش سهام بانک انصار در یک دامنه ای کنترل شود، برای همین در میزان دارایی های خود بزرگ نمایی نمی کنیم. اینجاست که انتظار می رود که بازار سرمایه و فعالان آن به تحلیل های دقیق و بنیادی بر صورت های مالی بپردازند.

- با توجه به دارایی ها و ساختمان های بانک انصار، آیا تجدید ارزیابی در این بانک صورت گرفته است؟
خیر. اما اگر تجدید ارزیابی دارایی های بانک ها انجام می شد ما هم دستتمان بازتر بود تا با بازار سرمایه تعامل بیشتری داشته باشیم. به عنوان مثال اغلب داراییهای ثابت بانک به ارزشهای سال 1389 در دفاتر ثبت شده است، ما علاقه ای به تجدید ارزیابی دارایی ها نداریم؛ فعالان بازار باید با بررسی اطلاعات واقعی و ارزش های ذاتی بانک تلاش کنند تا ارزش واقعی سهام بانک انصار نیز به تبع آن واقعی شود.

• اگر به واسطه تجدید ارزیابی دارایی ها، مالیات معاف شود، شما افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی خواهید داشت؟

هنوز در این مورد به نتیجه قطعی نرسیده ایم. در گذشته نیز چنین فرصتی ایجاد شد ولی استفاده نکردیم.

• هزینه های مالی شما رشد بسیاری داشته است، به طوری که در شش ماه نخست سال 1395، 380 میلیارد تومان هزینه مالی بانک انصار بوده است اما در شش ماهه نخست امسال این هزینه به 588 میلیارد تومان رسیده است، دلیل این امر چیست؟

نه رشدی نداشته است. این رشد به خاطر افزایش مطالبات بانک بوده است، هزینه های بانک از بودجه جاری آن کمتر است زیرا ما طبقه بندی دارایی های خود را دقیقا رعایت کرده ایم، بانک انصار ظاهر و باطنش یکی است،

• سود سپرده گذاری در بانک انصار نسبت به سایر بانک ها چگونه است و آیا شما برنامه ای برای سود کارمزد دارید؟

ما از گذشته تاکنون همواره سعی کردیم که نرخ سود سپرده خود را پایین نگه داریم، ما به دنبال آن هستیم که از بخش واسطه گری مالی بانک نیز سود کسب کنیم، بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته از این به بعد این موضوع بیشتر خواهد شد. از سوی دیگر مطالبات کوچک ما زیاد است بنابراین ریسک ما توزیع شده و سریع قابل وصول است.

• رشد قیمت ارز در فعالیت های شما چه میزان تاثیر دارد؟

حداقل و حداکثر قیمت ارز در کشور همواره مشخص بوده است، یکی از معیار های تعیین نرخ ارز تفاضل نرخ تورم دو کشور مبدا و مقصد است اما با ایجاد تورم و فاصله تفاضل افزایش کند و مقطعی نرخ ارز طبیعی است. افزایش اخیر نرخ ارز بیشتر تابع تقاضا بوده است و در آینده نیز به سمت ثبات نرخ کشور پیش خواهد رفت.

- با توجه به پیش بینی سود 300 ریالی برای پایان سال مالی 1396، در شش ماهه امسال تنها موفق شده اید که 34 درصد آن را پوشش دهید، فکر می کنید که تا پایان سال تمام این سود محقق خواهد شد؟

- تمام تلاش خود را می کنیم.

• و در نهایت، آیا تعدیلی در سود اعلامی خود دارید؟

ما همواره به دنبال تحقق قول های هستیم که سهامداران خود داده ایم، فعلا برنامه ای برای تعدیل نداریم. اعتماد مردم به بانک انصار خیلی خوب است، ما از همان ابتدا به سهامداران خود می گویم که به دنبال گین گرفتن و سود الحساب سپرده زیاد نباشید چون اشکال شرعی دارد. همان طوری که می دانید هم اکنون بانک هایی در کشور وجود دارد که بیش از یکسال است که نماد آنها هنوز متوقف است. در حالی که نماد بانک انصار در سال گذشته تنها 6 روز متوقف بود؛ به عبارت دیگر سهام بانک ما عین اسکناس نقد است و هر وقت که سهامدار بخواهد می تواند بفروشد. عمده سهامداران ما از اقشار متوسط و ضعیف جامعه هستند که دغذغه ما بر حفظ منافع آنها متمرکز شده است. به رغم تحریم های آمریکا، بانک انصار تاکنون توانسته با موفقیت به کار خود ادامه دهد همواره دست خداوند کمک این بانک بوده است.